Trẻ cần được yêu thương và bảo vệ

Thật nghịch lý khi chúng ta đã xây dựng được hành lang pháp lý chặt chẽ và có tới 15 cơ quan có chức năng, nhiệm vụ bảo hộ trẻ em, vậy mà gần đây, dư luận lại liên tục “nóng” khi trên cả nước xảy ra liên tiếp các vụ bạo hành trẻ em. Ở Quảng Ninh, tuy chưa phải là “điểm nóng” của tình trạng này, nhưng cũng đã có một vài vụ việc bị phát giác. Chúng ta cần lên tiếng, cần hành động để mọi trẻ em đều được bảo vệ, được yêu thương.  

Hướng về trẻ em

Theo báo cáo của Sở Lao động, Thương binh & Xã hội (LĐ,TB&XH), đến tháng 11/2017, toàn tỉnh có 304.499 trẻ em dưới 16 tuổi; trong đó, 143.275 trẻ dưới 6 tuổi; 3.119 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; 10.716 trẻ em có nguy cơ cao rơi vào hoàn cảnh đặc biệt. Năm 2017 là năm đầu triển khai Luật Trẻ em, các cấp, các ngành trong tỉnh đã rất nỗ lực để chăm sóc, bảo vệ và dành điều tốt nhất cho mọi trẻ em.

Để triển khai Luật Trẻ em, trong năm 2017, toàn tỉnh đã tổ chức 128 buổi tuyên truyền trực tiếp, lồng ghép các nội dung về Luật Trẻ em, kiến thức bảo vệ trẻ em, chính sách liên quan đến trẻ em cho trên 10.000 lượt người nuôi dưỡng, cha mẹ, trẻ em và cán bộ trực tiếp làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Ngoài ra, Sở LĐ-TB&XH cũng đã tiến hành nâng cấp phần mềm cơ sở dữ liệu để hoàn thiện hệ thống giám sát, đánh giá về thực hiện quyền trẻ em tại 14 địa phương trong tỉnh.

Học sinh Trường Tiểu học Quang Trung (TP Hạ Long) trong giờ ra chơi. Ảnh minh họa

Nhờ đó, công tác chăm sóc trẻ em tiếp tục được quan tâm hơn. Tỷ lệ trẻ em dưới 6 tuổi được cấp thẻ BHYT đạt 99,8%; hơn 2.000 trẻ em được hưởng chính sách bảo trợ xã hội; 95% trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt và 80% trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt được cung cấp các kiến thức, kỹ năng sống, được trợ giúp, chăm sóc để phục hồi, tái hòa nhập và có cơ hội phát triển... Đặc biệt, việc thực hiện Nghị quyết số 222/2015/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về việc ban hành chính sách hỗ trợ một số đối tượng trẻ em chưa thuộc diện hưởng chính sách hiện hành của Nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2016-2020; đã có 15.524 lượt trẻ được hỗ trợ về dinh dưỡng nâng cao thể trạng sức khỏe; trẻ nhiễm HIV, trẻ không có nguồn nuôi dưỡng được cấp thẻ BHYT; hỗ trợ học phí, chi phí học tập; chi phí khám, chữa bệnh; hỗ trợ trẻ bị xâm hại tình dục... với tổng số tiền hơn 17 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Sở LĐ-TB&XH, việc thực hiện quyền tham gia của trẻ em cũng được chú trọng hơn. Một số hoạt động do trẻ em khởi xướng đã được các cấp quan tâm hỗ trợ thực hiện. Điển hình như: Mô hình “Bảo tồn và phát huy tác dụng của một số cây thuốc nam quý hiếm” của học sinh Trường THCS thị trấn Ba Chẽ; các mô hình bảo vệ, chăm sóc trẻ em được duy trì và nhân rộng, như: Ngôi nhà an toàn cho trẻ em; tổ chức lớp dạy bơi miễn phí; hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ em khuyết tật hệ vận động có hoàn cảnh khó khăn...

Vẫn còn những trẻ thiệt thòi

Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực nhưng không hẳn mọi trẻ em trên địa bàn tỉnh đều đã được đón nhận đầy đủ sự yêu thương, chăm sóc từ phía cộng đồng và gia đình. Đâu đó, vẫn còn có những trường hợp trẻ bị xâm hại, bị bạo hành bởi chính những bạn bè, người thân mà nguyên nhân chủ yếu là do các em ít nhận được sự quan tâm, giáo dục đầy đủ của gia đình; nhận thức chưa đúng đắn của một bộ phận nhỏ trong xã hội về quyền trẻ em...

