Bài 2: Vì sao người lao động chưa mặn mà?

Làm việc tại khu công nghiệp (KCN) phải xa gia đình, gò bó thời gian; người lao động Quảng Ninh cũng tương đối dễ tìm được một công việc có thu nhập tương đương hoặc cao hơn so với làm việc tại KCN…- đó là những lý do dẫn đến việc các KCN trên địa bàn tỉnh khó tuyển dụng lao động. 

[links()]

THIẾU TÁC PHONG CÔNG NGHIỆP

Anh Phùn Quý Phúc, sinh năm 1982, thôn Phiêng Chiểng, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu, đang đào móng xây chuồng lợn. Anh cho biết: “Không thích đi làm ở KCN vì không thoải mái, lại xa nhà"...

Thời gian qua, chúng tôi được tham dự một số phiên giao dịch việc làm lưu động trên địa bàn tỉnh với sự tham gia của khá nhiều doanh nghiệp, trong đó có cả các doanh nghiệp trong KCN của tỉnh. Qua những chuyến đi này, chúng tôi nhận thấy, số lao động mong muốn tìm việc tại các KCN rất hạn chế, đặc biệt là đối với lao động vùng cao của tỉnh. Điển hình như tại phiên giao dịch việc làm được tổ chức tại xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ (tháng 5/2016), mặc dù được tuyên truyền qua rất nhiều kênh, song số lượng lao động tham dự quá ít khiến hiệu quả của phiên giao dịch chưa đạt được như kỳ vọng ban đầu.

Hiện một số doanh nghiệp lớn trong các KCN trong và ngoài tỉnh như Texhong Ngân Long, Ngân Hà, Yazaki (Quảng Ninh), Samsung (Bắc Ninh)… cũng đã phát tờ rơi, treo băng rôn về nhu cầu tuyển dụng, mức lương rất hấp dẫn, về tận các thôn, bản vùng sâu, vùng xa của tỉnh để tuyển dụng, song số lượng người quan tâm không nhiều.

Tại Bình Liêu, khi được hỏi về việc muốn tìm việc tại KCN hay không, anh Phùn Quý Phúc, sinh năm 1982, thôn Phiêng Chiểng, xã Đồng Tâm, cho biết: “Không thích đi làm ở KCN vì không thoải mái, lại xa nhà. Mình ở nhà giúp đỡ gia đình, đi rừng cũng được rồi…”.

Công ty TNHH KHKT Texhong Ngân Hà tập huấn nội quy, quy định của Công ty cho lao động mới được tuyển dụng.

Bên cạnh tâm lý không muốn làm việc tại KCN, một bộ phận người lao động, chủ yếu là ở các huyện vùng cao, miền núi như: Bình Liêu, Ba Chẽ, Tiên Yên… sau khi tuyển dụng vào làm việc trong KCN được một thời gian ngắn lại bỏ việc do không thích nghi được với môi trường công nghiệp. Bà Lý Huệ Bình, Giám đốc Nhân sự Công ty TNHH KHKT Texhong Ngân Hà, cho biết: “Việt Nam nói chung và Quảng Ninh nói riêng do mới phát triển KCN nên tác phong công nghiệp của đa số lao động chưa cao. Tại doanh nghiệp chúng tôi, lao động sau khi được tuyển dụng sẽ được bộ phận nhân sự của Công ty hướng dẫn tập trung 2 ngày về nội quy, quy định làm việc, quy định an toàn lao động. Tiếp đó, khi bàn giao lao động về các xưởng, người lao động tiếp tục được làm quen với thao tác, tác phong, nghiệp vụ, quy định của từng xưởng. Nhìn chung, lao động phải gắn bó từ 3 tháng trở lên mới có thể quen việc, dần quen với văn hóa doanh nghiệp và kỷ luật lao động. Đây cũng là lý do khiến số lao động nghỉ việc chủ yếu rơi vào nhóm lao động hợp đồng dưới 3 tháng. Hiện tỷ lệ biến động lao động ở Texhong Ngân Hà là khoảng từ 5 - 8%/tháng”. 

Cùng với quan điểm trên, ông Vũ Sỹ Hùng, Trưởng Phòng Lao động – Tiền lương – Bảo hiểm xã hội (Sở LĐ,TB&XH), cho rằng, hiện lao động của Quảng Ninh đặc biệt là vùng sâu, vùng xa không quen với việc phải làm việc trong khuôn khổ, kỷ luật lao động nên dễ bỏ việc. Bên cạnh đó, chế độ tiền lương, đãi ngộ của một số doanh nghiệp trong KCN hiện nay chưa đủ sức hấp dẫn và cần được cải thiện nhiều hơn nữa để giữ chân người lao động... Mặt khác, nhiều tỉnh lân cận của Quảng Ninh đang tập trung phát triển các KCN cũng đã khiến việc thu hút lao động tỉnh ngoài càng khó khăn hơn.

