Phương tiện vận tải khách công cộng nội tỉnh: Còn đó những nỗi lo

Thứ 7, 11/02/2012 | 05:27:47 [GMT +7] A A

Chủ trương xã hội hoá hoạt động dịch vụ vận tải công cộng, khuyến khích người dân sử dụng xe buýt làm phương tiện đi lại nhằm hạn chế xe cá nhân, ùn tắc, tai nạn giao thông... hiện đang được các đơn vị chức năng và người dân ủng hộ. Song, bên cạnh đơn vị hoạt động có hiệu quả, đảm bảo các yêu cầu dịch vụ chất lượng cao phục vụ nhu cầu đi lại của người dân, vẫn có không ít doanh nghiệp làm ăn “bê bối” gây bức xúc trong dư luận.

Hiện trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều xe buýt kém chất lượng, song vẫn ngang nhiên hoạt động, xả ra môi trường lượng khí thải gây ô nhiễm không khí.

Đâu là thực trạng

Theo số liệu thống kê của Phòng quản lý Vận tải, Sở Giao thông Vận tải Quảng Ninh, hiện trên địa bàn tỉnh đang có gần 600 xe vận tải hành khách tuyến cố định hoạt động. Trong đó có hơn 400 xe hoạt động liên tỉnh và gần 200 xe nội tỉnh. Đến nay hầu hết các đơn vị kinh doanh vận tải xe khách liên tỉnh đều đã đầu tư, nâng cấp thiết bị, phương tiện đạt đến độ sang trọng. Song, trái ngược với chất lượng xe khách liên tỉnh, xe khách nội tỉnh lại đang xuống cấp nghiêm trọng.

Trong một đợt kiểm tra gần đây nhất, Phòng quản lý Vận tải đã phải tiến hành đình chỉ quá nửa số xe của một doanh nghiệp xe buýt đang hoạt động và yêu cầu tiến hành nâng cấp sửa chữa để đủ điều kiện về chất lượng, an toàn… Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế của chúng tôi, mặc dù đã rà soát, đình chỉ và đưa xe không đủ chất lượng vào bảo dưỡng, song tình trạng các phương tiện vận tải khách nội tỉnh chất lượng vẫn không được cải thiện. Chưa kể vẫn còn số lượng lớn những xe “dù” đang hoạt động song song mà hầu hết đã xuống cấp, thậm chí nhiều xe còn bị coi như “chuồng gà”… song không hề chịu sự kiểm soát, quản lý của đơn vị chức năng nào.

Các phương tiện tham gia vận tải hành khách công cộng, đặc biệt là xe buýt đòi hỏi độ an toàn rất cao bởi nó gắn liền với tính mạng của người ngồi trên xe và cả người đi đường.

Trong vai hành khách, tôi đến vị trí đỗ, đón khách tuyến xe buýt Vân Đồn - Hạ Long trên quốc lộ 18, đoạn qua phường Quang Hanh, TX Cẩm Phả. Khi chúng tôi đến nơi, phía trước đã có gần chục hành khách đang đứng chờ xe. Chừng 15 phút sau, chiếc xe buýt mang BKS 14B-002.. đến điểm đón khách, thân xe đắp một lớp bụi đen ngòm, cốp phía sau xe được mở cả khi xe di chuyển (lái xe giải thích do két nước làm mát hỏng, phải mở nắp máy). Vừa lên xe, điều đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là cảm giác chật hẹp, ngột ngạt bên trong xe. Xe có khoảng hơn 20 chỗ ngồi dành cho hành khách được đặt 2 bên đã chật cứng người, có thêm 1 dàn móc tay vịn cái còn, cái mất cũng đã kín chỗ, tôi đành vịn tay vào thành ghế liền kề. Một hành khách giải thích: “Hôm nay là ngày đầu năm, mọi người đi Đền Cửa Ông về đông”. Mặc dù xe đã chật cứng người, song cứ có khách vẫy, lái xe lại cho xe tuỳ tiện dừng trên đường cố ép thêm cho dù có điểm đón, trả khách hay không. Trong suốt hành trình hơn 30 phút về đến Hạ Long, lái xe liên tục cho xe tăng ga rồi lại phanh gấp khiến đám người trên xe như tôi cứ đổ về đằng trước rồi lại ngả về đằng sau rất nguy hiểm.

