Kỳ II: Trách nhiệm thuộc về ai?

[links(right)]Theo chúng tôi, sai phạm và yếu kém trong công tác quản lý đất đai tại huyện Vân Đồn có nguyên nhân khách quan từ việc xây dựng khu kinh tế là một mô hình mới nên trong chỉ đạo điều hành của địa phương và các ngành chưa có kinh nghiệm, sự phối hợp hoạt động giữa Ban quản lý khu kinh tế với chính quyền địa phương còn lúng túng. Bên cạnh đó, trong những năm qua do chính sách, pháp luật về đất đai, về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng luôn thay đổi, không đồng bộ; đội ngũ cán bộ cơ sở chưa được quan tâm, đào tạo nên chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của việc xây dựng và quản lý một khu kinh tế tổng hợp. Tuy nhiên, để xảy ra những sai phạm trên là do trình độ nhận thức, ý thức trách nhiệm của những người quản lý, những cán bộ thực thi của huyện còn hạn chế và yếu kém. Trong đó nổi cộm lên vấn đề ý thức trách nhiệm với nhiệm vụ được giao của cán bộ, công chức chưa cao, thiếu tinh thần trách nhiệm đã dẫn đến các trường hợp vi phạm về lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép, sử dụng đất sai mục đích.

Trong chỉ đạo quản lý về lĩnh vực đất đai không chỉ cấp dưới làm sai mà ngay UBND huyện cũng đã không thực hiện đúng khoản 1, 2 điều 143 Luật Đất đai, còn buông lỏng, thiếu cương quyết làm cho hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này bị vô hiệu hoá trong một thời gian dài. Huyện không thực hiện nghiêm túc nội dung văn bản 1879 của UBND tỉnh, dẫn đến nhiều dự án với diện tích hàng trăm ha đã được cho thuê đất, giao đất không có quy hoạch, hoặc không phù hợp với quy hoạch chung của khu kinh tế. Thậm chí các phòng, ban chức năng của huyện đã thiếu trách nhiệm trong công tác tham mưu cho lãnh đạo dẫn đến việc ban hành các quyết định sai trái. Cụ thể như, sau khi có quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và được Chính phủ phê duyệt, Phòng Kinh tế hạ tầng của huyện Vân Đồn tiếp nhận tài liệu quy hoạch do Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh bàn giao đã không tham mưu cho huyện chỉ đạo các địa phương quản lý đất theo quy hoạch được duyệt dẫn đến việc cấp phép, cho phép trên chồng lấn lên diện tích đã được quy hoạch chung.

Trong quá trình giao đất, giao rừng, nuôi trồng thuỷ sản, các cơ quan chức năng của huyện khi thẩm định dự án đã không đối chiếu với quy hoạch sử dụng đất khu kinh tế đã được Chính phủ phê duyệt, không quản lý hoạt động đầu tư của các chủ dự án khiến cho tình trạng vi phạm diễn ra phổ biến. Nhiều dự án dù chưa có quy hoạch và thủ tục cấp phép xây dựng nhưng chủ dự án đã thực hiện, điển hình là dự án phát triển rừng, kết hợp du lịch sinh thái tại xã Vạn Yên của ông Nguyễn Văn Công (phường Cẩm Thịnh, Cẩm Phả) nằm trong phạm vi quy hoạch khu công viên phức hợp của khu kinh tế. Tuy chưa có quy hoạch và thủ tục cấp giấy phép xây dựng nhưng ông Công đã xây dựng 3 ao nuôi thuỷ sản và 2 ngôi nhà cấp bốn, một ngôi nhà kiên cố khác với diện tích 100m2, nhưng vẫn được lãnh đạo huyện Vân Đồn bỏ qua.