Giờ học của cô trò Trường mầm non Hoa Sen (TP Hạ Long). Ảnh minh họa

Theo Trung tâm Công tác xã hội tỉnh, năm 2017, Trung tâm đã tiếp nhận, tư vấn, trợ giúp can thiệp, hỗ trợ khẩn cấp cho 2 trẻ em bị bạo hành trên địa bàn tỉnh. Cụ thể là trường hợp của cháu N.T.N, học sinh lớp 8, trú tại xã Quảng Thành, Hải Hà. Nguyên nhân do mâu thuẫn ghen tuông trên mạng xã hội facebook, N. đã bị một nhóm trẻ khác hành hung. Vụ việc thứ 2 là trường hợp cháu M.D.H. (3 tuổi) về nhà bà ngoại ở phường Việt Hưng (TP Hạ Long) chơi. Do trước đó, bà ngoại cháu có mâu thuẫn với nhà hàng xóm nên khi bà bế cháu H. ra sân chơi thì bị hàng xóm tấn công. Cháu H. bị ảnh hưởng đến tinh thần, phải điều trị tâm lý một thời gian. Mới đây, Trung tâm tiếp nhận hình ảnh bạn đọc phản ánh được cho là xảy ra tại phường Hồng Hải (TP Hạ Long) về việc một bé gái bị bố đẻ và mẹ kế bạo hành. Sự việc hiện đang được cơ quan chức năng xác minh, làm rõ.

Theo thống kê của Sở LĐ,TB&XH, từ ngày 16/11/2016 đến 15/11/2017, toàn tỉnh xảy ra 32 vụ xâm hại trẻ em. Trong đó, xâm hại tình dục là 20 vụ, bắt giữ 40 đối tượng phạm tội (tăng 11 vụ so cùng kỳ năm 2016). Số trẻ em vi phạm pháp luật là 24 trẻ. Sở Giáo dục và Đào tạo cũng ghi nhận 3 trường hợp học sinh đánh nhau ngoài nhà trường...

Điều trị cho trẻ bị rối nhiễu tâm trí tại Trung tâm Công tác xã hội tỉnh.

Và những điều đáng suy ngẫm

Trưởng Phòng Can thiệp - hỗ trợ, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Nguyễn Xuân Huy chia sẻ: “Tôi thấy hiện nay, nhiều cha mẹ mới chỉ chú trọng chăm lo việc ăn, học của trẻ mà chưa dành thời gian để tâm sự, nắm bắt tâm lý của trẻ; nhất là đối với trẻ vị thành niên. Mặc dù, hiện nay các trường học cũng tổ chức rất nhiều hoạt động, giờ ngoại khóa để dạy trẻ các kỹ năng sống. Nhưng theo tôi thấy, việc chia sẻ thông tin, tuyên truyền nội dung mang tính chất riêng tư, nhạy cảm bằng tiếp cận cá nhân với cá nhân, một cách cởi mở nhưng kín đáo, sẽ mang lại hiệu quả hơn là việc chia sẻ trong môi trường tập thể”.

Bên cạnh đó, một trong những khó khăn khi xử lý các vụ việc bạo hành hay xâm hại đều là do nhiều trường hợp mà bản thân gia đình đối tượng khi xảy ra vụ việc muốn giải quyết theo hướng nội bộ; chỉ khi sự việc không thỏa đáng thì mới làm đơn khiếu nại, tố cáo. Khi đó, sự việc không còn chứng cứ dẫn đến việc các cơ quan chức năng giải quyết gặp nhiều khó khăn, thông tin về vấn đề của trẻ đã bị phát tán đến cộng đồng dân cư, trường học, làm tổn thương đến tâm lý của trẻ và gia đình.

Do vậy, chính các bậc phụ huynh, cha mẹ phải là người gần gũi với con mình nhất, kịp thời đoán biết những biểu hiện, hành vi của con, theo một cách nào đó, hãy trở thành “bạn” của con, chứ không hẳn là người bề trên thì con trẻ sẽ cởi lòng để chia sẻ. Cùng với đó, cộng đồng, xã hội phải lên án mạnh mẽ các hành vi bạo hành, xâm hại trẻ em, dù là bất cứ hình thức nào.

Cẩm Nang - Thanh Hoa

Ý KIẾN NGƯỜI TRONG CUỘC

Luật sư Lê Cao Long, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh, Giám đốc Công ty TNHH MTV Tân Long: “Làm tổn hại đến sự phát triển bình thường của trẻ cũng là một dạng bạo hành trẻ em nghiêm trọng”

Theo quy định tại Khoản 6 Điều 4 Luật trẻ em 2016: “Bạo lực trẻ em là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.” Điều này được cụ thể hóa tại Điều 8 Nghị định 71/2011/NĐ-CP. Không chỉ những hành vi đánh đập, ngược đãi, gây tổn hại đến thân thể của trẻ em mới xem là hành vi bạo hành trẻ em, mà ngay cả việc hăm dọa, chửi bới, lăng mạ, gây tổn hại đến tinh thần, nhân phẩm, danh dự của trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển tâm lý bình thường của trẻ cũng được xem là một dạng hành vi bạo hành trẻ em nghiêm trọng. 

Khi thực hiện các hành vi trên, tùy theo động cơ, mục đích và mức độ nghiêm trọng của vụ việc để lại, người thực hiện hành vi bạo hành trẻ em có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức xử phạt vi phạm hành chính có thể từ 5 đến 10 triệu đồng. Ngoài ra, người thực hiện hành vi hành hạ, ngược đãi đối với trẻ em còn phải bồi thường cho cha mẹ hoặc người giám hộ của các bé số tiền để bù đắp những tổn thất vật chất thực tế và tổn thất tinh thần cho trẻ.

