Luật An ninh mạng - "lá chắn" trong thời đại 4.0

Thời gian gần đây xuất hiện những vụ lừa đảo công nghệ cao lên đến hàng tỷ đồng hay tình trạng lợi dụng các sự kiện chính trị kích động biểu tình, tuyên truyền, bêu xấu lãnh đạo Đảng, Nhà nước... Đó là hàng loạt hệ quả của lỗ hổng an ninh mạng khi bị các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện hành vi phạm pháp. Vì vậy, sự ra đời của Luật An ninh mạng chính là một trong những biện pháp cứng rắn để bảo vệ lợi ích chính đáng cho người dân.

Từ mặt trái của công nghệ

Đầu tháng 4/2017, chị Đặng Thị M., sinh năm 1968, trú tại phường Hồng Hải, TP Hạ Long, đã bị một nhóm đối tượng, bao gồm cả người nước ngoài lừa đảo, chiếm đoạt số tiền lên đến 2,2 tỷ đồng thông qua mạng xã hội facebook. Ban đầu đối tượng kết bạn; dần dần lợi dụng lòng tin để thuyết phục chị M. chuyển tiền. Sau khi nhận được thông tin, Đội Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (PC46), Công an tỉnh đã xác định và bắt giữ Trần Thị Bích Tuyền (tự xưng tên Hiền Thu), sinh năm 1982, trú tại ấp Bình Ninh, xã Bình Phú, Gò Công Tây, Tiền Giang, đã câu kết với một số đối tượng ở nước ngoài để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo Trung tá Bùi Duy Hưng, Phó Trưởng Phòng PC46, Công an tỉnh, vụ việc của chị M. không phải trường hợp hiếm gặp. Mặc dù đã nhiều lần cảnh báo nhưng vẫn có nhiều người nhẹ dạ, cả tin, mắc bẫy lừa đảo của tội phạm công nghệ cao. Từ đầu năm 2016 đến tháng 6/2017, Phòng PC46 đã xác lập, phá thành công 5 chuyên án và khởi tố điều tra 10 vụ án, 29 bị can liên quan đến tội phạm sử dụng công nghệ cao, tài sản bị thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Cán bộ Phòng PC46, Công an tỉnh, lấy thông tin từ nạn nhân Đặng Thị M.

Bên cạnh đó, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh còn nổi lên một số vấn đề được dư luận xã hội quan tâm, như: Giải phóng mặt bằng và thi công tuyến đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Vân Đồn - Móng Cái; thu phí tham quan danh thắng Yên Tử; tình trạng tái phát tour du lịch 0 đồng... Lợi dụng điều đó, nhiều trang mạng phản động, một số đối tượng tiêu cực, bất mãn đã đưa tin tuyên truyền xuyên tạc, trái chiều nhằm kích động dư luận. Công an tỉnh đã kịp thời phối hợp với các lực lượng chức năng rà soát, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, răn đe, giáo dục các đối tượng có hành vi kích động, chống phá Đảng, Nhà nước; đồng thời, tổ chức tuyên truyền cho người dân hiểu rõ các vấn đề; trong đó có nội dung của dự thảo Luật Đặc khu và Luật An ninh mạng, góp phần đảm bảo ANTT chung trên địa bàn tỉnh, không để xảy ra tình huống phức tạp.

Đến sự cần thiết của Luật An ninh mạng

Tuy nhiên, hiện nay, việc xử lý, đấu tranh tội phạm hoạt động trên môi trường mạng vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức. Bởi lẽ, tội danh này chưa được quy định trong Bộ luật Hình sự. Vì vậy, tội phạm trên mạng thường xuyên lợi dụng kẽ hở của pháp luật để gây nguy hiểm cho xã hội. Ngoài ra, các văn bản pháp lý của Nhà nước còn thiếu cơ sở pháp lý để định tội, chưa có các hình thức xử phạt phù hợp với nhóm đối tượng này. Bên cạnh đó, tội phạm hoạt động trên mạng không chỉ hoạt động nhỏ lẻ, đơn giản, mà nay chúng còn móc nối, liên kết trở thành những đường dây, tổ chức hoạt động tinh vi, phức tạp, nguy hiểm với mục đích thực hiện tội phạm đến cùng và che giấu hành vi phạm tội. Trong khi đó, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm còn thiếu cán bộ được đào tạo, trình độ chuyên môn và có năng lực hoạt động độc lập. Do đó, tỉ lệ phát hiện, điều tra, khám phá, xử lý tội phạm trên mạng hiện nay còn hạn chế hơn các loại tội phạm khác.

Các đối tượng người Trung Quốc lừa đảo qua mạng lẩn trốn tại TP Móng Cái, Quảng Ninh, bị Công an Quảng Ninh bắt giữ.

Luật An ninh mạng gồm 7 chương, 43 điều, là văn bản luật đầu tiên quy định khái niệm của hoạt động “tấn công mạng”, các nhóm hành vi cụ thể liên quan tới tấn công mạng. Tại Điều 17 đến 21 quy định cụ thể các nhóm giải pháp cụ thể để phòng, chống tấn công mạng; quy định trách nhiệm của cơ quan chức năng, chủ thể quản lý hệ thống thông tin. Ngoài ra, Khoản 3, Điều 26 của Luật An ninh mạng quy định doanh nghiệp nước ngoài phải đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện ở Việt Nam. Đây là quy định rất phù hợp thực tiễn nhằm bảo vệ thông tin người dùng các dịch vụ mạng trong khi gần đây hàng trăm triệu tài khoản người dùng facebook trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam bị lộ, lọt thông tin.

Theo Trung tá Bùi Duy Hưng, sự ra đời của Luật An ninh mạng là “nhát dao chí tử” cho các phần tử cơ hội chính trị, tổ chức phản động lưu vong đã và đang sử dụng mạng xã hội như facebook, youtube, các website làm vũ khí nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và chính quyền nhân dân. Luật cũng là công cụ quyền lực Nhà nước bảo vệ quần chúng nhân dân trước một không gian mạng “đầy ô nhiễm” mà các thế lực thù địch đã xây dựng và là dấu chấm hết cho cuộc chiến phi quân sự trên lĩnh vực “tư tưởng” mà chúng ra sức gây dựng trong nhiều năm vừa qua.

Xử lý đối tượng quá khích gây mất an ninh trật tự tại BOT Biên Cương (TP Cẩm Phả).

Khi Luật An ninh mạng được thông qua sẽ tạo ra hàng rào pháp lý, cơ sở pháp lý đầy đủ nhất và quan trọng để lực lượng chức năng bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn tình hình trật tự xã hội, đấu tranh, xử lý đúng người, đúng tội, tránh oan sai, bỏ lọt tội phạm. Cụ thể, trong Luật quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm các chủ thể trong công tác bảo vệ an ninh mạng, trong đó lực lượng Công an nhân dân là nòng cốt. Các điều luật mô tả tổng quan nhất về các tội danh, trong đó nhiều tội danh mới, sát với thực tế hiện nay nhằm giữ gìn, bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng của quốc gia; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân đang sinh sống, làm việc, hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.

Dương Hà - Hà Tâm (PX 15 - Công an tỉnh)