Loạn sách tham khảo

Một trong những công cụ hỗ trợ hữu hiệu trong quá trình giảng dạy, học tập và nâng cao kiến thức của học sinh đó là sách tham khảo. Hiện nay, sách tham khảo đang tràn ngập thị trường, ở tất cả các bậc học và môn học, nhưng chất lượng nhiều khi lại không được đảm bảo, khiến cho nhiều phụ huynh, học sinh gặp không ít khó khăn trong việc lựa chọn.

Dạo qua một số cửa hàng sách trên địa bàn TP Hạ Long như Cửa hàng sách tự chọn TP Hạ Long (Công ty CP Sách và Thiết bị trường học Quảng Ninh); Nhà sách Hà Công Luận; Cửa hàng sách Hồng Hải… vào thời điểm này, lúc nào cũng tấp nập người đến mua sách và đồ dùng học tập của học sinh. Có thể thấy đầu năm học mới là thời điểm có sức mua mạnh nhất, tuy nhiên việc lựa chọn được những cuốn sách hay, bổ ích, phù hợp với nhu cầu học giữa một “rừng” sách tham khảo quả là khó khăn đối với nhiều phụ huynh và học sinh.

Tại Nhà sách Hà Công Luận (phường Hồng Hải, TP Hạ Long), em Khúc Thị Quỳnh Trang, lớp 10A1, Trường THPT Chuyên Hạ Long vừa chọn mua sách vừa kể: “Em muốn mua thêm sách nâng cao nhưng nhiều loại sách tham khảo quá nên chưa biết chọn mua cuốn gì. Mua nhiều thì sợ không đọc hết rất lãng phí. Trước một rừng sách như thế này, để chọn được một cuốn sách phù hợp với nhu cầu học tập phải mất rất nhiều thời gian vì tất cả các loại sách đều được trình bày rất bắt mắt và thu hút, chỉ đọc đề mục thôi là chưa đủ. Mấy cuốn sách tham khảo môn toán mà em mua năm trước bị sai kết quả ở phần đáp án, khiến em gặp phải không ít khó khăn trong quá trình tự học nên năm nay em phải chọn lựa kỹ càng hơn”. Qua khảo sát ở Nhà sách Hà Công Luận, tính riêng môn toán lớp 5 đã có hơn 50 đầu sách (cửa hàng sách tự chọn TP Hạ Long có khoảng trên dưới 40 đầu sách), chưa kể nhiều sách được chia làm 2 hoặc 3 tập với đủ đề mục thu hút người đọc như: Toán nâng cao lớp 5; 500 bài toán trắc nghiệm 5; Bộ đề giúp em tự đánh giá kết quả học tập môn toán 5; Nâng cao và phát triển toán 5; Toán chuyên đề đại lượng đo đại lượng lớp 4-5; Toán chuyên đề số và hệ đếm thập phân… Môn toán lớp 12 cũng có hơn 30 đầu sách tham khảo với đủ các tên gọi: Bài giảng chuyên sâu toán THPT; Giải bài tập giải tích 12 nâng cao; phương pháp giải toán hình học giải tích trong mặt phẳng 12; Hướng dẫn ôn luyện hình học giải tích 12; Phương pháp tính tích phân và số phức 12…

Học sinh lựa chọn sách tham khảo tại Nhà sách Hà Công Luận (phường Hồng Hải, TP Hạ long).

Bên cạnh đó, cùng một cuốn sách nhưng nhiều nhà xuất bản lại xuất bản làm hai đầu sách, trong đó một loại là có đáp án, một loại không có đáp án để người mua tự lựa chọn. Loại không có đáp án rẻ hơn so với loại có đáp án vài nghìn đồng, nếu không xem xét kỹ có thể dẫn đến mua nhầm sách. Việc tạo ra các đầu sách trên nhằm đưa ra nhiều lựa chọn cho người mua, đánh vào tâm lý tiết kiệm tối đa của người dân nhưng ngược lại càng làm cho thị trường sách tham khảo thêm rối. Thực chất, loại không có đáp án chỉ phù hợp với giáo viên, học sinh nắm vững kiến thức nhưng sẽ rất bất tiện vì không đối chiếu được kết quả.

Việc một tác giả có thể viết nhiều sách, viết cho nhiều nhà xuất bản cũng dẫn đến nhiều mục, nội dung bị trùng. Nhiều cuốn chỉ thay đổi hình thức, đề mục bên ngoài còn nội dung thì chẳng khác nhau là mấy. Do vậy, số lượng sách tham khảo ngày càng gia tăng, càng hỗn loạn thêm. Em Đỗ Trần Khánh Linh, lớp 10A1, Trường THPT Vũ Văn Hiếu chia sẻ: “Nhiều lúc em mua nhầm sách mà cô giáo hướng dẫn vì có quá nhiều sách tham khảo, đề mục nhiều quyển na ná nhau, rất khó tìm”. Về phía phụ huynh, nhiều người cho biết họ rất lúng túng trong việc chọn sách tham khảo cho các cháu. Chị Nguyễn Thị Khánh, trú tại tổ 1, khu 10, phường Bãi Cháy phàn nàn: Phải mất gần nửa buổi sáng tôi mới tìm cho cháu được mấy quyển sách tham khảo ưng ý. Trước khi mua sách tôi cũng có tham khảo ý kiến của giáo viên chọn những nhà xuất bản uy tín, sát với chương trình học như Nhà Xuất bản Giáo dục nhưng vì sách tham khảo quá nhiều nên việc lựa chọn gặp không ít khó khăn. Ví dụ như ở nhà sách tự chọn TP Hạ Long có trên 40 đầu sách tham khảo môn toán lớp 5, trong đó có trên 20 đầu sách là của Nhà xuất bản Giáo dục.
Cô giáo Phạm Thị Kiều Giang, giáo viên Trường Tiểu học, THCS và THPT Văn Lang cho biết: Hiện nay thị trường sách tham khảo quá phong phú nhưng chất lượng lại khó kiểm soát khiến cho những người trong nghề như chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn khi lựa chọn. Nhiều thông tin trong một số quyển sách tham khảo không thực sự đáng tin cậy, sai sót, lỗi chính tả... Với kinh nghiệm của bản thân, tôi khuyên các bậc phụ huynh khi lựa chọn sách tham khảo cần chú ý đến nhà xuất bản và tên tác giả. Nên chọn những nhà xuất bản có đội ngũ kiểm duyệt chuyên môn như Nhà Xuất bản Giáo dục; Nhà Xuất bản Đại học Sư phạm; Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia… Nếu có những cuốn sách hay, chuẩn và học sinh sử dụng một cách tích cực thì nó rất có ích trong việc học tập của các em. Tuy nhiên, nếu sách tham khảo không chuẩn về nội dung có thể dẫn đến tình trạng nhầm lẫn về kiến thức.

Việc xuất bản tràn lan các loại sách tham khảo với số lượng lớn (một đầu sách giáo khoa thì có đến hơn 30 đầu sách tham khảo tương ứng) đang là một bài toán khó trong việc lựa chọn của nhiều phụ huynh, học sinh để được những cuốn sách hay, chuẩn với nội dung kiến thức đào tạo. Đối với các đầu sách không chất lượng thì sẽ sớm bị đào thải bởi chính các độc giả nhưng thời gian tồn tại đó cũng đủ để thị trường sách tham khảo càng thêm hỗn độn. Nên chăng, các ngành chức năng cần sớm có những quy định quản lý chặt chẽ việc xuất bản các loại sách này để thị trường sách tham khảo bớt phần rối loạn.

Thanh Hoa