Cần gỡ khó cho những bản di dân biên giới Bình Liêu

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương và tỉnh, những năm qua, cùng với các địa phương khác, huyện Bình Liêu đã tích cực thực hiện công tác di dãn dân ra khu vực biên giới nhằm góp phần ổn định dân cư, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay đời sống người dân tại các thôn, bản sau di dãn vẫn còn gặp không ít khó khăn, đòi hỏi cần có những giải pháp cụ thể, phù hợp để tháo gỡ.

Cán bộ xã Đồng Tâm khảo sát điều kiện nước sinh hoạt của gia đình anh Phùn Phu Sáng, ở điểm di dãn dân Co Tăng, thôn Ngàn Phe để có giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Ngược hơn 5km đường dốc, chúng tôi tới điểm di dãn dân Co Tăng, thuộc thôn Ngàn Phe, xã Đồng Tâm để tìm hiểu về đời sống của các hộ dân nơi đây. Năm 2013, thực hiện chương trình di dãn dân, 9 hộ dân trong thôn đã tình nguyện đăng ký tới bản mới khu vực biên giới để sinh sống. Để tạo điều kiện cho các hộ được ổn định sau khi di dãn, tỉnh, huyện đã hỗ trợ các hộ dân xây nhà ở và phân đất sản xuất. Tuy nhiên, do bản xa trung tâm, lại trên địa hình núi cao nên đời sống sinh hoạt, phát triển kinh tế của các hộ trong bản còn nhiều khó khăn. Gia đình anh Phùn Phu Sáng là một trong những hộ dân đầu tiên tình nguyện đến định cư tại bản, để phát triển kinh tế, ổn định đời sống, gia đình anh đã vay vốn ưu đãi, mua bò giống để chăn nuôi. Với phần đất sản xuất được phân, gia đình anh đã chủ động trồng lúa để tự cung cấp lương thực, đồng thời trồng xen canh cây hồi vào diện tích rừng để cải thiện thêm thu nhập. Tuy nhiên, sau một thời gian sinh sống ở đây, gia đình đã phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, trong đó bất cập lớn nhất là không có điện sinh hoạt và nguồn nước cũng không ổn định. Để khắc phục tạm thời, gia đình anh đã phải chủ động mua đường ống nhựa dẫn nước từ khe núi cách nhà hơn 2 cây số về. Mùa mưa nước trong khe chảy đều thì tạm đủ dùng, nhưng còn mùa khô thì hầu như nước chỉ chảy nhỏ giọt, gia đình phải dùng thùng tôn để tích nước cầm cự qua ngày. Anh Sáng cho biết: “Gia đình tôi tự nguyện lên đây theo chương trình di dãn dân nhưng hiện tại gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt, nguồn nước không đủ dùng tối thiểu chứ chưa nói đến phục vụ trồng trọt, sản xuất; nguồn điện cũng không có, cuộc sống lúc nào cũng tù mù; giao thông đi lại thì xa, con cái học hành đều phải gửi xuống nhà anh em, họ hàng ở thôn dưới...”. Theo ông Hoàng Phúc Nghiệp, Trưởng thôn Ngàn Phe, trong 9 hộ sinh sống tại bản thì thực tế số hộ duy trì sinh sống ổn định chỉ có 4-5 hộ, các hộ còn lại lúc đi, lúc ở do còn có nhà ở bản dưới, nên ở đó để thuận tiện cho con cái đi học cũng như sinh hoạt, làm ăn.

Mặc dù thời gian qua, được Trung ương và địa phương quan tâm đầu tư kết cấu hạ tầng cùng các chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, đời sống cho các hộ thuộc diện di dãn dân, như: Công trình đường dân sinh nội bản Phai Làu; công trình kênh tưới Đồi Chung - Phật Chỉ; đường dân sinh Pắc Cương xã Hoành Mô; hỗ trợ ổn định đời sống, khai hoang sản xuất cho các hộ với kinh phí trên 250 triệu đồng... nhưng đến nay, đời sống của bà con nhân dân các thôn, bản di dân vẫn trong tình trạng tạm bợ, chậm phát triển.

Theo thống kê của huyện Bình Liêu, toàn huyện hiện có 72 hộ thuộc diện di dãn dân cư sát biên giới, tập trung ở các xã Đồng Tâm, Đồng Văn và Hoành Mô. Qua khảo sát đánh giá chung cho thấy, thực tế tại các thôn, bản này vẫn còn rất nhiều khó khăn, bất cập ảnh hưởng đến việc duy trì đời sống ổn định cho các hộ dân. Đó là việc xây dựng một số khu vực dân cư chưa đáp ứng với tập quán, điều kiện sản xuất của người dân dẫn đến tình trạng một số hộ dân quay trở lại nơi sinh sống trước vì nơi ở mới chưa đảm bảo điều kiện thiết yếu (điện, đường, trường, trạm...); các hộ di dân hầu hết đều là những hộ nghèo, dân tộc thiểu số, trình độ học vấn hạn chế, không có tay nghề chuyên môn nên rất khó tìm việc làm; ngoài ra tập quán canh tác, cũng như vệ sinh môi trường tại các hộ dân cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề này.

Theo ông Đặng Bá Bắc, Chủ tịch UBND huyện Bình Liêu, trong thời gian tới, huyện đang xây dựng kế hoạch đầu tư hệ thống các cơ sở hạ tầng và chỉnh trang khu dân cư cho các hộ di, dãn dân như: Nhà ở, hệ thống đường giao thông, điện chiếu sáng, thuỷ lợi phục vụ sản xuất, các công trình cấp nước... Trước mắt huyện đã có kế hoạch hỗ trợ cấp điện cho các hộ với các phương án như kéo điện lưới, hỗ trợ lắp thiết bị điện mặt trời từ nay đến năm 2020; hoàn thiện đầu tư các công trình thuỷ lợi. Tuy nhiên, đến nay khó khăn lớn nhất vẫn là nguồn kinh phí cân đối cho các công trình còn thiếu do Bình Liêu là huyện nghèo, nguồn ngân sách hạn chế...

Chương trình di dãn dân ra khu vực biên giới là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm góp phần ổn định, nâng cao đời sống nhân dân, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia. Bởi vậy, để chương trình đạt hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân yên tâm gắn bó với quê hương mới, Trung ương và tỉnh cần phải có những giải pháp phù hợp hơn trong đầu tư cũng như cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống.

Nguyễn Thanh