Dự án vì dân - Vì sao dân chưa đồng thuận?

Những tưởng, sau trận lụt lịch sử diễn ra hồi cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 2015 và trước những diễn biến khó lường của thời tiết hiện nay, người dân khu phố 6A, phường Cẩm Trung, TP Cẩm Phả sẽ phải vui mừng không hết khi TP Cẩm Phả triển khai đầu tư công trình cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu, phường Cẩm Trung.

Tuy nhiên, công trình này khi vừa mới bắt đầu khởi công đã vấp phải sự phản đối quyết liệt của phần lớn các hộ dân đang sinh sống tại khu phố 6A, phường Cẩm Trung. Vì sao lại xảy ra nghịch lý này? Phóng viên Báo Quảng Ninh đã đi tìm hiểu để có câu trả lời.  

Vi phạm nghiêm trọng quy chế dân chủ

Tìm đến khu phố 6A, phường Cẩm Trung, TP Cẩm Phả, chúng tôi được ông Nguyễn Hữu Chính, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng khu phố 6A khẳng định: “Đúng là có việc người dân của khu phố kịch liệt phản đối thi công công trình “Cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu, phường Cẩm Trung””. Cũng theo ông Chính, nguyên nhân người dân trong khu phố phản đối là do hiện nay trên địa bàn khu phố đang có hệ thống cống thoát nước, đoạn rộng nhất của miệng cống khoảng 6-7m; đoạn hẹp nhất 3-4m; độ sâu cống từ 1,4-1,5m. Hệ thống cống này thu gom nước thải dọc suốt từ đầu ngõ 309, đường Lê Thanh Nghị - tiếp giáp với đường 18 tuyến tránh nội thành Cẩm Phả, chảy ra cống thoát nước chung giữa 2 phường Cẩm Trung và Cẩm Thuỷ (người dân ở đây vẫn gọi cống thoát nước này là cống Thảo Ly). Để thi công, lắp đặt công trình hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu, đơn vị thi công sẽ cắt, đào giữa đường dân sinh sâu 2m, rộng 2m và chiều dài tuyến cống là trên 236m. Ông Nguyễn Hữu Quý, tổ 3, khu 6A, phường Cẩm Trung băn khoăn: “Cả trước và sau dãy nhà chúng tôi đang ở đều có hệ thống cống thoát nước. Sao thành phố không cho cải tạo hệ thống cống cũ và tận dụng hệ thống cống đó để thoát nước mặt đường Tô Hiệu, mà lại phải đào đường của dân để làm hệ thống cống thoát nước mới. Đầu tư như vậy là vô cùng lãng phí”.

Trao đổi với PV Báo Quảng Ninh, Phó Chủ tịch UBND phường Cẩm Trung Lý Văn Nam cho biết, đến tận ngày khởi công, phường mới nhận được thông tin về dự án.

Không chỉ bức xúc vì thành phố lãng phí trong đầu tư, các hộ dân khu phố 6A còn cho rằng, thành phố “đi đêm” khi triển khai dự án này. Ông Phạm Xuân Trường, tổ 3, khu 6A nói: “Mặc dù công trình thi công trên địa bàn dân cư chúng tôi sinh sống nhưng chúng tôi chỉ biết có dự án này khi đơn vị thi công mang máy đến cắt đường. Trong một cuộc họp với dân, chủ trì cuộc họp là người thành phố cử xuống trả lời dân một câu cho xong. Họ bảo, có những dự án buộc phải thông qua dân nhưng có những dự án không cần thông qua dân. Chúng tôi rất mong thành phố trả lời rõ, dự án nào thì phải thông qua dân, dự án nào không cần thông qua. Công trình hệ thống thoát nước này có phải là bí mật quốc gia không? Tại sao dân chúng tôi không được biết. Khi có chủ trương làm hệ thống cống thoát nước không khảo sát, xin ý kiến nhân dân?”

Chia sẻ thêm với chúng tôi, một số hộ dân trong khu phố 6A đã không giấu được bức xúc khi cho rằng, việc bỗng dưng thành phố “đẻ” ra dự án cống thoát nước mới này là muốn né tránh, bao che và dung túng cho hành vi lấn chiếm toàn bộ mặt cống để xây dựng công trình trái phép của một hộ dân nằm ngay điểm đầu cống thoát nước hiện có của khu dân cư. Sai phạm này đã nghiễm nhiên tồn tại hơn 10 năm nay mà không hề bị xử lý. Chính sự lấn chiếm của hộ dân này là nguyên nhân làm hệ thống cống bị tắc. Đáng nói nữa là sau cuộc họp đầu tiên do phường tổ chức không nhận được sự đồng tình của người dân, phía chủ đầu tư vẫn cho đơn vị thi công tổ chức cắt đường làm cống.

