"Được gặp Bác Hồ là kỷ niệm sâu sắc nhất đời tôi"

Ông Hoàng Bách (tên thật là Phạm Khắc Hựu), nguyên Bí thư Đảng ủy Mỏ than Đèo Nai, nguyên Chủ tịch UBND TX Cẩm Phả, là người vinh dự cùng cán bộ, công nhân Mỏ Đèo Nai được gặp Bác Hồ khi Người về thăm Khu mỏ. Gần 6 thập kỷ đã trôi qua, nhưng đối với ông Hoàng Bách, ký ức về Bác Hồ vẫn còn nguyên vẹn.

Phóng viên Báo Quảng Ninh Cuối tuần đã có cuộc trò chuyện với ông và được nghe những câu chuyện rất xúc động.

- Thưa ông, nhìn lại cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, điều gì làm ông cảm thấy vinh dự, tự hào nhất?

+ Tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình công nhân mỏ. Bố mẹ tôi làm công nhân Mỏ Đèo Nai từ trước năm 1930 ở khu lán thợ Núi Trọc. 16 tuổi tôi đã làm công nhân mỏ Lộ Trí (nay là Công ty Than Thống Nhất). Tôi đã trải qua nhiều vị trí công tác, được tiếp xúc với nhiều người và cũng được chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng. Nhưng kỷ niệm hai lần được gặp Bác Hồ khi Bác về thăm Quảng Ninh là những kỷ niệm sâu sắc nhất và cũng là việc mà tôi thấy vinh dự nhất. Trong cuộc đời con người không phải ai cũng có được vinh dự ấy…

- Chắc hẳn ông vẫn còn nhớ rõ hai lần được gặp Bác?

+ Đúng vậy. Lần thứ nhất vào buổi chiều ngày 30/3/1959, Bác Hồ về thăm công trường khai thác than Mỏ Đèo Nai, đơn vị duy nhất của ngành Than được Người đến thăm. Tại đây, Bác dành hơn một giờ đồng hồ nói chuyện thân mật cùng anh em cán bộ, công nhân mỏ. Bác thay mặt  Đảng và Chính phủ cảm ơn các đồng chí chuyên gia Liên Xô công tác tại khu mỏ. Bác khen ngợi những cố gắng của cán bộ và công nhân mỏ trong thời gian qua đã có tiến bộ trong sản xuất, giữ gìn máy móc. Những tiến bộ đó chưa phải đã hoàn toàn 100%, cần cố gắng hơn nữa để tiến bộ mãi. Cán bộ, đảng viên, thanh niên, công đoàn đã gần gũi anh chị em công nhân hơn trước, nhưng mới chỉ là bước đầu.

Bác Hồ về thăm Mỏ Đèo Nai năm 1959. Ảnh tư liệu của Công ty CP Than Đèo Nai

Bác cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế cần phải sửa chữa, như: Chất lượng than còn kém; than cục chưa đảm bảo đúng tỷ lệ quy định; giữ gìn an toàn lao động còn kém; một số cán bộ quan liêu, mệnh lệnh. Cán bộ cần phải gần gũi, giúp đỡ công nhân sản xuất. Công nhân và cán bộ đoàn kết thành một khối thì làm gì cũng được. Bác bảo: “Trước đây 4, 5 năm, khu mỏ này của thực dân Pháp, công nhân còn là nô lệ bị bóc lột và đàn áp khổ cực. Ngày nay, khu mỏ là của nhân dân nói chung và của công nhân nói riêng. Công nhân là giai cấp lãnh đạo, là chủ khu mỏ thì phải làm sao cho xứng đáng; để xe máy hỏng, lười biếng, lãng phí đều không xứng đáng vai trò làm chủ. Muốn làm những người chủ xứng đáng thì phải thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Bây giờ chúng ta làm cho mình, cho nhân dân và cho con cháu chúng ta nữa”.

Bác đặc biệt nhấn mạnh: “Phải cố gắng thi đua, thi đua liên tục, mọi ngành, mọi người thi đua, muốn thi đua tốt phải giúp đỡ lẫn nhau, người giỏi giúp người kém để cùng tiến bộ. Thi đua để đoàn kết, đoàn kết để thi đua”.

Bác dạy: Cán bộ và công nhân phải phê bình nhau thẳng thắn, có đúng nói đúng, có sai nói sai, không sợ mất thể diện; có khuyết điểm nói ra để giúp đỡ nhau sửa chữa. Trước kia, trong quản lý xí nghiệp thiếu dân chủ, bây giờ sau học tập, công nhân phải giúp cán bộ sửa chữa, phê bình để xây dựng, để cải tiến quản lý xí nghiệp chứ không phải là nói lung tung, phê bình làm cho xí nghiệp tiến bộ, công nhân và cán bộ ngày càng đoàn kết.

Nói đến Mỏ Cẩm Phả là một mỏ lớn nhất, một năm sản xuất được 1 triệu 34 vạn tấn than, như thế còn ít lắm. Vậy muốn cải thiện đời sống phải đào than nhiều, phải tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, phải đoàn kết giữa công nhân với cán bộ, giữa cán bộ với cán bộ, giữa công nhân với công nhân. Bây giờ xí nghiệp sắp sơ kết thi đua 3 tháng đầu năm, Bác gửi tặng 10 giải thưởng cho ngành nào, cá nhân nào có nhiều thành tích hơn cả.