Bà Đàm Thị Thanh Thủy, Trưởng Phòng Chính trị tư tưởng, Sở Giáo dục và Đào tạo: “Tăng cường công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường học”

Trang bị kiến thức giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Trong đó, ngành Giáo dục đã xây dựng kế hoạch hành động cụ thể từng tháng, từng học kỳ, từng năm học về giáo dục kỹ năng sống, phòng chống bạo lực học đường, tuyên truyền giáo dục pháp luật, nhất là pháp luật liên quan đến quyền và trách nhiệm trẻ em để các em nhận biết, nâng cao ý thức, nói không với bạo lực. Đồng thời, chủ động, phát huy vai trò của học sinh trong việc ngăn chặn, tố giác hành vi bạo lực xảy ra đối với bản thân, bạn bè để nhà trường và gia đình có biện pháp xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, ngành chỉ đạo các cơ sở giáo dục tiếp tục kiện toàn tổ tư vấn trong trường học, trong đó quan tâm đến việc giới thiệu tổ tư vấn, xây dựng hồ sơ đối với học sinh gặp khó khăn trong việc thích nghi cuộc sống, học tập, tâm lý, lên kế hoạch các biện pháp, hình thức tư vấn hỗ trợ, chú trọng các hoạt động phòng ngừa, đa dạng hóa các hoạt động của tổ tư vấn.

Bà Bùi Thúy Hải, Phó trưởng Phòng Nghiệp vụ Văn hóa và gia đình, Sở Văn hóa - Thể thao : “Tích cực tuyên truyền phòng chống bạo hành gia đình”

Trong thời gian qua, xác định việc phòng chống bạo hành trẻ em phải bắt đầu ngay từ gia đình, ngành Văn hóa đã tích cực tuyên truyền, tổ chức hàng loạt các chương trình hưởng ứng các ngày về gia đình, phòng chống bạo hành gia đình, bảo vệ phụ nữ và trẻ em.

Ngoài ra, tổ chức các hội nghị tập huấn hướng dẫn các ban chủ nhiệm CLB, tổ hòa giải nhận diện xử lý tình huống khi có bạo lực gia đình, các kỹ năng làm việc và ứng xử, xử lý tình huống khi xảy ra bạo hành trong gia đình, hướng dẫn các nội dung cho mô hình phòng chống bạo lực gia đình.

Đặc biệt chú trọng đến cách ứng xử, tìm hiểu và tư vấn tâm lý cho đối tượng dễ bị thương tổn, nhất là trẻ em. Bên cạnh đó, Sở đã phối hợp với các đơn vị, ban, ngành trong tỉnh tổ chức xây dựng chương trình giáo dục đời sống gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa để nâng cao kiến thức, kỹ năng phòng chống bạo lực gia đình, giáo dục ý thức cho mỗi thành viên, đặc biệt là bố mẹ trong việc xây dựng gia đình, chăm sóc trẻ em, bảo vệ trẻ em khỏi các hình thức bạo lực về thể chất và tinh thần.

Ông Nguyễn Xuân Huy, Trưởng Phòng Can thiệp - Hỗ trợ, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh: “Đẩy mạnh tuyên truyền về các chế tài xử lý đối với hành vi bạo hành trẻ em”

Việc không hiểu các quy định của pháp luật cũng chính là nguyên nhân gia tăng các vi phạm về bạo hành trẻ em trong thời gian qua. Thực tế, từ trước đến nay, đa số người vi phạm pháp luật liên quan đến việc bạo hành, xâm hại trẻ em vẫn còn hiểu lơ mơ về các quy định của pháp luật; có những trường hợp người vi phạm không nhận thức được hành vi của mình là vi phạm. Do vậy, cần thiết phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về hành vi bạo lực, xâm hại trẻ, đặc biệt là các chế tài xử lý vi phạm.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần phải trang bị kỹ năng sống cho con để phòng, tránh bị bạo lực, xâm hại; không chỉ chú trọng vào việc ăn uống, học hành của con mà cần quan tâm hơn nữa đến tâm, sinh lý của các con, đặc biệt là trẻ vị thành niên.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Tổ trưởng tổ 7, khu 7B, phường Hồng Hải, TP Hạ Long: “Cần cứng rắn dạy trẻ nhưng không nên dùng bạo lực"

Trẻ con thường hiếu động, chúng ta phải bảo ban, nhắc nhở, phân tích dần để các cháu hiểu. Sẽ có những lúc, có những trường hợp cần phải dùng hình phạt, biện pháp cứng rắn để phạt trẻ khi mắc lỗi nhưng không nên dùng bạo lực. Nhà tôi thường áp dụng theo kiểu “phạt 1 roi, nợ 5 roi” để cháu nhìn nhận việc làm sai, nhớ để không tái phạm. Đặc biệt, cần lên án những người dựa vào chén rượu đánh đập, đấm đá trẻ một cách vô lý. Việc dùng bạo lực không chỉ gây tổn hại sức khỏe cho trẻ mà còn ảnh hưởng tâm lý của các cháu.

Trần Thanh - Hoàng Quỳnh (Thực hiện)