HẠ TẦNG CHƯA ĐỒNG BỘ

Gia đình anh Lư Xuân Tới, công nhân Nhà máy Sợi hóa học Thế Kỷ Mới Việt Nam, KCN Cái Lân, TP Hạ Long, sinh hoạt trong nhà trọ chật chội

Trong số 5 KCN đang hoạt động trên địa bàn tỉnh mới chỉ có Công ty TNHH KHKT Texhong Ngân Long (KCN Hải Yên, TP Móng Cái) có nhà ở công nhân. Điều này đồng nghĩa với việc, đa số công nhân trong các KCN trên địa bàn tỉnh hiện nay phải tự túc nhà ở với chi phí thuê nhà trọ chiếm tỷ lệ khá lớn so với mức lương của họ.

Thực tế tại KCN Cái Lân, rất nhiều công nhân phải tự túc thuê trọ do người dân tự xây dựng. Chia sẻ với chúng tôi, anh Lư Xuân Tới, công nhân Nhà máy Sợi hóa học Thế Kỷ Mới Việt Nam, KCN Cái Lân, TP Hạ Long, cho biết: “Tôi đã làm việc tại Công ty được gần 7 năm, song mức lương hiện tại mới chỉ được 5 triệu đồng/tháng. Gia đình tôi hiện tại phải thuê nhà trọ với chi phí gần 450.000 đồng/tháng, chi tiêu sinh hoạt tại Hạ Long đắt đỏ nên gần như không tiết kiệm được đồng nào. Hơn nữa, gia đình cũng vừa có em bé, vợ tôi cũng làm việc tại trong KCN giờ phải nghỉ ở nhà trông con nên cuộc sống càng khó khăn hơn. Trong thời gian tới, tôi mong Nhà máy có thể có thêm những khoản hỗ trợ về nhà ở, một phần chi phí đi lại, chế độ… để người lao động có thêm thu nhập, yên tâm gắn bó với doanh nghiệp và ổn định cuộc sống”.

Được biết, hiện tại KCN Cái Lân cũng đã có một số doanh nghiệp hỗ trợ chỗ ở cho công nhân dưới hình thức thuê lại một số dãy trọ của người dân tự xây. Tuy nhiên, nhìn chung chất lượng nhà trọ lại không được đảm bảo, rất chật chội, ẩm thấp, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ…

Một phòng trọ của công nhân Công tyTexhong Ngân Hà (huyện Hải Hà).

Ghi nhận thêm tại KCN Texhong Hải Hà, huyện Hải Hà, do chưa xây dựng được khu nhà ở công nhân nên doanh nghiệp đã ký hợp đồng thuê nhà trọ cho công nhân ở tập trung tại xã Quảng Điền. Khu nhà trọ công nhân này do Công ty TNHH Thuấn Quỳnh đầu tư xây dựng, hiện có 160 phòng, mỗi phòng có từ 2-4 công nhân ở. Tuy nhiên, do suất đầu tư không lớn nên phòng trọ nhìn chung chưa được tiện nghi. Bên cạnh đó, do thiết chế văn hóa, thể thao tại KCN chưa được đầu tư nên đời sống công nhân khá đơn điệu. Chị Hoàng Minh Phượng, xã Đông Xá, huyện Vân Đồn, làm việc tại Công ty Texhong Ngân Hà, cho biết: “Sau mỗi ca làm về, chúng tôi cũng chỉ biết ăn, ngủ tại phòng và chơi điện tử, facebook trên điện thoại vì ở đây chưa có điểm vui chơi, giải trí nào”.

Ngày 28/4/2017, UBND tỉnh đã có Quyết định số 1326/QĐ-UBND về phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở công nhân trong các KCN tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2017-2020. Theo Quyết định này, Quảng Ninh phấn đấu đến năm 2020, đáp ứng cho khoảng 70% công nhân lao động trong các KCN trên địa bàn tỉnh có nhu cầu được giải quyết chỗ ở, cụ thể là đáp ứng chỗ ở cho khoảng trên 48.800 người, tương ứng với trên 6.100 căn hộ.

Tuy nhiên, việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở công nhân hiện gặp rất nhiều khó khăn do cơ chế của Nhà nước chưa đủ hấp dẫn để đầu tư xây dựng. Trong khi đó, người lao động một khi chưa an cư thì rất khó để giữ họ gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Phương Thúy – Minh Đức