Ngăn chặn tình trạng trẻ chưa thành niên vi phạm pháp luật: Trách nhiệm của cả cộng đồng

Theo thống kê của cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh, trong 3 năm 2011-2013, toàn tỉnh xảy ra 5.037 vụ phạm pháp hình sự phải khởi tố, với tổng số 8.475 đối tượng phạm tội bị khởi tố. Trong đó, riêng tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên bị khởi tố điều tra có 248 vụ, với 414 đối tượng, chiếm 4,92% số vụ và 4,88% số đối tượng. Cụ thể, năm 2011 xảy ra 105 vụ, với 184 đối tượng; năm 2012 xảy ra 73 vụ, với 106 đối tượng; năm 2013 xảy ra 70 vụ, với 124 đối tượng.

Học sinh các trường tiểu học trên địa bàn tỉnh tham gia Hội thi Tuyên truyền viên măng non.

Cũng theo đánh giá của cơ quan chức năng, mặc dù tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên 3 năm qua, tuy không tăng về số vụ nhưng tính chất của các vụ án, cách thức phạm tội ngày càng có những diễn biến phức tạp, khó kiểm soát, đặc biệt các vụ án nghiêm trọng vẫn xảy ra như: Giết người, cướp giật, cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản… Trong tổng số các vụ trẻ chưa thành niên phạm pháp hình sự phải khởi tố, tập trung phạm các tội như: Trộm cắp tài sản 72 vụ, 108 đối tượng, chiếm 29% số vụ; phạm tội cướp tài sản 54 vụ, 112 đối tượng, chiếm 21,7%; phạm tội cố ý gây thương tích 44 vụ, 75 đối tượng, chiếm 17,7%; phạm tội mua bán, tàng trữ trái phép chất ma tuý 16 vụ, 19 đối tượng, chiếm 6,4%. Có thể thấy, tình trạng trẻ chưa thành niên vi phạm pháp luật đã và đang là mối quan tâm, lo lắng của toàn xã hội.

Qua điều tra của các cơ quan chức năng, nguyên nhân dẫn đến trẻ chưa thành niên vi phạm pháp luật là do nhiều vấn đề tiêu cực tác động đến tâm lý của lứa tuổi và do bản thân trẻ chưa thành niên thiếu sự tu dưỡng rèn luyện, ham chơi bời đua đòi, lêu lổng, muốn thể hiện mình đã bị lôi cuốn vào các thói hư tật xấu và đi vào con đường phạm tội… Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa được xác định, vẫn do sự giáo dục chưa đầy đủ và ảnh hưởng xấu từ các môi trường gia đình, nhà trường và xã hội. Theo đó, qua điều tra những vụ án phạm tội ở lứa tuổi chưa thành niên của các cơ quan chức năng, đa số các đối tượng phạm tội rơi vào các hoàn cảnh như: Bố mẹ là những đối tượng hình sự, hoặc tệ nạn xã hội, gia đình thường xảy ra cãi vã, bố mẹ không quan tâm đến con cái… Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường còn hạn chế. Ở một số trường học, việc tổ chức quản lý học sinh chưa tốt, việc giáo dục đạo đức, nhân cách, lối sống cho các em chưa đạt được những kết quả như mong muốn. Cùng với đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có nơi, có lúc chưa được thực hiện tốt. Việc quản lý các loại hình văn hoá độc hại, thông tin trái chiều còn nhiều sơ hở, tác động không tốt đến tâm lý, hành vi của trẻ chưa thành niên…

Trong những năm gần đây, để phòng ngừa, tiến tới giảm thiểu tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật, các đơn vị chức năng tỉnh đã triển khai hàng loạt các chương trình, hoạt động, mô hình giáo dục trẻ em không vi phạm pháp luật như: Các mô hình giáo dục trẻ không vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng dân cư tại một số địa phương trong tỉnh của ngành Công an; mô hình quản lý, giáo dục học sinh trong và sau giáo dưỡng của Trung tâm Công tác xã hội (Sở LĐ-TB&XH); tăng cường giáo dục lối sống, tổ chức thi tìm hiểu kiến thức pháp luật trong các trường học của ngành Giáo dục… Từ thực tế cho thấy để giảm thiểu tình trạng trẻ chưa thành niên vi phạm pháp luật, ngoài những nỗ lực của các ngành chức năng cũng cần có sự chung tay từ phía gia đình, nhà trường và của cả cộng đồng. Trong đó, gia đình phải là nền tảng để giáo dục nhân cách cho trẻ. Các thành viên trong gia đình phải làm gương sáng cho con em học tập từ việc thực hiện lối sống lành mạnh, nghiêm túc chấp hành chính sách pháp luật đến việc xây dựng gia đình hạnh phúc. Từ đó, vun đắp những ước mơ tốt đẹp cho tương lai của con em mình. Cùng với đó, là sự giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách tốt cho các em học sinh của thầy, cô giáo trong nhà trường. Đồng thời, mỗi người trong cộng đồng cũng phải có ý thức chấp hành nghiêm pháp luật, có lối sống lành mạnh để từng bước xây dựng một xã hội văn minh, hiện đại.

Nguyễn Thanh