Sản xuất sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn: Vì sức khỏe cộng đồng

Sản xuất sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn là một trong những nhu cầu bức thiết hiện nay đối với người dân trong việc đảm bảo sức khỏe, môi trường và cũng là điều kiện tác động không nhỏ đến sự phát triển ổn định, bền vững của ngành Du lịch. Những năm qua, việc quản lý các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh nông, lâm, thủy sản trên địa bàn đã được tỉnh, ngành nỗ lực thực hiện, nhưng thực tế cho thấy việc đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là ở cấp cơ sở...

Ghi nhận từ "Năm cao điểm"

Trước thực trạng báo động về VSATTP, năm 2017 đã được chọn là "Năm cao điểm hành động VSATTP trong lĩnh vực nông nghiệp". Tiếp nối những kết quả đạt được trong năm cao điểm, năm 2018 này, tỉnh và 14 địa phương trong tỉnh tiếp tục ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm ATTP trong lĩnh vực nông nghiệp.

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, trong năm 2017 và 6 tháng đầu năm 2018, công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp, ATTP lĩnh vực nông nghiệp đã tạo được một số chuyển biến. Trên địa bàn tỉnh đã hình thành được các vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung về trồng trọt, nuôi trồng thủy sản. Nhiều cơ sở chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán đã dần chuyển sang chăn nuôi tập trung theo trang trại, gia trại; chăn nuôi nông hộ theo hình thức công nghiệp và ứng dụng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến.

Hiện trên địa bàn tỉnh có 214 trang trại chăn nuôi đã được cấp giấy chứng nhận; trong đó, nhiều mô hình chăn nuôi áp dụng VietGAP. Vấn đề ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, sản xuất giống, vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung cũng được quan tâm. Các khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại TX Đông Triều; Khu sản xuất giống thủy sản công nghệ cao và nuôi thực nghiệm giống hải sản tại Đầm Hà; Khu sản xuất giống nhuyễn thể tập trung tại huyện Vân Đồn đã được đưa vào hoạt động. Sở NN&PTNT đã hướng dẫn 13 cơ sở trình tự thực hiện áp dụng và chứng nhận VietGAP; trong đó: Lĩnh vực chăn nuôi 9 cơ sở; lĩnh vực thủy sản 4 cơ sở. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 26 cơ sở chế biến thực phẩm áp dụng các chương trình quản lý chất lượng (GMP, SSOP/HACCP, ...); 10 cơ sở được chứng nhận áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP). Đặc biệt, công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra ATTP của liên ngành, đột xuất cũng như việc xử lý vi phạm được tăng cường. Việc cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, ký cam kết sản xuất đảm bảo an toàn của các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ được chỉ đạo ráo riết.

Nông sản tại Siêu thị Big C (TP Hạ Long) đảm bảo thông tin, dễ dàng cho việc trích xuất nguồn gốc.

Đừng để "trên nóng, dưới lạnh"

Không thể phủ nhận những kết quả mà "Năm cao điểm hành động VSATTP trong lĩnh vực nông nghiệp" mang lại. Tuy nhiên, với tính đa dạng lại khá nhạy cảm như lĩnh vực nông nghiệp; trong khi nhận thức của người sản xuất, kinh doanh lẫn người tiêu dùng chưa có nhiều chuyển biến thì vấn đề bảo đảm VSATTP còn rất nhiều khó khăn, cần kiên trì, quyết liệt triển khai trong thời gian dài.

Theo đánh giá của Sở NN&PTNT cũng như ghi nhận của phóng viên trong quá trình tìm hiểu vấn đề xây dựng sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn trên địa bàn tỉnh hiện nay cho thấy, mặc dù cấp tỉnh rất ráo riết, quyết liệt chỉ đạo; thậm chí, "cầm tay chỉ việc" nhưng sự chuyển biến ở cấp huyện, thị xã, thành phố, nhất là cấp xã, phường, thị trấn dường như rất chậm chạp. Từ năm 2015, UBND tỉnh đã có quyết định số 1317 về việc phân công, phân cấp cơ quan kiểm tra cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp; kiểm tra chứng nhận cơ sở sản xuất kinh doanh nông, lâm, thủy sản đủ điều kiện ATTP và cơ quan quản lý cơ sở sản xuất ban đầu nhỏ lẻ thuộc phạm vi quản lý của ngành NN&PTNT trên địa bàn tỉnh. Thế nhưng, ngay cả trong "Năm cao điểm" và khi đã ban hành kế hoạch hành động bảo đảm ATTP trong lĩnh vực nông nghiệp năm 2018 thì hoạt động giám sát ATTP, xử lý vi phạm vẫn chủ yếu quyết liệt ở cấp tỉnh, còn việc phát hiện và xử lý vi phạm tại cấp huyện rất hạn chế. Các cơ sở kinh doanh vật tư nông nghiệp chủ yếu nhỏ lẻ, do cấp huyện quản lý nhưng việc triển khai chưa quyết liệt, đồng bộ.

