Phát triển đối tượng BHXH tự nguyện vẫn chưa có chuyển biến

Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là chính sách an sinh xã hội nhân văn của Nhà nước nhằm mục tiêu giúp những lao động không chính thức khi hết độ tuổi sẽ có chế độ lương hưu để ổn định cuộc sống. Mặc dù vậy, cũng giống như thực trạng chung trong cả nước, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện ở Quảng Ninh vẫn gặp nhiều khó khăn.

Để phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, thời gian qua, BHXH TP Hạ Long đã thực hiện rất nhiều biện pháp, từ vận động tuyên truyền ở các phường, đến phát triển các đại lý để người dân thuận tiện tiếp cận dịch vụ. Đặc biệt, BHXH thành phố đã tham mưu cho UBND thành phố giao chỉ tiêu cho các phường trong phát triển đối tượng BHXH tự nguyện. Nhờ vậy mà trước đây, các phường không thu được trường hợp nào tham gia BHXH tự nguyện thì năm 2018 đã có 165 người tham gia thông qua đại lý của các phường, trong đó Yết Kiêu chiếm đông nhất với 120 trường hợp. Qua đó góp phần đưa số tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn thành phố lên 905 trường hợp.

Điểm thu BHXH, BHYT tại Trung tâm Hành chính công TP Hạ Long luôn được người dân tin cậy, đến tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, Hạ Long chỉ là một trong số ít địa phương có chuyển biến về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Theo thống kê của BHXH tỉnh, tính đến hết tháng 10/2018, toàn tỉnh có 4.510 trường hợp tham gia BHXH tự nguyện. Con số này gần như không tăng so với mọi năm. Số trên chủ yếu rơi vào trường hợp đã từng tham gia BHXH bắt buộc khi làm ở các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị, nhưng vì lý do chấm dứt hợp đồng, không làm nữa hoặc đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH nên được vận động tiếp tục tham gia BHXH theo hình thức tự nguyện. Còn việc phát triển các đối tượng là tiểu thương, lao động tự do, nông dân, ngư dân... tham gia BHXH tự nguyện hiện nay vẫn không có nhiều chuyển biến, mặc dù thời gian qua, ngành BHXH tỉnh đã áp dụng rất nhiều biện pháp. Bên cạnh công tác tuyên truyền, BHXH tỉnh còn mở rộng lên tới 165 đại lý BHXH, BHYT tại các phường, xã, thị trấn, các trạm y tế trên địa bàn, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ. Các đại lý này đều được giao chỉ tiêu phát triển đối tượng BHXH tự nguyện, BHYT.... Cùng với đó, BHXH tỉnh thường xuyên bám sát danh sách các doanh nghiệp từ cơ quan thuế, các sở, ngành của tỉnh, từ đó phân loại đơn vị đang hoạt động, thực tế lao động làm việc, chấm dứt hợp đồng... để kịp thời tuyên truyền đến đối tượng tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

Cùng với đó, theo Luật BHXH năm 2014, Nghị định 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện và Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH ngày 18/2/2016 của Bộ LĐ-TB&XH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện, thì từ ngày 1/1/2018, Nhà nước hỗ trợ mức đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể: Bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác.

Đại lý thu BHXH, BHYT tại xã Sơn Dương, huyện Hoành Bồ.

Nhưng dường như các biện pháp, chính sách trên vẫn không thuyết phục được người dân. Giám đốc BHXH TP Hạ Long Hồ Sư Quảng cho biết: “Nguyên nhân khó phát triển số người tham gia BHXH tự nguyện là do đối tượng này chủ yếu rơi vào trường hợp lao động có việc làm không ổn định, lao động có thu nhập không cao. Nhu cầu trước mắt của họ là kiếm tiền trang trải cuộc sống hằng ngày nên chưa quan tâm đến BHXH tự nguyện để hưởng chế độ khi hết tuổi lao động. Với các tiểu thương hay người có thu nhập cao, họ cũng chưa nghĩ đến tích luỹ cho tuổi già bằng việc tham gia BHXH tự nguyện. Chính sách BHXH tự nguyện cũng chưa đủ sức hấp dẫn thu hút người tham gia. Cụ thể: Thời gian tham gia dài (đóng đủ từ 20 năm trở lên) thì khi hết độ tuổi lao động mới được hưởng chế độ lương hưu. Điều này khiến nhiều người sau một thời gian tham gia BHXH tự nguyện đã làm thủ tục rút không tham gia nữa”.

Có lẽ cũng bởi vậy mà hiện nay, nhiều đơn vị BHXH trong cả nước đã đề xuất các bộ, ngành xem xét, rút ngắn thời gian đóng BHXH tự nguyện để được hưởng chế độ lương hưu khi hết độ tuổi lao động xuống còn khoảng 15 năm. Đồng thời đề nghị mở rộng thêm quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện như: Được hưởng chế độ thai sản, ốm đau...

Thời gian tới, ngành BHXH sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, nếu chính sách vẫn không được tháo gỡ thì việc phát triển đối tượng BHXH tự nguyện sẽ vẫn giậm chân tại chỗ.

Cầm Khuê