Xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh

Nhận thức rõ tầm quan trọng của văn hóa trong mọi lĩnh vực của đời sống, Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV nhiệm kỳ 2020-2025, Quảng Ninh đã xác định "Xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp khoảng cách giàu nghèo" là một trong ba khâu đột phá chiến lược.

Qua đó, tỉnh dành nhiều nguồn lực, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội để tập trung thực hiện hiệu quả, thành công khâu đột phá này.

Tiết mục biểu diễn trong chương trình nghệ thuật chào mừng thành công Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025. Ảnh: Đỗ Phương

Những mục tiêu mới

Vùng đất địa đầu Đông Bắc Quảng Ninh không chỉ tự hào khi có Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long được thiên nhiên ưu đãi ban tặng mà còn tự hào bởi bề dày truyền thống văn hóa lịch sử, truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” do biết bao thế hệ người dân Vùng mỏ vun đắp, xây dựng. Đó cũng chính là nét đặc sắc, khác biệt trong văn hóa của Quảng Ninh so với các vùng đất khác.

Qua hàng trăm năm lịch sử, truyền thống văn hóa “Kỷ luật và Đồng tâm” gắn liền với quá trình đấu tranh cách mạng, lao động sản xuất của con người Vùng mỏ vẫn được gìn giữ, phát huy, trở thành động lực, sức mạnh nội sinh để Quảng Ninh vững bước trên mỗi chặng đường phát triển. Tập trung phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của người Vùng mỏ cũng chính là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu mà tỉnh đề ra trong Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, coi đó là kim chỉ nam xuyên suốt cho việc xây dựng, phát triển văn hóa con người Quảng Ninh trong giai đoạn mới.

Anh Nguyễn Văn Phiên, công nhân Phân xưởng Đào lò 2, Công ty Than Dương Huy, chia sẻ: Sinh ra và lớn lên trong một gia đình truyền thống làm công nhân mỏ, tôi tự hào khi được rèn dũa, trưởng thành từ nếp sống, nếp làm việc trách nhiệm, tận tụy, kỷ luật song đầy tình cảm gắn bó, yêu thương của cha mẹ. Vì vậy, bản thân tôi luôn ý thức được tinh thần và truyền thống của người công nhân mỏ. Anh em trong phân xưởng luôn tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau cả trong công việc lẫn cuộc sống và luôn nêu cao tinh thần đoàn kết tạo động lực để tôi thêm yêu môi trường làm việc và muốn gắn bó với nghề.

Với ngành than truyền thống "Kỷ luật và đồng tâm" luôn là biểu tượng sức mạnh đoàn kết, tinh thần "thép" giúp ngành vượt khó thành công. Ảnh: Phạm Tăng

Qua những thay đổi của thời gian, nhiều nét mới trong giá trị văn hóa và chuẩn mực đạo đức được hình thành, nhưng văn hóa “Kỷ luật và Đồng tâm” chắc chắn còn in dấu đậm nét trong lòng mỗi người dân Quảng Ninh, tiếp tục hiện hữu, mang hơi thở, tinh thần của cuộc sống hôm nay.

Nhằm xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh của tỉnh và đất nước, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tỉnh sẽ tập trung thực hiện thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa khu vực thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền và các tầng lớp nhân dân. Cùng với đó, dành thêm nguồn lực đầu tư bảo tồn, trùng tu, tôn tạo và phát huy các di tích lịch sử, văn hóa trọng điểm trên địa bàn; đẩy mạnh công tác sưu tầm, nghiên cứu, phổ biến các giá trị văn hóa đậm đà bản sắc của các dân tộc thiểu số trở thành các sản phẩm du lịch đặc sắc. Đặc biệt, quan tâm phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, công nghiệp thời trang dựa trên nền tảng công nghiệp sáng tạo được tổ chức sản xuất ở trình độ cao.

Tỉnh cũng chú trọng xây dựng văn hóa trong cơ quan, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư; xây dựng con người Quảng Ninh “năng động, sáng tạo, hào sảng, lành mạnh, văn minh, thân thiện”. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn minh, truyền thống văn hóa dân tộc, ý thức tuân thủ pháp luật. Phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật và Hội văn học nghệ thuật trong việc tạo nên những tác phẩm có giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị của tỉnh...

