Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn bị xâm lấn

Theo phản ánh của người dân xã Quảng Sơn, huyện Hải Hà, thời gian qua, trên địa bàn đã xảy ra tình trạng người dân xâm lấn, chặt phá rừng thuộc rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn để trồng rừng sản xuất. Tình trạng này diễn ra đã nhiều năm nhưng việc xử lý của chính quyền xã và ngành chức năng thiếu kiên quyết nên một phần diện tích rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn đã sớm biến thành rừng sản xuất, ảnh hưởng nghiêm trọng tới rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn nơi đây.

Biến rừng phòng hộ thành rừng sản xuất

Nhiều cây rừng tự nhiên tại lô 6, khoảnh 10, tiểu khu 310, xã Quảng Sơn bị chặt phá.

Theo chỉ dẫn của người dân, sau khi đi qua Trạm Bảo vệ rừng (phía sau UBND xã Quảng Sơn) khoảng 4km, chúng tôi đến tiểu khu 310, xã Quảng Sơn. Dọc 2 bên đường bê tông từ xã Quảng Sơn sang xã Quảng Đức là những cánh rừng keo đang vào độ khai thác và những đồi thông vừa mới được trồng thay thế phần diện tích rừng tự nhiên đã được khai thác cách đây khoảng 3 năm.

Ông H. (đề nghị được giấu tên), một người dân xã Quảng Sơn cho chúng tôi biết: Những đồi thông rộng hàng chục ha này trước đây là rừng tự nhiên nhưng năm 2015 đã bị chặt phá để trồng thông thay thế. Mặc dù đã trồng được 3 năm rồi nhưng không hiểu tại sao đến nay, những cây thông cũng chỉ cao chừng 40-50cm.

Còn tại khu vực lô 6, khoảnh 10, tiểu khu 310, chúng tôi chứng kiến một khung cảnh ngổn ngang. Hàng chục cây rừng tự nhiên có đường kính khoảng 20cm bị chặt phá còn trơ lại gốc. Cả khu đồi rộng đã bị người dân đốt đi để trồng keo. Đi sâu vào khu vực lòng hồ Trúc Bài Sơn, toàn bộ diện tích thuộc các đảo nổi trong hồ và khu vực khoảnh 19, tiểu khu 310 gần khu vực bờ đập Trúc Bài Sơn đã bị biến thành rừng sản xuất với các loại cây như keo, quế.

Nhiều cây tự nhiên có đường kính vài chục cm bị chặt phá.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Khuyên, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Hải Hà, cho biết: Ngay sau khi nhận được phản ánh của người dân về tình trạng xâm lấn, chặt phá rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn, Hạt Kiểm lâm huyện đã phối hợp với Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn và UBND xã Quảng Sơn kiểm tra thực tế và tiến hành lập biên bản về vụ việc. Qua kiểm tra, xác định tại lô 6, khoảnh 10, tiểu khu 310, xã Quảng Sơn, có khoảng 0,65ha rừng tự nhiên đã bị phá và đốt trồng keo. Trong đó có 0,23ha là rừng tự nhiên có cây thân gỗ mục đích, còn lại 0,42ha là cây bụi và dây leo. Trong khoảng 0,23ha rừng tự nhiên có cây gỗ mục đích có đường kính cắt ngang từ 6-21cm, chiều cao từ 4-7m, chủ yếu là cây chẹo trắng, sồi tía, dẻ đỏ, dẻ vàng và một số cây gỗ tạp khác. Tổng số cây gỗ bị cắt đếm được là 41 cây.

Theo Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn, diện tích rừng này do gia đình ông Lường Quay Dẩu, bản Tài Chi, xã Quảng Sơn, phát vào ngày 21/3/2018 và trồng keo vào ngày 22/4/2018. Chủ rừng là Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn, trạng thái rừng theo bản đồ là rừng trồng mục đích phòng hộ. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi thì đây là rừng tự nhiên đã bị phá để trồng keo.

Những khoảnh rừng bị chặt phá nham nhở.

Ngay sau khi có ý kiến cử tri, UBND huyện Hải Hà đã chỉ đạo Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn thành lập đoàn kiểm tra, rà soát toàn bộ diện tích rừng phòng hộ trên lâm phận được giao quản lý tại địa bàn xã Quảng Sơn. Theo Quyết định 1904/QĐ-UBND ngày 29/7/2013 của UBND tỉnh, Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn được giao bảo vệ và phát triển 6.681,1ha rừng tại xã Quảng Sơn, huyện Hải Hà.

Để diện tích được giao rõ về ranh giới ngoài thực địa, UBND huyện Hải Hà đã chỉ đạo ngành chuyên môn cùng đơn vị tư vấn và UBND xã Quảng Sơn tiến hành triển khai cắm mốc và đặt các biển báo, bảng tin để người dân nắm được rõ ranh giới diện tích rừng phòng hộ đơn vị Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn được giao quản lý. Hiện nay, đơn vị thường xuyên tuần tra, kiểm tra nắm bắt kịp thời mọi diễn biến trong khu vực quản lý. Sau khi tiến hành kiểm tra, rà soát, toàn bộ diện tích rừng phòng hộ đầu nguồn thuộc lâm phần đơn vị được giao quản lý gồm các tiểu khu: 304, 311, 312, 313, 316a đang được bảo vệ nghiêm ngặt, nhất là đối với diện tích rừng tự nhiên, đảm bảo không để người dân vào lấn chiếm rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn để trồng rừng sản xuất.

