Hiệu quả từ mô hình trường học mới VNEN

Năm học 2012-2013 vừa qua, Quảng Ninh đã có 16 trường tham gia dự án mô hình trường học mới tại Việt Nam (viết tắt là VNEN). Đến nay, sau 1 năm triển khai, mô hình VNEN đã phát huy hiệu quả tích cực, nâng cao kết quả học tập của học sinh, bên cạnh đó còn tạo sự tự tin trong giao tiếp, đặc biệt là thay đổi cách dạy - học truyền thống cho cả học sinh và giáo viên phù hợp với xu thế phát triển của giáo dục hiện đại.

Là một trong 16 trường trên địa bàn tỉnh thí điểm mô hình VNEN, đến nay Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (TP Hạ Long) đã có nhiều thay đổi tích cực trong nhận thức của cả giáo viên, học sinh và phụ huynh. Nói về quá trình triển khai mô hình mới này, cô giáo Phạm Thị Oanh, Hiệu trưởng nhà trường phấn khởi cho biết: “Năm học 2012-2013, nhà trường có 15 lớp thuộc khối lớp 2 và khối lớp 3 tham gia thí điểm mô hình mới VNEN. Những ngày đầu, để thay đổi được cách học, cách dạy truyền thống, chúng tôi gặp không ít khó khăn do giáo viên chưa có kinh nghiệm, học sinh chưa quen với phương pháp học mới, cơ sở vật chất lại không phù hợp, đặc biệt là sự thiếu ủng hộ của phụ huynh do chưa tin tưởng vào phương pháp mới. Xác định giáo viên là yếu tố then chốt quyết định tới thành công của mô hình, nhà trường đã tập trung tập huấn, trao đổi kinh nghiệm, thường xuyên cử giáo viên tham dự các buổi học tập kinh nghiệm do chuyên viên từ Bộ GD-ĐT hướng dẫn, sau đó về hướng dẫn lại cho các giáo viên khác...”.

Học sinh được chia thành các nhóm nhỏ theo mô hình VNEN Trong ảnh: Một giờ học Toán tại lớp 2A4, Trường Tiểu học Trần Quốc Toản, TP Hạ Long.

Chính vì vậy, theo cô Oanh cho hay là sau 1 năm thực hiện, kết quả học tập của học sinh có sự tiến bộ rõ rệt. Như ở khối lớp 2, tỷ lệ học sinh khá, giỏi tăng hơn 6% so với năm học trước (từ 78,2% năm học 2011-2012 tăng lên 84,8% năm học 2012-2013); tỷ lệ học sinh trung bình giảm và còn rút ngắn khoảng cách điểm số giữa học sinh giỏi và học sinh trung bình; không khí trong giờ học luôn sôi nổi, rồi cách giao tiếp của các em tự tin hơn hẳn. Trong phần bài tập về nhà đều có yêu cầu phải có sự giúp đỡ của bố mẹ, điều này đã tạo điều kiện kiểm tra việc học tập của con, em mình, đồng thời cũng tạo sự tin tưởng cho phụ huynh học sinh. Tất cả những điều đó đã khẳng định sự thành công của mô hình trường học mới. Cô Oanh cũng cho biết thêm là đến nay, cả giáo viên, học sinh và phụ huynh đã quen với cách học mới đều rất thích và ủng hộ phương pháp này. Theo kế hoạch năm học 2013-2014 này, nhà trường sẽ tiếp tục áp dụng phương pháp mới cho 15 lớp thuộc 3 khối lớp 2, 3 và 4.

Theo quan sát thực tế của chúng tôi tại một giờ học của học sinh, do đã quen với cách học mới nên trong suốt quá trình học không khí lớp học khá sôi nổi; việc trao đổi giữa học sinh và giáo viên tỏ ra đơn giản và thường xuyên; các em học sinh được chia thành các nhóm nhỏ để cùng học, khi có gì khó không thể giải đáp được, học sinh sẽ yêu cầu sự trợ giúp từ giáo viên bằng cách sử dụng thẻ đỏ cứu trợ. Sự phân công công việc trong một nhóm rất rõ ràng, mỗi người một nhiệm vụ, những học sinh yếu cũng được tham gia và bình đẳng như các bạn khác trong nhóm. Điểm khác biệt lớn nhất là trước kia để đánh giá được mức độ hiểu bài của học sinh sau mỗi tiết học cô giáo cũng chỉ có thể kiểm tra một vài học sinh; nhưng ở mô hình này, tất cả các học sinh đều được các bạn khác trong nhóm kiểm tra nên không xảy ra tình trạng “giấu dốt”. Nhiều em học sinh của trường cũng đánh giá là mô hình này rất thú vị, dễ học và dễ hiểu.

Là người tham gia triển khai thí điểm mô hình mới, cô giáo Vũ Thị Tuyết Trinh, giáo viên chủ nhiệm lớp 4A1 chia sẻ: “Chương trình VNEN rất hay. Đầu tiên là học sinh được chủ động, sáng tạo trong việc học của mình. Các em được hoạt động theo nhóm rất vui vẻ. Giáo viên chỉ tổ chức hướng dẫn các em thực hiện các nội dung của bài học. Cả giáo viên, học sinh và phụ huynh đều sử dụng chung một loại sách giáo khoa nên thuận tiện trong việc trao đổi và kiểm tra mức độ hiểu bài của học sinh. Khi áp dụng phương pháp này, giáo viên là người vất vả nhất. Để một giờ học thành công thì giáo viên phải luôn nhạy bén, ví dụ như việc tìm ra các nhóm trưởng có học lực tốt nhất nhóm, chia các nhóm sao cho đồng đều về học lực, quan sát việc học và thường xuyên kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức của các em để kịp thời hỗ trợ, không phải lúc nào cũng để cho học sinh tự học”.

Không chỉ riêng Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (TP Hạ Long) mà ở những trường còn lại cùng tham gia thí điểm trong đợt này cũng đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Các trường sau 1 năm thí điểm đều mong muốn được nhân rộng mô hình trên toàn bộ các lớp. Có thể khẳng định, đây là mô hình học tiên tiến, việc triển khai nhân rộng sẽ phù hợp với sự phát triển chung của nền giáo dục hiện đại. Tuy nhiên, do mới ở giai đoạn đầu tiên thí điểm nên việc áp dụng mô hình trường học mới cũng gặp một số những khó khăn nhất định như: Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cách học truyền thống không phù hợp với cách học mới. Đơn cử như việc xếp bàn cho học sinh thành các nhóm thì cần phải có bàn ghế rời, tuy nhiên trước đây các nhà trường đều trang bị bàn ghế liền nên khó sắp xếp. Việc cấp kinh phí triển khai mô hình mới chưa hợp lý, theo quy định chương trình sẽ cấp đồng đều cho tất cả các trường nên với các trường đông học sinh thì có nguy cơ thiếu kinh phí. Trong một giờ học để đạt kết quả tốt nhất thì giáo viên phải là yếu tố chủ đạo, tuy nhiên, do chưa có kinh nghiệm nên các giáo viên còn có nhiều lúng túng…

Hoàng Trình