Lễ hội đình Trà Cổ (TP Móng Cái) trở thành nét đẹp văn hóa nơi địa đầu biên giới Tổ quốc. Ảnh: Mai Linh

Công tác xã hội hoá hoạt động thể dục thể thao tiếp tục được phát triển sâu rộng với nhiều chủ thể, nhiều nguồn lực; phát huy tối đa hiệu quả của các thiết chế văn hóa, thể thao phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt văn hóa và góp phần phát triển du lịch, dịch vụ...

Đồng bộ các giải pháp

Xác định xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững là nhiệm vụ quan trọng, khó, cần phải được thực hiện thường xuyên, kiên trì, lâu dài, các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở chủ động ban hành các chỉ thị, nghị quyết, chương trình hành động, kế hoạch, quyết định sớm đưa Nghị quyết đi vào thực tiễn cuộc sống. Cùng với đó, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân về tầm quan trọng của xây dựng văn hóa trong mọi lĩnh vực của đời sống.

Thấm nhuần và cụ thể hóa những chủ trương lớn của Đảng ta về phát triển văn hóa, Quảng Ninh xác định phát triển văn hóa đồng bộ với phát triển kinh tế, xã hội. Nhiệm vụ xây dựng văn hóa giàu bản sắc phải ở trong cả chính trị và kinh tế, chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đồng thời, thực hiện tốt các chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực nghề nghiệp, Bộ quy tắc ứng xử để khắc sâu đặc trưng con người Quảng Ninh "Năng động - Sáng tạo - Hào sảng - Lành mạnh - Văn minh - Thân thiện”. Tiếp tục nhân lên nét đẹp văn hóa công sở, văn hóa tổ chức, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, với ý thức thượng tôn pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương, hướng đến xây dựng Quảng Ninh có "nền hành chính minh bạch, kinh tế phát triển, văn hóa đặc sắc, xã hội văn minh, Nhân dân hạnh phúc”.

Một tiết mục tại Giải vô địch trẻ, thiếu niên quốc gia và Cúp khiêu vũ thể thao mở rộng toàn quốc năm 2020 được tổ chức tại Nhà thi đấu thể thao đa năng 5.000 chỗ (phường Đại Yên, TP Hạ Long) ngày 3 và 4/10/2020. Ảnh: Tạ Quân

Với vai trò là cơ quan thường trực, trong thời gian tới, ngành Văn hóa và Thể thao tỉnh tiếp tục có những hoạt động hiệu quả, thiết thực, từng bước đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững. Sở Văn hóa và Thể thao sẽ tập trung tổ chức tốt các hoạt động văn hóa, thể thao phục vụ các sự kiện, lễ hội lớn của tỉnh; phát triển sâu rộng các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao phong phú, đa dạng đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí và hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của nhân dân và du khách; xây dựng mô hình một số thôn, làng, bản trở thành “bảo tàng sống” nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc trong tỉnh và trở thành sản phẩm du lịch độc đáo để thu hút du khách (Đông Triều, Bình Liêu, Tiên Yên, Ba Chẽ và Hạ Long).

Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; triển khai có hiệu quả nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang...Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa để thực hiện tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị văn hóa của hơn 600 di tích lịch sử và danh thắng, trước mắt Sở tích cực tham mưu cho tỉnh, phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai lập hồ sơ khoa học đề nghị UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới đối với di tích, danh thắng Yên Tử.

Cùng với các sở, ngành, địa phương, đội ngũ văn, nghệ sĩ của tỉnh cũng phát huy tài năng VHNT của mình, thi đua lao động sáng tạo cống hiến nhiều công trình giá trị về văn hóa, xã hội cho tỉnh.

Ông Đào Huy Toàn, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh, cho biết: Mục tiêu quan trọng nhất mà VHNT Quảng Ninh hướng tới trong chặng đường mới chính là phát triển nền VHNT ngày càng phong phú, đa dạng, có nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của tỉnh, của đất nước; không ngừng tuyên truyền, quảng bá sâu rộng văn hóa, nghệ thuật, vùng đất, con người Quảng Ninh đến với công chúng trong và ngoài nước. Qua đó, góp phần làm phong phú, lành mạnh đời sống tinh thần của nhân dân, xây dựng văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Nguyễn Dung

Phó Chủ tịch UBND thị xã Quảng Yên Vũ Thị Diệu Linh: “Văn hóa văn nghệ đã động viên khích lệ nhân dân phát triển toàn diện đời sống văn hóa tinh thần”
Các tác phẩm văn học nghệ thuật của các văn nghệ sĩ, hội viên hội VHNT không chỉ trên địa bàn TX Quảng Yên mà trên địa bàn toàn tỉnh đã truyền tải được những lĩnh vực liên quan đến văn hóa, đời sống tinh thần, những giá trị truyền thống tốt đẹp được lưu giữ, phát huy ở trong cộng đồng các làng xã và đã được thổi hồn vào trong các tác phẩm dự thi. Các tác phẩm tham gia giải đều là tác phẩm xuất sắc và có những giá trị đóng góp tích cực trong phát huy, gìn giữ giá trị văn hóa của TX Quảng Yên trong thời gian tới.