Trước bức xúc của người dân khu 6A, Phó Chủ tịch UBND phường Cẩm Trung Lý Văn Nam lúng túng thừa nhận: “Hiện có 2 hộ dân của khu 6A lấn chiếm trái phép mặt cống. Việc triển khai công trình hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu đúng là chưa được thông tin kịp thời đến người dân”. Theo lý giải của ông Nam, công trình cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu do Ban Quản lý (BQL) Dự án công trình TP Cẩm Phả làm chủ đầu tư. Phường cũng chỉ biết có công trình này khi nhận được thông báo khởi công dự án của BQL Dự án (ngày 15-5-2017 - PV) (?!). Trước đó, phía chủ đầu tư có khảo sát hay không, khảo sát như thế nào, phường cũng không hề hay biết (?!).    
       
Bất lực trước sai phạm?!

Theo ông Nguyễn Hữu Chính, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng khu phố 6A, tuyến cống thoát nước trên địa bàn khu 6A được hình thành từ năm 2001-2002, sau khi đã mở tuyến đường tránh trung tâm Cẩm Phả, Công ty TNHH Xây dựng Thu Hà được phép đổ đất, san gạt mặt bằng bán đất ở cho các hộ dân. Từ đó mới hình thành nên khu dân cư 6A như hiện nay. Phó Chủ tịch UBND phường Cẩm Trung Lý Văn Nam khẳng định thêm: “Hiện nay, hệ thống cống thoát nước cũ đã bị nhiều hộ dân lấn chiếm. Trong đó, có hộ thì đổ bê tông kín mặt cống; có hộ xếp gỗ đậy lên mặt cống, nhưng nghiêm trọng nhất  là 1 hộ dân đã lấn chiếm toàn bộ mặt cống để xây cửa hàng kinh doanh vật tư tổng hợp; 1 hộ dân lấn chiếm mặt cống để làm gara nhà nghỉ. Thực hiện chỉ đạo của thành phố, phường đã 4 lần ra thông báo yêu cầu các hộ dân vi phạm tự nguyện tháo dỡ công trình trên phần lấn chiếm. Tuy nhiên, đến nay chưa có hộ nào chấp hành. Hiện phường đang xin ý kiến thành phố xây dựng phương án cưỡng chế”.

Số nhà 311+313 đã lấn chiếm toàn bộ mặt cống thoát nước thải khu dân cư 6A, phường Cẩm Trung, TP Cẩm Phả sử dụng để kinh doanh.

Đứng trên tuyến đường tránh nội thành TP Cẩm Phả nhìn vào, ngõ 309 Lê Thanh Nghị cũng bình thường như nhiều tuyến đường dân cư khác với chiều rộng khoảng trên 3m. Tuy nhiên, đi sâu vào ngõ khoảng 25m sẽ thấy rõ con ngõ này đã bị ngôi nhà đầu ngõ (số nhà 311+313) lấn chiếm, trồi hẳn lên so với những ngôi nhà phía trong. Tìm hiểu chúng tôi được biết, năm 2008, UBND TP Cẩm Phả đã cấp GCNQSDĐ cho bà Nguyễn Thị Hồng Cẩm, chủ nhân đầu tiên của ngôi nhà này (bà Cẩm là vợ của ông Hải, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thu Hà). Theo GCNQSDĐ cấp cho bà Cẩm, mảnh đất này thuộc thửa đất số 0, tờ bản đồ số 23, diện tích 125m2. Chiều ngang mặt tiền thửa đất là 5,8m, chiều dài một cạnh là 26m, một cạnh là 25m. Từ năm 2001-2002, khi khu dân cư 6A được hình thành, bà Cẩm đã sử dụng đất vượt quá ranh giới được cấp trong GCNQSDĐ. Đến nay, thửa đất này đã nhiều lần được sang tên đổi chủ.