Ông Nguyễn Văn Thắng, một trong những hành khách có “thâm niên” đi xe buýt cho biết: Các phương tiện tham gia vận tải hành khách công cộng, đặc biệt là xe buýt đòi hỏi độ an toàn rất cao bởi nó gắn liền với tính mạng của người ngồi trên xe và cả người đi đường. Nhiều xe đã quá cũ nát, đặc biệt còn thải ra môi trường một lượng khí thải không nhỏ, khi tham gia giao thông khói xả đen ngòm gây ô nhiễm môi trường không khí. Song không hiểu vì lý do gì những xe này vẫn ngang nhiên hoạt động. Thiết nghĩ việc phát triển các loại hình vận chuyển khách công cộng, đặc biệt là xe buýt để giảm tải phương tiện tham gia giao thông trên đường, giảm ùn tắc giao thông là cần thiết, song nó cũng rất cần một cách làm hiệu quả và an toàn.

Giải pháp nào?

Tính đến thời điểm này, khó có thể có một loại phương tiện nào hoạt động trong nội tỉnh có chi phí hợp lý đối với người dân thay thế được xe buýt. Mặc dù, các cấp chính quyền cũng đã nghĩ đến các phương tiện giao thông khác, nhưng xem ra chờ các phương tiện này phát huy tác dụng thì cần phải đầu tư nhiều tiền bạc và thời gian.

Do vậy để di chuyển quãng đường ngắn trong nội tỉnh xe buýt vẫn là lựa chọn tối ưu. Song xe buýt phải là xe có chất lượng tốt. Không thể để người dân thấy những xe buýt với đầy bụi bẩn, mất an toàn, rồi xả đầy khói ra môi trường khi tham gia giao thông như hiện nay. Song để hạn chế được những “bệnh” các phương tiện vận tải hành khách công cộng nội tỉnh, có lẽ biện pháp hữu hiệu nhất vẫn là kiểm soát. Không cấp sổ đăng kiểm an toàn kỹ thuật cho các xe ô tô cũ nát, không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải, buộc các xe không được lưu hành… Bên cạnh đó áp dụng song song 2 biện pháp quan trọng là kiểm tra định kỳ và kiểm tra trên đường đối với các phương tiện xe ô tô phải được tiến hành chặt chẽ.

Việc các chuyến xe buýt dừng đón, trả khách không đúng trạm theo quy định không chỉ là hành vi vi phạm Luật Giao thông đường bộ mà còn gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông. Vì vậy, nếu xe buýt phục vụ kém, thiếu an toàn sẽ tạo cho người dân tâm lý sợ sử dụng các phương tiện giao thông công cộng. Do đó, chất lượng đội ngũ lái xe, phụ xe cũng cần phải được nâng cao. Họ phải được đào tạo về thái độ phục vụ hành khách, hàng năm phải được kiểm tra, sát hạch lại tay nghề, sức khoẻ và đánh giá tính chấp hành giao thông... lúc đó mới cấp lại giấy phép hành nghề lái xe vận tải khách. Đồng thời cũng cần có kế hoạch tuyên truyền về ý thức của hành khách đi xe buýt cho mọi người, đến đúng điểm đón, trả; chấp hành đúng nội quy, quy định… Khi chất lượng của hệ thống xe buýt tốt lên thì đó sẽ là giải pháp ATGT hiệu quả.

Nguyễn Nguyễn

Ý kiến người trong cuộc

Ông Lê Văn Doanh, Trưởng phòng Vận tải, Sở Giao thông Vận tải:

Cần đầu tư một cách bài bản tuyến xe buýt nội tỉnh

Sự phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng đã cho thấy nhu cầu đi lại của người dân ngày càng nhiều. Tuy nhiên để loại hình vận tải này hoạt động có hiệu quả rất cần có sự quan tâm đầu tư một cách bài bản đặc biệt là tuyến xe buýt vận chuyển khách nội tỉnh.

Hiện tại tuyến xe buýt đang gặp nhiều khó khăn trong đó đáng chú ý nhất là chất lượng của phương tiện và sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà xe với nhau. Hầu hết những phương tiện xe buýt đều có dấu hiệu xuống cấp nhưng chưa được đầu tư một cách chu đáo.

Vừa qua chúng tôi cũng đã tiến hành kiểm tra một số doanh nghiệp vận tải trong tỉnh và kiên quyết xử lý những trường hợp không đảm bảo về chất lượng cũng như khí thải, nếu xe nào không chấp hành sẽ dừng cấp đăng kiểm và đề nghị không cho lưu hành.

