Nói không với rác thải nhựa

Ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa, túi nilon hay còn gọi là “ô nhiễm trắng” đã gây ra những tác hại khôn lường đối với môi trường và sức khoẻ cộng đồng. Theo phân tích của các nhà khoa học về môi trường, nhựa, túi nilon thải ra môi trường cần từ vài trăm năm đến cả nghìn năm mới có thể tự phân hủy được nếu không bị tác động của ánh sáng mặt trời.

Tác hại khôn lường từ hộp nhựa, túi nilon

Hiện nay việc sử dụng túi nilon, chất thải nhựa ở Việt Nam còn rất phổ biến. Theo thống kê hiện tại có trên 93% dân số sử dụng túi nilon, chất thải nhựa. Ở Quảng Ninh, chỉ riêng 2 đô thị lớn là Hạ Long và Cẩm Phả đã phải xử lý khoảng 400 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày, trong đó, phần lớn rác thải sinh hoạt là rác thải nhựa, túi nilon. Ước tính trung bình mỗi gia đình ở thành thị có thể sử dụng từ 3 đến 9 túi nilon/ngày. Một số địa phương trong tỉnh như Uông Bí, Quảng Yên, Hải Hà… cũng đang phải đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường từ rác thải sinh hoạt, không bố trí được địa điểm chôn lấp.

Đoàn Thanh niên Cô Tô vận động du khách không mang túi nilon ra đảo.

Rác thải nhựa, túi nilon gây tác hại ngay từ khâu sản xuất bởi vì việc sản xuất phải sử dụng nguyên liệu đầu vào là dầu mỏ, khí đốt và các chất phụ gia chủ yếu được sử dụng là chất hoá dẻo, kim loại nặng, phẩm màu - những chất cực kỳ nguy hiểm tới sức khoẻ và môi trường sống của con người. Do đó trong quá trình sản xuất nó sẽ tạo ra khí CO2 làm tăng hiệu ứng nhà kính, thúc đẩy biến đổi khí hậu toàn cầu.

Theo các nhà khoa học, rác thải nhựa, túi nilon được làm từ những chất khó phân huỷ, khi thải ra môi trường phải mất hàng trăm năm đến hàng nghìn năm mới bị phân huỷ hoàn toàn. Sự tồn tại của nó trong môi trường sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đất và nước bởi nhựa, túi nilon lẫn vào đất sẽ ngăn cản ôxi đi qua đất, gây xói mòn đất, làm cho đất bạc màu, không tơi xốp, kém chất dinh dưỡng, từ đó làm cho cây trồng chậm tăng trưởng. Nghiêm trọng hơn, các nhà khoa học còn phát hiện ra rằng đất và nước bị ô nhiễm bởi các chất thải nhựa sẽ ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tới sức khoẻ con người.

Thực tế nhiều loại hộp nhựa, túi nilon được làm từ dầu mỏ nguyên chất khi chôn lấp chúng dưới đất sẽ ảnh hưởng tới môi trường đất và nước, còn đốt chúng sẽ tạo ra khí thải có chất độc dioxin và fura gây ngộ độc, ảnh hưởng tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng tiêu hoá và các dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ,… Đặc biệt trong một số loại túi nilon có lẫn lưu huỳnh, dầu hoả nguyên chất khi đốt cháy gặp hơi nước sẽ tạo thành axít sunfuric dưới dạng các cơn mưa axit rất có hại cho phổi.

Cùng với đó, các loại túi nilon màu khi dùng để đựng thực phẩm có thể khiến thực phẩm nhiễm các loại như chì, clohydric gây tác hại cho não và là nguyên nhân gây ung thư phổi. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, thức ăn nóng đựng trong túi nilon, hộp nhựa bị nhiễm độc rất cao, đặc biệt là nhiễm chất độc DOP (Dioctin Phatalat). DOP là chất dẻo, có tác dụng giống như hormone nữ vì thế có hại cho nam giới và trẻ em khi cơ quan sinh dục chưa hoàn chỉnh. Nếu bị nhiễm chất này lâu dài, các bé trai có thể bị nữ tính hóa, vô sinh ở nam, còn trẻ em nữ có nguy cơ dậy thì quá sớm.