Một số trường hợp trong quá trình thực thi công vụ được giao đã không tuân thủ, trình tự, thủ tục và các quy định hiện hành trong giao đất, cho thuê đất, cấp phép xây dựng không thông qua tập thể lãnh đạo huyện; không có nghị quyết, thông báo hay văn bản chỉ đạo của huyện mà do Phòng Tài nguyên và Môi trường tham mưu trình lãnh đạo huyện xem xét quyết định. Đơn cử việc UBND huyện cho phép Công ty CP Thuỷ sản Cái Rồng đổ đất lấn biển làm bến tạm tại xã Đông Xá là sai thẩm quyền, vi phạm quy hoạch chung của khu kinh tế (trường hợp này lãnh đạo huyện trực tiếp phê duyệt đồng ý lên văn bản đề nghị của doanh nghiệp và giao cho Văn phòng UBND huyện ra văn bản thông báo, không theo quy trình thẩm định, trình duyệt của các phòng, ban chức năng của huyện). Thậm chí, cấp phép cho Công ty TNHH Phúc Hiền xây dựng cơ sở chế biến thuỷ sản trên đất thuê lại của Công ty CP Thuỷ sản Cái Rồng.

Việc cấp phép xây dựng công trình trên đất cho thuê lại của lãnh đạo huyện Vân Đồn như trên là vi phạm Luật Đất đai. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng việc cấp phép trên nhằm cố tình hợp lý hoá việc xây dựng công trình trên phần đất huyện đã cho phép tôn tạo lấn biển vượt thẩm quyền sai quy hoạch. Đặc biệt, có những khu vực mặc dù đã có phê duyệt quy hoạch chung nhưng lãnh đạo huyện vẫn ký cho thuê đất như trường hợp của ông Vũ Văn Thất thuê 55,8ha đất tại xã Vạn Yên sai quy hoạch, hiện đang phải kiểm đếm đền bù giải phóng mặt bằng, gây thiệt hại về tài sản của nhà nước và nhân dân.

Trao đổi với chúng tôi, một số chủ dự án cho biết: Khi thực hiện dự án, chúng tôi không được biết dự án của mình đã vi phạm quy hoạch của tỉnh, nên đã đầu tư công sức, tiền của vào đó, giờ nếu phải thu hồi lại thì ai trả chi phí và vốn đầu tư cho chúng tôi?    

Lời kết

Những sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai của huyện Vân Đồn đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng: Quy hoạch khu kinh tế bị phá vỡ, đất đai được giao, thuê không đúng quy hoạch, mục đích sử dụng; tình trạng lấn chiếm diễn ra phổ biến gây ra tình trạng lộn xộn trong công tác quản lý, không phát huy được giá trị tài nguyên. Sai phạm trên đã gây thiệt hại về tài sản của nhà nước và nhân dân, kìm hãm sự phát triển chung của huyện gây bức xúc trong nhân dân dẫn đến Vân Đồn trở thành một trong những địa phương có nhiều đơn thư khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp, làm ảnh hưởng đến trật tự trị an trên địa bàn. Những sai phạm này trước hết thuộc về trách nhiệm của tập thể và cá nhân lãnh đạo huyện Vân Đồn, của các phòng ban chức năng của huyện và các cán bộ xã, thị trấn.

Được biết do tình hình quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn huyện Vân Đồn có những sai phạm gây hậu quả xấu, UBND tỉnh đã yêu cầu các cấp, các ngành chức năng tổng kiểm tra rà soát, đồng thời có biện pháp xử lý, khắc phục hậu quả. Trước mắt đẩy nhanh việc thực hiện lập quy hoạch chi tiết các khu chức năng của khu kinh tế để kịp thời phục vụ công tác quản lý đất đai, các dự án trên địa bàn, sớm hoàn thiện bản đồ địa chính của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Vân Đồn. Rà soát lại năng lực của chủ đầu tư một số dự án trên địa bàn và các thủ tục giao đất, cho thuê đất đảm bảo phù hợp với quy hoạch chung... hoàn thiện môi trường đầu tư như tạo quỹ đất sạch, thủ tục thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư đã và sẽ đến hoạt động tại Vân Đồn.

Qua sự việc này huyện Vân Đồn cần phải rút ra bài học kinh nghiệm về công tác quản lý đất đai và nghiêm túc kiểm điểm những cán bộ đã để xảy ra sai phạm nhằm lập lại trật tự trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện, để Vân Đồn sớm phát triển tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của mình.

Ninh Hà