Bác lên thăm công trường khai thác Than Trụ. Tôi nhớ đón tiếp Bác hôm ấy có các đồng chí: Trương Văn Đẩu, Bí thư Đảng ủy và Lê Vinh, Giám đốc Mỏ Đèo Nai cùng các đại biểu, đoàn thể và công nhân của công trường tại sân phòng điều độ điều hành của công trường. Bác vào thẳng nhà ăn Than Trụ trên công trường. Bác hỏi chị em cấp dưỡng cho anh em ăn mấy món. Rồi Bác dặn: ‘‘Anh em công nhân mỏ làm việc vất vả, các cô phải cơm dẻo, canh ngọt cho mọi người”.

Mỏ Đèo Nai được Bác tặng “Cờ thưởng luân lưu Thi đua khá nhất” vào mùa xuân năm 1965. Ảnh tư liệu của Bảo tàng Quảng Ninh

- Lần thứ hai ông được gặp Bác Hồ trong hoàn cảnh nào?

+ Trong những lần Bác Hồ về thăm đảo Ngọc Vừng, Vịnh Hạ Long và thăm đảo Tuần Châu, Bác đều rất quan tâm đến ngành Than, nhất là Mỏ Đèo Nai và cảng Cửa Ông. Tết Ất Tỵ năm 1965, tại cuộc mít tinh tổ chức ở Trường Cấp 3 Hòn Gai, Bác đã ân cần thăm hỏi công nhân Khu mỏ và nhân dân trong tỉnh. Riêng ngành Than, Bác đã biểu dương hai đơn vị tiêu biểu là Mỏ Đèo Nai và bến Cửa Ông là cơ sở sản xuất than lớn nhất và đơn vị sàng tuyển xuất khẩu đảm bảo tàu vào cập bến an toàn. Bác trao Cờ thưởng luân lưu Đơn vị khá nhất trong ngành Than cho Mỏ Đèo Nai. Lúc đó tôi là Phó Bí thư Đảng ủy Mỏ Đèo Nai cùng đoàn đại biểu của Mỏ vinh dự lên nhận Cờ.

Nhân dịp này, Bác còn nhắc nhở chúng tôi về việc khu tập thể gia đình công nhân ở khu Cẩm Thành của thị xã còn lộn xộn, cần được khắc phục kịp thời.

- Thưa ông, kể từ sau khi đón Bác về thăm, phong trào học tập và làm theo lời Bác ở Mỏ Đèo Nai diễn ra như thế nào?

+ Học tập theo lời Bác dạy, Mỏ Đèo Nai đã phát động phong trào thi đua sôi nổi và liên tục đạt được nhiều thành tích cao, được các đoàn đại biểu cao cấp trong nước và quốc tế đến thăm, ghi nhận, động viên, như: Đoàn đại biểu Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; đoàn nhà báo trong nước đến lấy thông tin trên công trường Than Trụ; đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Canada thăm mỏ, dừng chân ở vỉa than Trụ Bắc, v.v.. Khắc ghi lời Bác dạy, trong những năm qua, tập thể cán bộ, công nhân Mỏ Đèo Nai, nay là Công ty Than Đèo Nai luôn hăng hái thi đua lao động, sản xuất, vượt qua mọi khó khăn thử thách, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành Than và tỉnh Quảng Ninh.

Hiện nay, trên khai trường Mỏ Đèo Nai đã xây dựng Khu di tích Bác Hồ về thăm mỏ, thể hiện lòng tôn kính của công nhân Vùng mỏ với Bác. Tôi rất vui mừng và tự hào khi di tích Bác Hồ về thăm mỏ Đèo Nai đã được công nhận xếp hạng Di tích quốc gia.

Ông Hoàng Bách (ngoài cùng, bên trái) kể lại câu chuyện Bác Hồ về thăm Mỏ Đèo Nai tại vị trí năm xưa Bác nói chuyện cùng công nhân mỏ.

- Với riêng ông, những lời Bác dạy năm xưa có ý nghĩa như thế nào?

+ Ghi nhớ lời Bác dạy, tôi ra sức phấn đấu rèn luyện trong thực tiễn công tác của mình. Từ năm 1962 - 1966, tôi giữ cương vị Bí thư Đảng uỷ Mỏ than Đèo Nai. Từ năm 1967 đến năm 1976, tôi được cấp trên cử giữ chức Chủ tịch UBND TX Cẩm Phả, rồi sau đó tiếp tục luân chuyển sang công tác tại một số đơn vị khai thác than, là Giám đốc Xí nghiệp Gạch ngói Hà Khẩu cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1978. Tôi học được ở Bác Hồ sự giản dị, liêm khiết. Tôi làm lãnh đạo nhiều năm nhưng ngoài giờ hành chính vẫn cuốc đất trồng rau, chăn nuôi để tăng gia sản xuất...

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Phạm Học (Thực hiện)

[links()]