Phần lớn nông sản tiêu thụ tại các chợ truyền thống đều không rõ nguồn gốc xuất xứ. (Ảnh chụp tại chợ Hạ Long II, TP Hạ Long)

Ông Nguyễn Văn Vui, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản, Sở NN&PTNT, cho biết: “Đầu tháng 8, đoàn công tác của Sở đã tổ chức làm việc, kiểm tra tại một số địa phương về kết quả thực hiện nhiệm vụ phân công, phân cấp theo quy định. Hầu hết các xã, phường đều niêm yết bộ thủ tục hành chính liên quan đến quản lý cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ ban đầu, nhưng chưa một địa phương nào thực hiện được thủ tục này. Khó khăn chung nhất của các địa phương chính là vấn đề nhân lực, con người. ATTP trong lĩnh vực nông nghiệp và công thương tại cấp huyện không có cán bộ chuyên trách và không ổn định. Cán bộ kiêm nhiệm nhiệm vụ này không được đào tạo chuyên môn bài bản, mà chỉ qua tập huấn, muốn làm tốt cần hàng năm trời nhưng sau đó lại bị luân chuyển khiến cho chất lượng quản lý không như mong muốn”.

Ngư dân TX Quảng Yên thu hoạch hàu. Ảnh: Vũ Hùng (CTV)

C.Nang-T.Hoa-H.Quỳnh

Bà Nguyễn Thị Thơ, Giám đốc HTX Kinh doanh dịch vụ lâm sản ngoài gỗ Ba Chẽ: “Mở rộng vùng nguyên liệu”

Hiện nay sản phẩm lâm sản để chế biến của HTX chủ yếu được thu mua từ người dân đi khai thác những nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên mà chưa quy hoạch trồng rộng rãi. Vì thế, nhiều khi chúng tôi cũng phải cạnh tranh với các thương lái, tiểu thương từ nơi khác đến thu gom, khiến số lượng và chất lượng nguồn nguyên liệu đầu vào cũng không ổn định. Chúng tôi rất mong chính quyền địa phương sẽ có những quy hoạch chi tiết và cụ thể vùng trồng nguyên liệu, hỗ trợ các đơn vị sản xuất thuê đất, tạo điều kiện để ổn định nguyên liệu đầu vào. Từ đó, đảm bảo chất lượng cũng như số lượng sản phẩm để cung ứng cho thị trường.

Bà Đặng Thị Hợp, Tiểu thương chợ Hạ Long II, TP Hạ Long: “Xây dựng thêm các điểm giết mổ tập trung”

Phần lớn số lượng lợn thịt hiện nay được đưa vào lò mổ tập trung, chất lượng cũng đã được cán bộ thú y kiểm duyệt trước khi mang ra chợ bán. Nhưng nhiều loại thực phẩm tươi sống khác, như: Gà, vịt, ngan... thì vẫn giết mổ ở các điểm nhỏ lẻ trong chợ, ảnh hưởng không nhỏ đến vệ sinh, môi trường. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, trên địa bàn TP Hạ Long có rất ít cơ sở giết mổ tập trung nên nhiều khi việc giết mổ lợn và kiểm duyệt bị quá tải. Chính quyền địa phương cần có phương án xây dựng thêm các điểm giết mổ tập trung để đảm bảo vệ sinh môi trường cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm gia súc, gia cầm.

Bà Tô Thị Hồng, tổ 6, khu 1, phường Cao Thắng, TP Hạ Long: “Người sản xuất cần có tâm, vì sức khỏe cộng đồng”

Không phải riêng tôi, mà rất nhiều người nội trợ khác khi mua thực phẩm tại chợ đều không có cách nào để nhận biết thực phẩm ấy có thực sự an toàn. Là một người tiêu dùng, chúng tôi rất mong muốn người sản xuất hãy vì cái tâm mà làm, sản xuất những sản phẩm đảm bảo chất lượng, mang đến bữa ăn an toàn, vì sức khỏe cộng đồng. Cùng với đó, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác quản lý, đảm bảo những sản phẩm đưa ra thị trường đến tay người tiêu dùng an toàn.

Ông Nguyễn Văn Diễn, Chủ trang trại chăn nuôi lợn sạch Gfood, xóm 8, xã Sông Khoai, TX Quảng Yên: “Đẩy mạnh quảng bá sản phẩm an toàn”

Quy trình sản xuất một sản phẩm sạch, an toàn theo các tiêu chuẩn sẽ phải thực hiện nghiêm ngặt, trải qua nhiều khâu, thời gian kéo dài hơn, chi phí nhiều hơn... nên giá thành bị đội lên so với mặt hàng thông thường khác. Điều này gây bất lợi cho việc tiêu thụ, khó khăn cho cơ sở sản xuất. Chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng tiếp tục quan tâm tới các đơn vị có cách làm mới, hướng đi tích cực nhằm đem lại sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng, có thể bằng việc hỗ trợ vốn để đơn vị mở rộng quy mô sản xuất, nâng công suất để giảm giá thành, người tiêu dùng cũng bớt đắn đo khi sử dụng sản phẩm. Bên cạnh đó, đẩy mạnh việc quảng bá, thông tin về các sản phẩm an toàn để người dân được biết, yên tâm sử dụng.

Thanh Hoa - Hoàng Quỳnh (Thực hiện)