Ông Đặng Mạnh Hà, Chánh Thanh tra giao thông:

Nên có quy định riêng cho việc cấp phép kinh doanh vận tải khách công cộng

Chất lượng xe vận tải khách của Quảng Ninh trong những năm gần đây đã được cải thiện. Các doanh nghiệp vận tải đều chú trọng trong việc đầu tư, đã thay mới hàng trăm đầu xe.

Song, bên cạnh những doanh nghiệp làm tốt, trên đường hiện nay vẫn còn xuất hiện những xe cũ, chất lượng kém được các hộ kinh doanh mua với giá rẻ, lén lút hoạt động vận chuyển khách cộng cộng ở các tuyến ngắn, không đăng ký luồng, tuyến cố định. Tuy nhiên những chủ xe này vẫn đăng ký kinh doanh vận tải qua Sở Kế hoạch - Đầu tư và hoạt động ngoài sự quản lý của ngành giao thông. Nếu lực lượng Thanh tra giao thông kiểm tra cũng chỉ phạt được lỗi không có sổ nhật trình chứ không xếp vào lỗi “xe dù” được vì có Giấy phép kinh doanh.

Đề nghị các cấp chính quyền cần có chế tài xử phạt đủ mạnh để loại bỏ, cũng như cần có quy định riêng cho việc cấp phép kinh doanh hoạt động vận tải khách công cộng, phải coi đây là một ngành kinh doanh đặc biệt vì nó liên quan đến tính mạng của con người và trật tự an toàn xã hội.

Anh Nguyễn Văn Tuấn, hành khách đi xe:

Xe buýt là phương tiện rất thuận lợi, đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân

Đối với người dân hàng ngày phải đi xe buýt như chúng tôi thì đây là phương tiện rất thuận lợi đáp ứng được nhu cầu đi lại của mọi người. Tuy nhiên trên thực tế có một số phương tiện đã xuống cấp nghiêm trọng làm cho người dân cảm thấy rất lo lắng khi sử dụng.

Nhiều chiếc xe vận hành trên đường nhưng chất lượng rất kém, những chi tiết kỹ thuật như: Bảng đồng hồ, lốp, máy đã quá xuống cấp, thậm chí nhiều xe thường xuyên bị chết máy dọc đường và xả khí thải đen ngòm gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Thiết nghĩ để người dân ngày càng yên tâm với loại hình vận chuyển hành khách công cộng rất cần có sự nâng cấp về chất lượng.

Ông Đoàn Thế Xuyên, Giám đốc Công ty vận tải Phúc Xuyên:

Doanh nghiệp vẫn còn gặp không ít khó khăn trong kinh doanh

Hiện doanh nghiệp vận tải Phúc Xuyên đang có 72 chuyến xe buýt hoạt động mỗi ngày. Chủ yếu phương tiện mua từ Tổng Công ty ô tô Việt Nam (Transinco) theo tiêu chuẩn Cục đường bộ Việt Nam cấp phép.

Trên thực tế chất lượng xe rất kém, doanh nghiệp sử dụng 2 năm xe đã xuống cấp, 5 năm xe đã cũ nát. Trong khi, Bộ tài chính quy định khấu hao và thực hiện nghĩa vụ kê khai tài chính là 7 năm. Do vậy, doanh nghiệp gặp không ít khó khăn trong việc kinh doanh vận tải khách công cộng bằng xe buýt. Thêm nữa, xe buýt tại Quảng Ninh chưa được quan tâm nhiều, xe buýt xuống cấp, nhiều doanh nghiệp phá sản, cực chẳng đã, đã phải bán tuyến, bán phương tiện, chuyển đổi hình thức cho tư nhân kinh doanh khiến chất lượng phục vụ xe buýt ngày càng kém.

Tại một số địa phương khác như Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thanh Hoá, xe buýt đều được trợ giá, hiệu quả nhà đầu tư có, doanh nghiệp có điều kiện chăm sóc và đầu tư lại xe, công tác phục vụ hành khách được cải thiện đáng kể. Do vậy rất cần sự quan tâm của các cấp, ngành tỉnh Quảng Ninh để xe buýt đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân. Như hỗ trợ đặc thù nhập khẩu xe từ nước ngoài bởi cùng giá trị như vậy, xe mua ở nước ngoài có chất lượng tốt hơn so với mua ở Việt Nam rất nhiều.

Đỗ Phương - Nguyễn Duy