TP Hạ Long: Thiếu địa điểm di dời cơ sở thu mua phế liệu

Vụ nổ kinh hoàng tại kho phế liệu ở tỉnh Bắc Ninh vào ngày 3/1/2018 khiến 2 người chết, 7 người bị thương, nhiều nhà cửa bị phá huỷ nghiêm trọng. Điều này cho thấy, việc siết chặt quản lý cơ sở thu mua phế liệu trong khu dân cư là hết sức cần thiết. Với Hạ Long, vấn đề này đã được đặt ra từ vài năm nay. Tuy nhiên, do chưa có địa điểm để di dời cơ sở thu mua phế liệu nên vẫn tái diễn tình trạng tồn tại các cơ sở này trong khu dân cư.

Điểm thu mua phế liệu tại tổ 9, khu 6, phường Hồng Hà, TP Hạ Long, tuy đã chấm dứt hoạt động nhưng vật liệu vẫn bày ngổn ngang và có nguy cơ hoạt động trở lại nếu không được giám sát chặt chẽ. Ảnh: Thu Nguyệt

Theo số liệu rà soát của các phường trên địa bàn TP Hạ Long, năm 2016, toàn thành phố có gần 140 cơ sở thu mua phế liệu hoạt động. Trước nguy cơ cháy nổ cũng như ô nhiễm môi trường do các cơ sở này gây ra, ngay từ tháng 4/2016, UBND thành phố đã có văn bản chỉ đạo UBND các phường kiểm tra, chấm dứt hoạt động và di dời đối với các cơ sở thu mua, tập kết phế thải, phế liệu trái phép trên địa bàn (hoàn thành trong tháng 4/2016); chấm dứt hoạt động của các cơ sở kinh doanh và thu mua phế liệu trên địa bàn (yêu cầu xong trước ngày 4/8/2016). Sau đó, thành phố còn có rất nhiều văn bản chỉ đạo cũng như thành lập tổ công tác đến kiểm tra thực tế tại các phường.

Trên cơ sở này, nhiều phường đã thành lập đoàn kiểm tra, rà soát, tuyên truyền, vận động các hộ chấm dứt hoạt động, di dời, giải tỏa điểm kinh doanh, thu mua phế liệu. Tuy nhiên, theo báo cáo của Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố, đến tháng 7/2017, vẫn còn khoảng 40 điểm tập kết phế liệu ở 11 phường hoạt động; trong đó một số phường còn tồn tại nhiều, như: Bãi Cháy (13/18 cơ sở còn hoạt động), Hà Khẩu (6/9 cơ sở còn hoạt động), Hà Trung (5/8 cơ sở còn hoạt động)... Sau nhiều lần đôn đốc, nhắc nhở, phê bình, đến cuối tháng 1/2018, còn 21 điểm thu mua phế liệu chưa di dời, giải toả. Phải đến tháng 2/2018, việc chấm dứt hoạt động toàn bộ cơ sở kinh doanh, thu mua phế liệu trên địa bàn thành phố mới thực hiện xong. Mặc dù vậy, vẫn tiềm ẩn nguy cơ cơ sở lén lút hoạt động trở lại do thành phố không bố trí được địa điểm di dời. Cùng với đó là sự lãng phí từ những nguyên liệu có thể tái chế.

Tổ kiểm tra của TP Cẩm Phả kiểm tra cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn vào tháng 1/2018. Ảnh: Thành Công

Theo chủ một cơ sở thu mua phế liệu tại khu 4, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long, thực tế, nhiều người dân vẫn có nhu cầu bán phế liệu, như: Các loại máy móc, đồ gia dụng hỏng, sách, báo cũ... Trong khi đó, nhu cầu thu mua những phế liệu này để tái chế khá lớn. Mong thành phố sẽ quy hoạch điểm xa khu dân cư để các cơ sở thu mua phế liệu hoạt động kinh doanh. Đồng quan điểm trên, chị Đặng Thị Ngọc, tổ 28, khu 3, phường Hà Trung, TP Hạ Long, cho rằng: “Việc chấm dứt hoạt động của các điểm kinh doanh, thu mua phế liệu trong các khu dân cư là đúng, bởi thực tế, nhiều điểm gây ô nhiễm môi trường khi để vật liệu bừa bộn, tràn cả ra vỉa hè, nguy cơ cháy nổ cao. Tuy nhiên, khi có người thu mua phế liệu, các hộ dân có ý thức hơn trong phân loại rác thải để bán những phế liệu có thể tái chế. Nếu giờ không có điểm thu mua, người dân sẽ gom tất cả thành rác thải. Lúc đó số rác sẽ đội lên. Vật liệu không được thu gom, tái chế cũng gây lãng phí. Bởi vậy, vẫn cần bố trí điểm thu mua phế liệu nhưng phải xa khu dân cư và đảm bảo vệ sinh môi trường”.

Đại tá Đỗ Thành Kiên, Trưởng phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh, cho biết, việc kinh doanh, thu mua phế liệu là loại hình kinh doanh góp phần làm sạch môi trường, tiết kiệm nguồn tài nguyên; đồng thời tạo việc làm, thu nhập cho một bộ phận người lao động từng bước ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, loại hình kinh doanh này cũng bộc lộ nhiều bất cập, tác động xấu đến môi trường, sức khỏe cộng đồng và luôn tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ cao. Đây là loại hình kinh doanh có điều kiện, phải đảm bảo các tiêu chí: Giấy phép kinh doanh, cam kết bảo vệ môi trường, hệ thống phòng chống cháy nổ… Nhưng thực tế, nhiều điểm hoạt động kinh doanh, thu mua phế liệu hoạt động tự phát, không thực hiện các quy định này.

Theo thống kê của Công an tỉnh cuối năm 2017, toàn tỉnh có hơn 500 cơ sở thu mua, kinh doanh phế liệu. Sau vụ nổ kho vật liệu ở tỉnh Bắc Ninh, nhiều địa phương đã rà soát, kiểm tra lại điều kiện kinh doanh của những cơ sở này; đồng thời, đưa ra kế hoạch xây dựng các điểm xa khu dân cư để di dời cơ sở thu mua phế liệu. Với TP Hạ Long, để tránh tình trạng các điểm thu mua, kinh doanh phế liệu lén lút hoạt động trở lại, đồng thời, vẫn đáp ứng nhu cầu bán phế liệu của người dân, thành phố nên quy hoạch, xây dựng điểm xa khu dân cư để di dời các cơ sở thu mua phế liệu. Để được thu mua, kinh doanh phế liệu tại điểm quy hoạch, các cơ sở phải đảm bảo nghiêm điều kiện về giấy phép kinh doanh, cam kết bảo vệ môi trường, hệ thống phòng chống cháy nổ theo quy định của pháp luật.

Thu Nguyệt