Thời điểm hiện nay, khi TX Quảng Yên đang có những phát triển vượt bậc về các thành tựu kinh tế thì việc củng cố và phát huy các giá trị nền tảng văn hóa tinh thần có ý nghĩa quyết định, then chốt trong định hướng các giá trị văn hóa cho nhân dân, cho cộng đồng, góp phần thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 19 của Ban Thường vụ Thị ủy Quảng Yên trong việc nâng cao đời sống văn hóa, phát triển toàn diện con người Quảng Yên đến năm 2025, tầm nhìn 2030.

Với những tác phẩm đã đi sâu vào mọi mặt của đời sống xã hội, cốt lõi là các giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống, những phong tục tập quán được duy trì hàng trăm năm sẽ được kế tục, phát huy, đồng thời động viên khích lệ mọi tầng lớp nhân dân trân trọng những giá trị văn hóa lịch sử, phát triển toàn diện đời sống văn hóa tinh thần.

Nhà văn Lê Toán, nguyên Chủ tịch Hội VHNT tỉnh: “Tôi mong văn hóa tiếp tục được quan tâm hơn nữa”
Khi chúng ta đã nhận diện được văn hóa con người Quảng Ninh rồi thì phải khai thác và phát huy trong thời kỳ mới. Cùng với việc xây dựng các công trình văn hóa, chúng ta phải bảo tồn gìn giữ tu bổ các công trình văn hóa.

Tôi thấy Quảng Ninh còn rất nhiều các công trình văn hóa kiến trúc kiểu Pháp đang rất cần được quan tâm bảo vệ. Rồi đến các công trình văn hóa ghi dấu các sự kiện cách mạng cũng cần được tôn vinh hơn nữa. Chúng ta đã có chiến lược văn hóa, có Nghị quyết 11 rồi, có chương trình hành động cụ thể rồi, thì phải có những hội thảo tọa đàm nghiên cứu cụ thể các công trình.

Tôi mong văn hóa được quan tâm hơn nữa để phát triển song hành với kinh tế. Văn hóa không bị bỏ lại phía sau. Tôi thường so sánh nếu như xây dựng Đảng là mũi nhọn là đầu tàu dẫn dắt thì kinh tế và văn hóa là hai cánh song hành. Chim đại bàng muốn bay cao bay xa thì hai cánh phải khỏe và phải ngang bằng nhau chứ không thể nào nghiêng lệch được. Đó là lý do phải cực kỳ coi trọng văn hóa.

Nghệ nhân Ưu tú Phạm Thanh Quyết, hội viên Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam: “Tự hào được đóng góp một phần nhỏ bé xây dựng và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống”
Chúng tôi rất vui mừng vì Quảng Ninh có giải văn nghệ Hạ Long, còn TX Quảng Yên có giải văn nghệ Bạch Đằng, Cẩm Phả có giải Võ Huy Tâm, Uông Bí có giải Trần Nhân Tông đều được tổ chức trao tặng 5 năm một lần. Đó là sự kiện đặc biệt trong đời sống văn hóa văn nghệ, là tình cảm của lãnh đạo và nhân dân dành cho văn nghệ sĩ đã tôn vinh những tác phẩm VHNT về mảnh đất con người nơi đây.

Văn nghệ sĩ chúng tôi cảm thấy thật vinh dự, tự hào được đóng góp một phần nhỏ bé góp phần xây dựng và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của tỉnh, thực hiện các Nghị quyết về văn hóa của Trung ương và của tỉnh.

Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục sưu tầm và bảo tồn nhiều tác phẩm văn nghệ dân gian của thị xã, đây là đặc trưng văn hóa phi vật thể, mang hồn cốt riêng của dân tộc. Đồng thời chúng tôi sẽ đem nét đẹp văn hóa này đến các cháu học sinh ở các trường học, để các cháu hiểu hết văn hóa văn nghệ dân gian và thế nào là hát đúm ở vùng đảo Hà Nam.

Phạm Học (Thực hiện)

[links()]