"Tiếp lửa" niềm đam mê sáng tạo

Những năm qua, Quảng Ninh đã có nhiều ý tưởng, mô hình đoạt giải cao ở các cuộc thi, hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật (KHKT) dành cho học sinh, thanh thiếu niên, nhi đồng (TTN, NĐ). Tuy nhiên, việc áp dụng các ý tưởng sáng tạo vào thực tế lại đang gặp khó khăn. Việc tìm giải pháp nhằm khai thác tối đa tiềm năng, sức sáng tạo và biến những ý tưởng hay trở thành hiện thực đang trở thành vấn đề cấp thiết.

Nhóm tác giả mô hình “Smarthome cho các gia đình nông thôn Việt Nam” đoạt giải nhất Cuộc thi Sáng tạo TTN, NĐ toàn quốc lần thứ 12, giới thiệu mô hình đến các bạn học sinh trong tỉnh.

Đa dạng sân chơi

Với những ý tưởng, mô hình nghiên cứu sáng tạo KHKT mà học sinh thể hiện ở các cuộc thi, hội thi cấp trường phổ thông thời gian qua đã minh chứng đây là sân chơi trí tuệ, bổ ích. Tiêu biểu là cuộc thi sáng tạo TTN, NĐ- đây là sân chơi dành cho các em có độ tuổi từ 6 đến 19 tuổi đang học tập, sinh hoạt tại các trường tiểu học, THCS, THPT, tổ chức Đoàn-Hội-Đội trong toàn tỉnh. Từ khi cuộc thi được triển khai (năm 2006) đến nay, Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh đã tích cực phối hợp tuyên truyền, vận động và hướng dẫn TTN, NĐ tham gia. Để cuộc thi phát triển, năm 2015, UBND tỉnh đã quyết định tổ chức cuộc thi cấp tỉnh, giao cho Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh chủ trì, phối hợp tổ chức định kỳ hằng năm. Từ cuộc thi lần I, Ban Tổ chức đã lựa chọn được 3 mô hình tham gia Cuộc thi Sáng tạo TTN, NĐ toàn quốc thứ 12 (2016). Qua đó, lần đầu Quảng Ninh đã giành giải nhất với mô hình “Smarthome cho các gia đình nông thôn Việt Nam” của nhóm học sinh Trường THPT Đầm Hà.

Cùng với cả nước, từ năm học 2011-2012, Quảng Ninh đã triển khai cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học. Cuộc thi có ý nghĩa lớn trong khơi nguồn niềm đam mê, sáng tạo, nghiên cứu khoa học, kỹ thuật của các em học sinh; đồng thời góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp và các hình thức giáo dục tích cực trong nhà trường phổ thông; phát triển năng lực học tập của học sinh. Tại Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp quốc gia năm 2017, Quảng Ninh đã có 4 dự án xuất sắc đoạt giải nhì, gồm: “Điều khiển, giám sát trong khâu ngâm - ướp muối và bảo quản sứa”; “Nghiên cứu ứng dụng chất chiết từ hạt sim trong ngăn ngừa nhiễm khuẩn gây bệnh hoại tử gan tụy cấp trên tôm thẻ chân trắng”; “Máy làm sạch bề mặt đa năng”; “Góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị của khu di tích – danh thắng Yên Tử với học sinh thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh”.

Bên cạnh đó, học sinh, sinh viên, TTN, NĐ toàn tỉnh cũng có nhiều mô hình, sản phẩm, ý tưởng sáng tạo tham gia Festival tuổi trẻ sáng tạo, Hội thi tin học trẻ tỉnh. Đây đều là những sân chơi bổ ích, nơi giao lưu học tập, trao đổi kiến thức về KHKT, tin học của tuổi trẻ toàn tỉnh; kịp thời tuyên dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có nhiều thành tích, đóng góp trong phong trào học tập, sáng tạo, nghiên cứu và ứng dụng khoa học của tuổi trẻ tỉnh Quảng Ninh.

Đồng hành mạnh mẽ

Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh kêu gọi các đơn vị, doanh nghiệp tài trợ cho các ý tưởng xuất sắc tại Cuộc thi Sáng tạo TTN, NĐ tỉnh lần II, năm 2016.

