Bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên: Hãy chung tay hành động

Chủ đề công tác năm 2018 đã được tỉnh xác định: “Bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên". Điều này cũng thể hiện quan điểm rõ ràng, nhất quán của lãnh đạo tỉnh, tạo sự chuyển biến căn bản về nhận thức và hành động trong phát triển, kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng với thực hiện tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường...

Cuộc sống bị đe dọa...

Còn nhớ, cuối năm 2015, theo lá đơn kêu cứu của một số người dân thôn Đồng Quặng, xã Đồng Lâm, huyện Hoành Bồ, về việc hàng trăm ha rừng tại khu vực này đang bị “xẻ thịt”, chúng tôi đã lên đường, lội bộ hàng chục cây số đường dốc, đèo trơn trượt để kiểm chứng thực hư. Đến hôm nay, hình ảnh cánh rừng chết, trơ trọi những gốc cây, cành cây bị cháy sém, đen thui vươn lên trời như cầu cứu vẫn còn ám ảnh chúng tôi. Đau xót hơn khi người dân ở đây cho biết, trước đó 4 tháng, trong trận mưa lụt lịch sử mà hàng nghìn hộ dân trên địa bàn tỉnh phải hứng chịu ngập lụt cũng có tên các hộ dân thôn Đồng Quặng. Nhiều hộ mất trắng trâu, tài sản cùng vụ lúa, ngô đang gần đến kỳ thu hoạch. Do rừng bị chặt phá, mùa khô nơi này bà con không đủ nước để dùng. Theo bà con ở đây, câu chuyện ấy, chưa từng xảy ra và tưởng như khó có thể xảy ra đối với những thôn, xã vùng cao thì giờ lại đang hiện hữu hàng ngày.

Vài năm trở lại đây, con suối lớn bao quanh cánh rừng ở xã Đồng Lâm, huyện Hoành Bồ, luôn trong tình trạng khô kiệt. Ảnh chụp tháng 12/2015. Ảnh: Vĩ An

Rừng bị chặt phá không chỉ xảy ra trên địa bàn huyện Hoành Bồ mà trước đó, tại huyện Ba Chẽ cũng đã “rúng động” dư luận khi hàng trăm ha rừng tự nhiên ở xã Minh Cầm bị chặt phá tan hoang. Chặt phá rừng chỉ là một trong rất nhiều những hành động tàn phá của con người đang tác động ghê gớm đến môi trường tự nhiên, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người.

Thực tế cũng cho thấy, để phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm việc làm và thu nhập, điều kiện sống cho người dân, hàng loạt các khu công nghiệp, nhà máy đã được hình thành. Để xây dựng những công trình, dự án này đương nhiên phải khai thác tài nguyên đất, rừng, khoáng sản, dẫn đến đa dạng sinh học bị suy giảm, nguy cơ mất cân bằng sinh thái diễn ra trên diện rộng, ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội, sức khỏe và đời sống nhân dân. Hệ lụy rõ nhất từ việc môi trường tự nhiên chưa được bảo vệ đúng cách chính là con người đang phải đối mặt và hứng chịu hậu quả của biến đổi khí hậu, của thiên tai. Nhớ lại trận lụt lịch sử diễn ra hồi cuối tháng 7, đầu tháng 8/2015, bà Nguyễn Thị Hà, 72 tuổi, khu 3B, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả, cho biết: “Tôi sống ở đây hơn 40 năm nhưng đây là lần đầu tiên chứng kiến trận lụt khủng khiếp như vậy. Hai năm trở lại đây, cứ đến mùa mưa là khu dân cư chúng tôi lại nơm nớp lo sợ tái diễn ngập lụt”.

Mới đây, theo kết quả đánh giá thực trạng thoái hóa đất kỳ đầu trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ở 13 địa phương (trừ Cô Tô) của UBND tỉnh cũng cho thấy, có tới trên 80% diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa. Mà nguyên nhân dẫn đến đất thoái hóa cũng bắt nguồn từ quá trình biến đổi khí hậu và quá trình con người quản lý sử dụng đất, tài nguyên đất. Điều này cũng có nghĩa là người nông dân phải đối mặt với khó khăn trong việc nâng cao sản lượng cây trồng, vật nuôi, cải thiện điều kiện sống và làm việc.... 