Cần nói không với rác thải nhựa

Những năm trở lại đây với tốc độ phát triển nhanh của ngành Du lịch, việc gia tăng dân số, lượng túi nilon được sử dụng và thải ra môi trường trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng. Nếu không có biện pháp để hạn chế, giảm thiểu sử dụng túi nilon thì sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân và ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng xanh của tỉnh.

Rác thải nhựa, túi nilon trong sinh hoạt tạo áp lực lớn tới môi trường sống. Ảnh: Hà Phong

Với định hướng phát triển cân bằng, hài hòa giữa các mục tiêu tăng trưởng kinh tế và xã hội, trên tinh thần phát huy những giá trị sáng tạo, tỉnh đã đặt nhiệm vụ trọng tâm năm 2018 là “Bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên”. Theo đó, bên cạnh sự vào cuộc tích cực của chính quyền, các tổ chức hội, đoàn thể đã bằng nhiều hình thức tuyên truyền, vận động các hội viên cùng chung tay bảo vệ môi trường, hạn chế sử dụng túi nilon… Tiêu biểu như: Mô hình "Phụ nữ sử dụng túi sinh học tự phân hủy" của phụ nữ phường Cẩm Thịnh (TP Cẩm Phả); mô hình “5 không, 3 sạch”, “Tổ phụ nữ thu gom rác thải tăng thu nhập”, “Ngày thứ 7 tình nguyện”, “Ngày chủ nhật xanh” của Đoàn Thanh niên...

Tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch thực hiện đề án Tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi nilon khó phân hủy trong sinh hoạt đến năm 2020 của Chính phủ. Theo đó, đến năm 2020, giảm 65% khối lượng túi nilon khó phân hủy sử dụng tại các siêu thị, trung tâm thương mại so với năm 2010; giảm 50% khối lượng túi nilon khó phân hủy sử dụng tại các chợ dân sinh so với năm 2010… Tuy nhiên, đến nay việc sử dụng túi nilon tràn lan trong sinh hoạt vẫn không được kiểm soát, mục tiêu giảm sử dụng túi nilon trong cộng đồng vẫn chưa đạt được. Việc sử dụng túi nilon vẫn phổ biến chỉ vì tiện lợi và giá rẻ mà cố tình bỏ qua những tác hại của túi nilon, rác thải nhựa đối với môi trường sống và chính sức khoẻ của người sử dụng.  

Hiện nay, Cô Tô là địa phương đi đầu trong toàn tỉnh kiên quyết "nói không" với túi nilon. Huyện đã huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, tuyên truyền vận động nhân dân trên đảo có ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ môi trường, xây dựng hình ảnh người dân vùng du lịch. Mỗi gia đình hằng năm ký cam kết với bí thư chi bộ, trưởng thôn, khu, chính quyền địa phương về việc không sử dụng túi nilon, ý thức bảo vệ môi trường chung, đưa nội dung này vào tiêu chí đánh giá, bình xét gia đình văn hóa cuối năm.

Huyện cũng khuyến khích các đơn vị, doanh nghiệp tổ chức các tuor du lịch tham quan đảo Cô Tô kết hợp các hoạt động bảo vệ môi trường, thu gom túi nilon trên các bãi biển, mang theo các túi nilon từ đảo về đất liền, giảm giá các dịch vụ du lịch cho các đoàn khách chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về không mang túi nilon ra đảo và thu gom túi nilon từ đảo về đất liền. Chính hành động cụ thể này đã góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường do túi nilon gây ra, phát huy trách nhiệm của cả cộng đồng, thúc đẩy thu hút được nhà đầu tư, tạo ấn tượng mạnh mẽ tới nhân dân và du khách.

Để hạn chế rác thải nhựa, túi nilon trên địa bàn tỉnh đạt được kế hoạch đề ra, cần được các cấp, ngành tích cực vào cuộc hơn và mỗi người dân cũng cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khoẻ cho chính bản thân và gia đình.

Thanh Phong