Hộ vi phạm thứ 2 là hộ ông Đinh Ngọc Châu. Trước đây, ông Châu cũng mua lại đất dự án của Công ty TNHH Xây dựng Thu Hà, thửa đất liền với tuyến mương thoát nước. Sau khi xây nhà nghỉ Vạn Hoa 2, ông Châu đã đổ tấm bê tông trên mặt cống sử dụng làm gara ô tô. Trong quá trình sử dụng, ông Châu lại tiếp tục cải tạo xây lại các phòng nghỉ trên phần mặt cống lấn chiếm. Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Hữu Quý, tổ 3, khu 6A nói: “Những hộ dân còn lại đổ bê tông lên mặt cống đều vì họ không có đường vào nhà. Thêm nữa, cống này cũng là đường thoát nước thải từ chợ chưa qua xử lý nên khi miệng cống hở, cống bốc mùi hôi thối nồng nặc. Các hộ đã kiến nghị chính quyền nhiều lần nhưng không được quan tâm, nên các hộ phải tự vận động nhau đổ bê tông đậy kín miệng cống để hạn chế mùi hôi thối”.

Các hộ dân khu 6A cũng bày tỏ quan điểm, chỉ cần chính quyền giải toả, xử lý 2 hộ lấn chiếm trên các hộ dân còn lại sẽ tự nguyện phá bỏ lớp bê tông đậy miệng cống để đơn vị thi công có thể tiến hành nạo vét cống. Điều mà người dân khu 6A vô cùng ngạc nhiên và bất bình chính là trong suốt hơn 10 năm qua, mặc dù một số hộ dân vi phạm lấn chiếm mặt cống thoát nước thải khu dân cư, nhưng chính quyền địa phương không hề có bất cứ văn bản xử phạt vi phạm nào; thậm chí cũng chưa một lần nhắc nhở hay đề cập đến vi phạm. Chỉ đến khi triển khai công trình cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu, người dân phản ánh, kiến nghị mới có các văn bản chỉ đạo, yêu cầu tháo dỡ (?!). Theo các thông báo của UBND phường Cẩm Trung, thời hạn các gia đình vi phạm tự nguyện tháo dỡ chậm nhất là 16 giờ ngày 15-7-2017 đối với các hộ vi phạm và xong trước ngày 12-7-2017 đối với 2 hộ vi phạm nghiêm trọng. Tuy nhiên, thời điểm chúng tôi có mặt tại khu phố 6A, ngày 14-7-2017, các hộ vi phạm vẫn “án binh bất động”.        

Theo các hộ dân khu 6A, phường Cẩm Trung, TP Cẩm Phả, hệ thống cống thoát nước cũ trên địa bàn khu phố hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu tiêu thoát nước mùa mưa nếu được chính quyền quan tâm cải tạo.

Cần tránh lãng phí công trình tiền tỷ

Theo Quyết định 4693/QĐ-UBND, ngày 5-10-2016 của UBND TP Cẩm Phả về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước mặt đường Tô Hiệu, đây là dự án nhóm C - Công trình hạ tầng kỹ thuật - cấp IV. Dự án được đầu tư theo hình thức đầu tư công, từ ngân sách thành phố với tổng mức đầu tư dự tính khoảng trên 13 tỷ đồng (trong đó, giá trị xây lắp gần 9 tỷ đồng). Công trình bao gồm nhiều hạng mục; trong đó có 2 tuyến cống chính (tuyến cống hộp KĐ 1.5x1.5m đường Tô Hiệu có chiều dài trên 90m và tuyến cống hộp 2.0x2.0m chạy dọc tim đường ngõ 309 đường Lê Thanh Nghị có chiều dài trên 236m). Theo thông báo khởi công của chủ đầu tư, công trình chính thức khởi công ngày 15-5-2017. Thời gian thi công 180 ngày. Theo ý kiến của các hộ dân khu 6A, thay vì lãng phí đến tiền tỷ để đầu tư tuyến cống thoát nước mới, thành phố nên xem xét cải tạo lại hệ thống cũ, vì hệ thống cũ hoàn toàn có đủ khả năng để đáp ứng việc tiêu thoát nước. Nếu tính chi phí cải tạo hệ thống cũ cùng với việc giải toả công trình lấn chiếm trên mặt cống, thành phố sẽ giảm một khoản không nhỏ cho ngân sách mà vẫn đảm bảo hiệu quả chống ngập lụt cho khu dân cư, hài hoà, phù hợp với mỹ quan đô thị; đồng thời, người dân cũng không phải hứng chịu cảnh đào lên rồi lại lấp xuống trên các tuyến đường dân sinh.

Cẩm Nang - Khánh Giang