Biến nhận thức thành hành động

Nhận thức tầm quan trọng của việc bảo vệ, giữ gìn và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên đối với sự phát triển bền vững, năm 2018, tỉnh đã quyết định lấy chủ đề công tác năm là "Bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường sống". Quyết tâm này được thể hiện rõ trong Nghị quyết 09-NQ/TU ngày 8/12/2017 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phương hướng, nhiệm vụ 2018.

Theo đó, nhiều giải pháp nhiệm vụ để thực hiện tốt chủ đề này cũng được Nghị quyết khẳng định và nêu rõ. Chẳng hạn như: Ban hành Nghị quyết chuyên đề của Tỉnh uỷ về công tác bảo vệ môi trường; chỉ đạo rà soát, hoàn thiện và thực hiện tốt các phương án, đề án đảm bảo vệ sinh môi trường các khu du lịch, khu công nghiệp, cụm công nghiệp; có giải pháp cấp bách để bảo vệ môi trường khu vực nông thôn; rà soát để có hướng điều chỉnh phù hợp thực tiễn về quy hoạch bảo vệ môi trường, nhất là rác thải, nước thải, không khí, nghĩa trang; rà soát quy trình xử lý các loại rác thải hướng tới chấm dứt việc chôn lấp rác; đôn đốc và chỉ đạo quyết liệt hơn nữa về công tác hoàn nguyên, giữ rừng đầu nguồn; kiểm soát nước sạch, hợp vệ sinh; tổ chức thực hiện Đề án bảo đảm môi trường cấp bách ngành Than trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2020; tập trung thực hiện Nghị quyết của HĐND tỉnh và các giải pháp di chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường ra ngoài trung tâm đô thị, đưa vào các cụm công nghiệp; chấm dứt hoạt động của Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng vào cuối năm 2018; kiểm soát chặt chẽ việc đánh giá tác động môi trường và tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực thi các nội dung cam kết; tập trung chỉ đạo hoàn thành vận hành hệ thống quan trắc và cảnh báo ô nhiễm môi trường toàn tỉnh; quan tâm đến công tác quy hoạch và đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật bảo vệ, khôi phục hiệu quả môi trường; nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý các cấp và cộng đồng dân cư về bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu gắn với xây dựng các mô hình, phong trào nhân dân, doanh nghiệp tham gia giám sát, bảo vệ môi trường tự nhiên, môi trường sống; rà soát, bổ sung các chế tài mạnh để xử lý nghiêm khắc các vi phạm về môi trường; quy hoạch và sớm triển khai các vùng bảo tồn đặc biệt đối với tài nguyên rừng, biển thuộc Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, Cô Tô.

Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng sẽ được di dời vào cuối năm 2018. Ảnh: Khánh Giang

Phong trào ngày chủ nhật xanh đã phát triển rộng khắp trên toàn tỉnh. Trong ảnh: Dọn vệ sinh môi trường tại TX Đông Triều. Ảnh: Thu Trang (CTV)

Trước khi Nghị quyết được ban hành, tỉnh cũng đã rất quyết liệt trong thực hiện chủ trương cấm khai thác, đánh bắt hải sản bằng các ngư cụ tận diệt; siết chặt công tác quản lý đất đai, khai thác tài nguyên; xây dựng quy hoạch tài nguyên nước... Được biết, hiện nay tỉnh cũng đang gấp rút chỉ đạo cơ quan chức năng hoàn thiện để thông qua Quy hoạch đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Việc bảo vệ, nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên chính là đảm bảo điều kiện phát triển bền vững. Để làm được điều ấy, mỗi người đều cần nêu cao ý thức bảo vệ, giữ gìn môi trường tự nhiên, môi trường sống và bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất.

Thiện Phong

Ý kiến người trong cuộc

Trung tá Vũ Xuân Lịch, Phó trưởng Phòng Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh: “Vẫn khó khăn, vướng mắc trong xử phạt hành chính”

Hiện nay, Nghị định 155/2016/NĐ-CP, ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (thay thế Nghị định 179/2013/NĐ-CP của Chính phủ) chưa có chế tài xử phạt hành vi vi phạm như: Chất thải rắn trong hoạt động xây dựng, nông nghiệp (trừ chất thải rắn công nghiệp thông thường), vi phạm về xả thải của các cơ sở, doanh nghiệp trong khu du lịch, dịch vụ có hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung. Thêm nữa, chế tài xử phạt đối với một số hành vi cũng chưa đủ sức răn đe, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật của người vi phạm. Công tác xử lý vi phạm hành chính có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều cơ quan, tổ chức thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao; trong khi đó, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan chưa được xây dựng, nên rất khó khăn trong việc đánh giá, tổng hợp đầy đủ công tác xử lý vi phạm hành chính. Ngoài ra, hiện nay chưa có nguồn kinh phí phục vụ công tác giám định về môi trường và khoáng sản nên phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