Chưa được giao nên khó quản lý?

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Vũ Kiên Quyết, Phó Giám đốc Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn, khẳng định: Trong phạm vi quản lý của Ban, không có tình trạng xâm lấn, lấn chiếm rừng phòng hộ vì dọc đoạn đường bê tông từ xã Quảng Sơn sang khu vực tiếp giáp xã Quảng Đức với chiều dài hơn 6km đã được bố trí 2 trạm gác rừng. Trong khu vực lòng hồ, các đảo và khu bờ đập thuộc khoảnh 19, 24, 24 đã quy hoạch thành rừng sản xuất. Tuy nhiên khi giao đất cho người dân chưa đánh giá hiện trạng tài sản trên đất nên công tác giao đất, giao rừng cũng như quản lý còn nhiều bất cập. Đối với diện tích rừng dọc đường bê tông từ Quảng Sơn sang Quảng Đức, tiểu khu 310 trước đây là rừng sản xuất và mới được quy hoạch chuyển sang rừng phòng hộ nhưng chưa có quyết định giao chính thức cho Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn. Theo ông Quyết, đối với phần diện tích này do chưa được giao nên cũng rất khó khăn trong công tác bảo vệ, quản lý.

Nằm ngay sát trục đường bê tông có hẳn 2 trạm gác rừng trên đoạn đường độc đạo hơn 6km nhưng rừng vẫn bị phá.

Cụ thể: Đối với tiểu khu 310 (khu vực lòng hồ Trúc Bài Sơn), theo ông Quyết, có trên 200ha rừng. Trước kia theo Quyết định 4039/QĐ-UBND ngày 27/12/2007 của UBND tỉnh về phân cấp 3 loại rừng thì diện tích rừng này thuộc quy hoạch rừng sản xuất. Sau khi điều chỉnh cục bộ lại 3 loại rừng theo Quyết định 2668/QĐ-UBND ngày 14/11/2014 của UBND tỉnh thì diện tích này chuyển sang rừng phòng hộ. Diện tích này chưa nằm trong quyết định giao đất cho Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn. Những diện tích nằm sát với khu vực dân cư các bản Quảng Mới, Nhì Cáu, người dân đã sinh sống lâu đời tại đây và cũng đã đang tham gia canh tác, sản xuất từ thời điểm trước khi được quy hoạch (trước năm 2015), vẫn còn hiện tượng một số hộ dân thu hoạch một số cây được trồng từ trước và trồng lại sau khi khai thác. Sau khi phát hiện, UBND huyện đã chỉ đạo Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn phối hợp cùng chính quyền địa phương, kiểm lâm địa bàn lập biên bản ngăn chặn, đồng thời tuyên truyền trực tiếp với người dân bản Nhì Cáu, Quảng Mới, Lả Mố Coọc không được phát dưới tán rừng, trồng lấn chiếm vào rừng phòng hộ, cấm chặt phá và làm xâm hại đến rừng phòng hộ.

Hàng chục ha thông được trồng thay thế vào những diện tích rừng bị chặt từ năm 2015 nhưng đến nay mới chỉ cao khoảng 30-50 cm.

Trong khu vực lòng hồ Trúc Bài Sơn, toàn bộ diện tích thuộc các đảo nổi trong hồ và khu vực khoảnh 19, tiểu khu 310 gần khu vực bờ đập Trúc Bài Sơn theo phân cấp 3 loại rừng thì diện tích này không nằm trong ranh giới của rừng phòng hộ mà thuộc vào quy hoạch là sản xuất, hiện người dân vẫn đang canh tác trên diện tích này. Năm 2016, cũng đã có phản ánh của người dân về tình trạng này. Ngày 25/4/2016, Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Hải Hà đã có buổi làm việc với Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn và cũng đã kiểm tra hiện trường khu vực lòng hồ Trúc Bài Sơn thì cũng không phát hiện có tình trạng người dân xâm lấn sản xuất trong địa phận rừng phòng hộ Ban được giao quản lý.

Những công trình xây dựng trái phép xuất hiện tại khu vực giáp ranh lòng hồ Trúc Bài Sơn.

Để ngăn chặn tình trạng xâm lấn, chặt phá rừng, Huyện ủy, UBND huyện Hải Hà đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm, Công an huyện kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi khai thác trái phép rừng đầu nguồn tại xã Quảng Sơn. Nếu cần thiết sẽ lập chuyên án. Chỉ đạo Ban Quản lý Rừng phòng hộ hồ Trúc Bài Sơn quản lý chặt chẽ rừng phòng hộ khu vực lòng hồ Trúc Bài Sơn; phối hợp với các phòng chuyên môn hoàn thiện thủ tục bàn giao diện tích rừng phòng hộ về cho đơn vị quản lý theo Quyết định số 2668/QĐ-UBND ngày 14/11/2014 của UBND tỉnh về việc phê duyệt kết quả rà soát điều chỉnh cục bộ 3 loại rừng tỉnh Quảng Ninh và phải thực hiện xong trong tháng 6/2018. Tuy nhiên, để giữ nguyên màu xanh cho cánh rừng phòng hộ Trúc Bài Sơn thì các lực lượng chức năng huyện Hải Hà cần sớm vào cuộc và quyết liệt hơn nữa.

Hữu Việt