Quảng Ninh nỗ lực giảm mất cân bằng giới tính khi sinh

Những năm gần đây, ở nước ta đã và đang diễn ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Mặc dù công tác dân số kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) từ Trung ương đến địa phương đã triển khai nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn, hạn chế tình trạng trên nhưng tỷ lệ trẻ em vẫn cao hơn trẻ em gái. Thực tế này đòi hỏi các cấp, ngành cần có những biện pháp cụ thể, thiết thực nhằm nâng cao công tác tuyên truyền để đảm bảo cân bằng giới tính trong tương lai.

Năm 2018, tỷ số giới tính khi sinh của Quảng Ninh là 112 bé trai/100 bé gái.

Trao đổi với các bác sỹ Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, được biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh việc mất cân bằng giới tính khi sinh xảy ra ngay ở lần sinh thứ nhất và đặc biệt cao ở lần sinh thứ 3 trở lên. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học - công nghệ hiện đại, rất nhiều cặp vợ chồng đã tìm đến các dịch vụ y tế để lựa chọn giới tính khi sinh ngay từ trước khi có thai, như: Lựa chọn tinh trùng, xét nghiệm máu, gen, dịch âm đạo, tế bào, siêu âm trứng... Hay một số phương pháp khác như chế độ ăn uống, bài thuốc gia truyền được cho là có thể sinh được con trai. Tuy nhiên, những phương pháp này đều chưa được một nghiên cứu chính thức nào khẳng định, chứng minh nhưng sự trùng hợp ngẫu nhiên ở vài trường hợp đã khiến không ít các cặp vợ chồng tin tưởng làm theo. Mặt khác, sự phát triển của dịch vụ siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi đã khiến nhiều cặp vợ chồng mong muốn lựa chọn giới tính của con cái. Tuy đã quán triệt các cơ sở y tế không được thông báo giới tính thai nhi, nhưng trên thực tế nhiều cơ sở vẫn “lách luật” dẫn đến tình trạng sản phụ dễ dàng biết được giới tính thai nhi của mình.

Theo số liệu của Chi cục DS-KHHGĐ, năm 2009, tỷ số giới tính khi sinh của Quảng Ninh là 108,3 trẻ em trai/100 trẻ em gái, đến năm 2015 đã tăng lên mức 113/100, năm 2016 là 112,5/100, năm 2017 là 112,3/100. Đến năm 2018, tỷ số này đã giảm xuống mức 112 bé trai/100 bé gái. Mặc dù tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đã đạt được những tín hiệu tích cực, song tỷ số này vẫn ở mức cao do tư tưởng “trọng nam khinh nữ” còn ăn sâu, khó thay đổi, thậm chí còn xuất hiện cả trong suy nghĩ của một số đảng viên, cán bộ nhà nước, những người đang sinh sống ở những thành phố, thị xã… Việc một số cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 trở lên đã tác động tiêu cực đến công tác tuyên truyền, vận động các cặp vợ chồng thực hiện chính sách về DS-KHHGĐ. Mặt khác, do đặc thù công việc: Nghề đánh bắt cá xa bờ là một trong những nghề truyền thống của tỉnh đòi hỏi lao động nặng và là trụ cột về lao động trong gia đình nên nhiều người muốn sinh con trai để có lực lượng lao động (Quảng Ninh có tới 10/14 địa phương tiếp giáp với biển).

Trước sự gia tăng tỷ số giới tính khi sinh nhanh chóng như hiện nay, Quảng Ninh đã và đang tập trung chỉ đạo quyết liệt các nội dung để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, quyết tâm đến năm 2023 sẽ đưa tỷ số giới tính khi sinh dưới mức 109 trẻ em trai/100 trẻ em gái. Để hiện thực hóa mục tiêu này, công tác tuyên truyền, vận động vẫn là chủ đạo. Trong đó tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, tập trung chủ yếu ở những địa phương có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao, từng bước làm thay đổi tâm lý muốn có con trai để nối dõi, phê phán tình trạng "trọng nam khinh nữ". Cùng với đó là nâng cao vai trò của người phụ nữ trong gia đình và xã hội; thuyết phục các cặp vợ chồng không lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, xây dựng quy mô gia đình ít con, ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và phát triển bền vững.

Nhằm làm thay đổi nhận thức của người dân, nhất là giới trẻ về mất cân bằng giới tính khi sinh, trong năm 2018, ngành Y tế Quảng Ninh đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường học trên địa bàn tỉnh cung cấp sản phẩm truyền thông, biên soạn tài liệu với nội dung về bình đẳng giới, mất cân bằng giới tính khi sinh và các quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính trước khi sinh lồng ghép vào kế hoạch đào tạo, giảng dạy trong các trường cho học sinh, sinh viên.

Quảng Ninh quyết tâm đưa tỷ số giới tính khi sinh dưới mức 109 trẻ em trai/100 trẻ em gái vào năm 2023.

Chi cục DS-KHHGĐ duy trì sinh hoạt của Câu lạc bộ “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh” trên địa bàn tỉnh; truyền thông nâng cao nhận thức thay đổi hành vi cho cộng đồng dân cư tại 1.566 thôn, bản, khu phố.

Tại cấp huyện, 14/14 địa phương đã xây dựng, triển khai, thực hiện chương trình phối hợp về thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới nhằm kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2015-2020; tổ chức 30 lớp tập huấn cho 1.350 người về nội dung kỹ năng truyền thông, cập nhật tin tức mới nhất về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức 110 buổi nói chuyện chuyên đề nội dung thông tin mới về bình đẳng giới, nhằm kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong giai đoạn hiện nay cho 4.950 người; tổ chức 53 lớp tập huấn cho 2.385 cán bộ cơ sở về nguyên nhân, thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

Để làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, theo đồng chí Hoàng Văn Hy, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, thời gian tới đơn vị tiếp tục xây dựng kế hoạch hướng dẫn và tổ chức triển khai chiến dịch truyền thông giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; chỉ đạo cơ sở lồng ghép truyền thông hưởng ứng Ngày quốc tế trẻ em gái 11/10. Cùng với đó là phối hợp trong công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, chính sách, pháp luật về bình đẳng giới; tổ chức chiến dịch truyền thông cao điểm về giới và giới tính khi sinh; duy trì hoạt động của 186 câu lạc bộ về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng, ban, ngành, đoàn thể tổ chức các hoạt động truyền thông góp phần giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.

Diên Khánh