Không chỉ dừng lại ở việc khuấy động phong trào nghiên cứu KHKT, Quảng Ninh đã từng bước tạo “đất dụng võ” cho những ý tưởng sáng tạo của học sinh, sinh viên đi vào thực tế cuộc sống. Đơn cử như, năm 2016, Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh lần đầu tiên vận động thành công 8 đơn vị, doanh nghiệp trực tiếp tài trợ cho 8 mô hình, sản phẩm đoạt giải, có tính ứng dụng cao tại Cuộc thi Sáng tạo TTN, NĐ tỉnh lần II. Mặc dù kinh phí này không nhiều, chỉ từ 2-5 triệu đồng/mô hình, sản phẩm nhưng qua đó đã thể hiện sự quan tâm, trân trọng của cộng đồng xã hội với công sức nghiên cứu, sáng tạo KHKT của các em học sinh.

Đặc biệt, UBND tỉnh vừa giao Sở KH&CN chủ trì phối hợp với Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh hướng dẫn các em Nguyễn Văn Hiếu, sinh viên ngành Điện tử - Viễn thông, Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) và Lê Văn Đỉnh, sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Đại học Bách Khoa Hà Nội lập hồ sơ hoàn thiện ý tưởng “Hệ thống hỗ trợ liên lạc, sử dụng tiện ích điện thoại và điều khiển thiết bị điện bằng giọng nói cho người khiếm thị”, theo trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh. Đồng thời tham mưu đề xuất Hội đồng KH&CN tỉnh đưa vào danh mục nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh thực hiện từ năm 2018. Được biết, ý tưởng này nằm trong top 18 ý tưởng xuất sắc của vòng chung kết Cuộc thi “VIETNAM IOT HACKATHON 2017” do Tổng Công ty Viễn thông Viettel tổ chức.

Trước đó, năm 2016, Nguyễn Văn Hiếu và Lê Văn Đỉnh là học sinh Trường THPT Đầm Hà đã xuất sắc giành giải nhì Cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm 2016-khu vực phía Bắc và giải nhất Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 12-2016 với mô hình “Smarthome cho các gia đình nông thôn Việt Nam”. Mô hình này cũng nhận được 2 giải thưởng là giải công trình xuất sắc nhất của Hiệp hội Sáng kiến sáng chế Macao và giải đặc biệt của Hiệp hội Sáng chế Đài Loan - Trung Quốc tại Triển lãm Quốc tế dành cho các nhà sáng tạo trẻ (IEYI) - cuộc thi khoa học dành cho các nhà sáng tạo trẻ trên thế giới, diễn ra tại Nhật Bản vào tháng 7/2017.

Ông Đinh Quang Hải, Chủ tịch Liên hiệp Các hội KH&KT tỉnh, cho biết: Tại Nghị quyết số 07-NQ/TU ngày 13/3/2017 của BCH Đảng bộ tỉnh về phát triển KH&CN đến năm 2020, Quảng Ninh đã xác định nhiệm vụ: “Có cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ học sinh, sinh viên tham gia nghiên cứu, ứng dụng, sáng tạo khoa học, công nghệ. Xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ việc hoàn thiện, khai thác, áp dụng các tài sản trí tuệ, thành quả sáng tạo, đặc biệt là các nhiệm vụ KH&CN, giải pháp đạt giải ở các cuộc thi, hội thi về sáng tạo KHKT của tỉnh và quốc gia có tính ứng dụng cao, có khả năng áp dụng vào sản xuất, đời sống". Từ đây, Quảng Ninh đã có bước đi cụ thể để kịp thời hỗ trợ ý tưởng sáng tạo của 2 sinh viên Nguyễn Văn Hiếu và Lê Văn Đỉnh vào thực tế. Cùng với đó, Quảng Ninh cũng tạo điều kiện giúp những người khiếm thị, người mù được tiếp cận với công nghệ, thiết bị thông minh từ đó giúp họ tự tin hòa nhập cộng đồng.

Nguyễn Hoa

[links()]