Cảnh báo từ việc sử dụng thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử được giới trẻ coi như một công cụ giúp cai thuốc lá và giảm các tác hại liên quan nhưng thực tế chưa có nghiên cứu nào khẳng định về lợi ích của nó. Trong khi đó, trên thực tế, một số loại chất có trong thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khoẻ cho người sử dụng...

Thuốc lá điện tử và các loại tinh dầu sử dụng kèm theo.

“Mốt” và “hot” trong giới trẻ

Tính riêng trên địa bàn TP Hạ Long hiện có từ 4-5 cơ sở mua bán và sử dụng thuốc lá điện tử. Theo chân các bạn trẻ đến một quán nằm trên đường Trần Nhật Duật, phường Trần Hưng Đạo, chúng tôi có dịp hiểu rõ hơn về loại thuốc lá này. Không gian quán được thiết kế khá đơn giản nhưng bắt mắt với các dãy bàn gỗ và một giá tủ nhỏ ở góc để bày các loại thuốc lá điện tử và tinh dầu. Quán kết hợp bán đồ uống để thu hút thêm khách. Mặc dù là tối chủ nhật nhưng quán khá vắng vẻ. Theo lời của chủ quán, thường thì quán chỉ đông vào tối thứ 7 hoặc vào giờ tan tầm khi học sinh đi học về vì có nhiều học sinh hút loại này.

Không chỉ bán các loại thuốc lá điện tử cho khách mang về mà khách hàng còn được sử dụng trực tiếp ngay tại quán với mức giá 30.000 đồng/lần. Khi yêu cầu được dùng thử, chủ quán nhanh nhẹn chỉ cho chúng tôi 10 máy đã được chuẩn bị sẵn với đủ các kích cỡ và hình dáng. Có loại hình vuông, cầm khá nặng tay, có loại hình trụ, nhỏ dễ dàng cầm nắm. Về cấu tạo, thuốc lá điện tử gồm 2 phần là thân máy và đầu đốt. Thân máy là thiết bị có chứa pin để cung cấp nguồn điện lên đầu đốt, còn đầu đốt là nơi chứa và làm bốc hơi tinh dầu. Sau khi chọn mùi, chủ quán nhỏ vài giọt vào máy. Dù mới thử lần đầu, tôi sử dụng khá dễ dàng; lúc hít vào có vị tinh dầu the mát chạy thẳng vào lồng ngực khiến tôi hơi nghẹn lại. Nhưng sau đó, một luồng khói trắng xoá theo hơi thở bay ra mù mịt. Một lúc sau tôi cảm thấy hơi choáng nhẹ nên không dùng nữa. Trong khi đó, một đôi bạn trẻ ngồi kế bên (chỉ chừng 15-16 tuổi) sử dụng khá thuần thục, mỗi bạn đều có một máy hút riêng. Khi hỏi chuyện, bạn nữ hồn nhiên chia sẻ: “Bạn bè em đều đã từng sử dụng “vape” (tên gọi khác của thuốc lá điện tử - PV) rồi. Thỉnh thoảng đi uống nước chúng em mới dùng nên không hại gì đâu. Có đứa còn mê trò nhả khói nên dùng thường xuyên và luyện tập như trong các clip trên mạng, nhìn rất “ngầu”. Bây giờ hàng này đang là “mốt” và “hot” đấy ạ”.

Một số thanh niên thi tạo hình khói từ thuốc lá điện tử ngay tại quán cà phê ở đường Trần Nhật Duật, phường Trần Hưng Đạo (TP Hạ Long).

Cần siết chặt quản lý

Trên thị trường hiện nay, các loại thuốc lá điện tử được rao bán công khai, thậm chí có các clip hướng dẫn sử dụng cũng như tạo hình từ khói, khiến nhiều bạn trẻ bị hấp dẫn. Theo tìm hiểu, giá của phần thân máy dao động từ 1-3,5 triệu đồng. Tinh dầu cũng có nhiều mùi như hoa quả, cà phê, bạc hà... với giá khoảng 250.000 đồng/40ml, 450.000 đồng/30ml... Với mức giá này, nhiều người đã sử dụng thuốc lá điện tử như một cách để cai nghiện thuốc lá thường.

Không chỉ bán ở địa điểm kinh doanh, nhiều chủ quán còn cung cấp hàng qua mạng internet, có số điện thoại liên hệ cụ thể, có thể trực tiếp tư vấn và giao hàng ngay khi khách có nhu cầu. Được biết hiện nay, loại thuốc này vào Việt Nam chủ yếu qua con đường xách tay và nhập lậu. Trong các văn bản pháp luật hiện nay, thuốc lá điện tử không thuộc danh mục được coi là thuốc lá nên vấn đề quản lý, kiểm tra của cơ quan chức năng khó khăn hơn.

Nhiều bạn trẻ cho rằng thuốc lá điện tử vô hại, có tác dụng cai thuốc lá; nhưng thực tế nhiều tổ chức y tế uy tín khẳng định thuốc lá điện tử không an toàn hơn thuốc lá thường, thậm chí còn chứa lượng nicotin gây hại cho tim mạch như thuốc thật. Theo Phó Giám đốc Bệnh viện Bảo vệ sức khoẻ tâm thần Quảng Ninh Vũ Minh Hạnh, thuốc lá điện tử phát minh vào năm 2003. Thành phần của thuốc lá điện tử gồm Nicotin, Propylene glycol/glycerol là các chất tạo khói, Flavorings là một loại chất tạo mùi và một số thành phần khác như kim loại, chì, nicken, nitrosamines, carbonyl compounds... Nồng độ nicotin trong thuốc lá điện tử tuỳ thuộc từng chế phẩm khác nhau. Một số sản phẩm chứa lượng nicotin tương đương với thuốc lá điếu thông thường. Nicotin lỏng trong thuốc lá điện tử cũng có thể gây độc cho người sử dụng. Vì thế, khi hút nicotin vào phổi dù thông qua thuốc lá điện tử hay thuốc lá thật vẫn gây nghiện và nguy hại cho tim mạch như nhau. Bác sĩ Hạnh cũng nhấn mạnh: “Việc sử dụng thuốc lá điện tử còn gây ra tình trạng hút thuốc lá thụ động (hay còn gọi là phơi nhiễm thụ động), ảnh hưởng đến sức khoẻ của những người xung quanh”.

Trên thực tế, chưa có một nghiên cứu đầy đủ nào chứng minh được thuốc lá điện tử có tác dụng cai thuốc hoặc giảm độc tính, giảm tác hại do khói thuốc. Trong khi đó, không ít bạn trẻ sử dụng do tò mò hoặc để thể hiện bản thân. Đây là mặt hàng chưa được phép nhập khẩu tại Việt Nam, do đó các cơ quan chức năng cần sớm quan tâm tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho giới trẻ về tác hại của loại thuốc này, đồng thời rà soát, tăng cường quản lý để xử phạt những cơ sở kinh doanh mặt hàng trái phép này.

Dương Hà