Ông Lương Xuân Dậu, thôn Đông Hải, xã Đông Xá, huyện Vân Đồn: “Cần có biện pháp bảo vệ môi trường ven biển”

Hiện nay, cuộc sống của ngư dân vẫn phụ thuộc chủ yếu vào đánh bắt tự nhiên. Tuy nhiên, nguồn lợi thủy sản gần bờ ngày càng cạn kiệt, người dân lại không có định hướng chuyển đổi nghề nghiệp nên gặp không ít khó khăn. Chính vì thế, việc bảo vệ môi trường ven biển không chỉ góp phần làm tăng nguồn lợi thủy sản, mà còn phát triển các hoạt động dịch vụ, tạo việc làm mới cho người dân. Chúng tôi rất mong chính quyền có những biện pháp cụ thể, nhất là khi huyện Vân Đồn đang phát triển hạ tầng mạnh mẽ, việc bảo vệ môi trường ven biển càng cần phải đẩy mạnh, chú ý. Từ đó, giúp người dân có môi trường sống và khai thác thuận lợi, tạo công việc ổn định và lâu dài.

Ông Nguyễn Hữu Lân, Giám đốc Công ty CP Thương mại Phúc Lân, TP Hạ Long: “Quan tâm tới thu gom rác thải sinh hoạt trong cụm công nghiệp”

Chúng tôi hoàn toàn đồng tình và ủng hộ chủ trương thực hiện chủ đề công tác năm 2018 của tỉnh. Đây thể hiện quan điểm rõ ràng, nhất quán của lãnh đạo tỉnh, kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, thực hiện tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường.

Doanh nghiệp chúng tôi di dời vào Cụm công nghiệp (CCN) Hà Khánh từ đầu năm 2016. Khi mới di dời, vấn đề môi trường trong CCN chưa thực sự đảm bảo, đặc biệt là hoạt động của các cơ sở trộn bê tông. Tuy nhiên, thời gian gần đây, chủ đầu tư CCN đã có nhiều giải pháp hạn chế, môi trường đã được cải thiện đáng kể. Chúng tôi sẵn sàng phối hợp với các đơn vị chức năng, chủ đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường trong khu vực. Cùng với đó, doanh nghiệp cũng mong muốn các ngành, chủ đầu tư quan tâm tới vấn đề thu gom rác thải sinh hoạt trong CCN vì hiện nay mới chỉ thu gom rác thải nguy hại, rác thải sinh hoạt chưa được thu gom, chủ yếu vẫn do các doanh nghiệp tự xử lý.

Ông Hoàng Xuân Phong, Phó Chủ tịch UBND phường Nam Hòa, TX Quảng Yên: “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm về bảo vệ môi trường”

Trên địa bàn phường Nam Hòa hiện nay chỉ có một số cơ sở tiểu thủ công nghiệp; người dân canh tác nông nghiệp là chủ yếu... Tuy nhiên, vấn đề vệ sinh môi trường vẫn được địa phương quan tâm chú trọng thực hiện. Nhiều giải pháp đã được đặt ra, như: Xây dựng bể chứa phế liệu, vỏ chai lọ từ hoạt động sản xuất nông nghiệp; tuyên truyền, vận động mọi người tổng vệ sinh môi trường tại nơi làm việc; tất cả thôn, khu vận động nhân dân tổng vệ sinh vào chiều thứ 7 hằng tuần; đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất cho hoạt động thu gom, xử lý chất thải; báo cáo đề nghị hỗ trợ việc nâng cấp tuyến ngõ và hệ thống thoát nước trong làng nghề đan ngư cụ truyền thống… Thực hiện chủ đề công tác năm 2018, chỉ đạo của thị xã, với quyết tâm cao nhất, cấp ủy, chính quyền và nhân dân phường Nam Hòa nỗ lực thực hiện có hiệu quả các yêu cầu đề ra, nhằm cải thiện và từng bước nâng cao chất lượng môi trường trong khu vực.

Thanh Hoa - Hoàng Quỳnh (Thực hiện)