Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên với thiếu nhi Vùng mỏ

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên là người có nhiều ca khúc viết cho thiếu nhi, trong đó nổi bật nhất vẫn là bài hát “Em yêu Đất mỏ quê em”.

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên (bên trái) và một người học trò cũ.

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên sinh năm 1937, quê ở huyện Đan Phượng, TP Hà Nội. Năm 1961, ông tốt nghiệp ngành Toán - Lý của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội nhưng lại về làm giáo viên văn hoá tại Trường sĩ quan Pháo binh Sơn Tây. Sau đó, ông về Trung ương Đoàn, rồi làm cán bộ Đoàn ở Khu Hồng Quảng.

Thực ra, lúc đó chàng trai trẻ Bùi Đức Huyên về Vùng mỏ không phải là sự phân công đơn thuần. Thế hệ các ông hồi ấy đọc tiểu thuyết Vùng mỏ của Võ Huy Tâm say mê lắm và hoài bão của thanh niên luôn thôi thúc ông dấn thân thử thách, khám phá. Vì vậy, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên đã quyết tâm xin về Vùng mỏ.

Không có cái tâm trạng thừ người ra vì nhớ thủ đô, anh cán bộ Đoàn Khu mỏ Hồng Quảng Bùi Đức Huyên háo hức nhập vào đời sống công nhân mỏ. Nhạc sĩ ăn cùng, ở cùng, cùng đi ca với công nhân than các mỏ lộ thiên, hầm lò. Một thời gian sau, ông được phân công chuyên trách công tác thiếu nhi và đã mau chóng làm quen và bập vào việc thành lập CLB Thiếu nhi Hạ Long. Lúc đó, nhà cửa ọp ẹp, phải lai, dắt các cháu ra học rồi lại đưa về, bỏ tem phiếu mua cơm cho thiếu nhi ăn.

Ông Đào Huy, một người thân thiết với nhạc sĩ Bùi Đức Huyên, nhận xét: “Có thể nói, Bùi Đức Huyên là một người thầy đáng kính. Anh đã truyền dạy cho thế hệ trẻ chúng tôi niềm đam mê ca hát cùng tình yêu quê hương đất mỏ bằng lời ca, tiếng hát và sự quý trọng những giá trị cống hiến to lớn của người công nhân mỏ cho đất nước. Không chỉ có thế, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên còn làm thức tỉnh trong mỗi con người chúng tôi cách sống vì mọi người bằng cách sống trong cuộc đời thường của anh xưa và nay”.

CLB Thiếu nhi Hạ Long với điểm nhấn là đội văn nghệ Hạ Long, dưới sự  phụ trách nhiệt tình lại sẵn năng khiếu của nhạc sĩ Bùi Đức Huyên đã phát triển với nội dung hoạt động phong phú, trở thành 1 trong 4 CLB văn nghệ mạnh của miền Bắc hồi ấy (cùng với CLB Sơn Ca của Đài Tiếng nói Việt Nam, CLB Vàng Anh của tỉnh Nam Định, CLB Hải Yên của TP Hải Phòng). Một trong những hồn cốt hay điểm nhấn chất lượng của CLB là tiết mục thu thanh trên Đài Tiếng nói Việt Nam, được phát rộng khắp toàn miền Bắc khi ấy là ca khúc "Em yêu Đất mỏ quê em", do nhạc sĩ Bùi Đức Huyên sáng tác năm 1963. Tiết mục thu thanh và được phát trên sóng có cả đồng ca, tốp ca, đơn ca nhưng nổi trội vẫn là giọng đơn ca của cô bé Lê Dung trong CLB Thiếu nhi Hạ Long.

Ca sĩ nhí Lê Dung thể hiện ca khúc đầu tay của nhạc sĩ Bùi Đức Huyên bằng chất giọng vang, nét, cao độ chuẩn, hứa hẹn một tài năng thanh nhạc. Bởi vậy, có thể khẳng định, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên là người có công lớn trong việc phát hiện, bồi dưỡng cô bé quàng khăn đỏ Lê Dung trở thành NSND Lê Dung.

Nhạc sĩ Bùi Đức Huyên đang thực hiện một chương trình ca nhạc tại Hạ Long.

Trong những năm đó, nhiều bài hát do nhạc sĩ Bùi Đức Huyên dàn dựng cho thiếu nhi Hạ Long tham gia các hội thi lớn đều đoạt giải cao. Riêng bài hát “Em yêu Đất mỏ quê em” lần nào tham gia cũng giành được giải cao nhất.

Phải khẳng định rằng, dù không được đào tạo bài bản về âm nhạc nhưng với năng khiếu trời cho, ông đã rất thành công trong sáng tác âm nhạc thiếu nhi. Sau này, Lê Dung cũng có cơ hội thể hiện vài ca khúc của Bùi Đức Huyên, song chưa có ca khúc nào vượt qua "Em yêu Đất mỏ quê em". Bùi Đức Huyên không phải thuộc hiện tượng “nhạc sĩ một bài” bởi vì ông còn nhiều bài hát khác nữa nhưng có lẽ chỉ cần với ca khúc “Em yêu Đất mỏ quê em” thôi cũng đủ cho ông có được chỗ đứng trong làng nhạc Quảng Ninh và nói rộng ra là âm nhạc thiếu nhi cả nước.

Nhạc sĩ Xuân Nhật, Chi hội trưởng Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tại Quảng Ninh, đánh giá: Anh Huyên là nhạc sĩ của thiếu nhi. Anh gắn bó với các em trong CLB đàn, hát rất nhiệt tình. Nhiều người nhớ tới anh với tư cách nhạc sĩ ở những ca khúc quen thuộc như “Em yêu Đất mỏ quê em” hay “Chiếc máy xúc”.

Đến năm 1972, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên tái ngũ vào chiến trường Quảng Trị, rồi được điều sang Lào, vừa soạn giáo trình, vừa dạy văn hoá cho các chiến sĩ Lào. Cuối năm 1975, ông giải ngũ quay về Trung ương Đoàn. Đầu năm 1976, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên về làm việc tại Chương trình phát thanh Thanh niên của Đài Tiếng nói Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu vào năm 2000.

Từ khi nghỉ hưu, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên có một thú vui khác khi đã sắm cho mình một camera, một dàn máy tính đủ để dựng phim, làm các chương trình ca nhạc cho bạn bè. Vẫn chiếc xe máy cà tàng, áo bay rộng thùng thình, mái tóc xơ xác, đôi dép không ôm hết chân, ông cũng thường xuyên trở lại Quảng Ninh để thực hiện dự định tri ân bạn bè của mình bằng âm nhạc. Ông đã thực hiện được nhiều MV ca nhạc cho bạn bè, cho các học trò cũ ở CLB Thiếu nhi Hạ Long.

Gần đây, do sức khỏe sa sút, nhạc sĩ Bùi Đức Huyên đành gác lại những dự định âm nhạc của mình. Thế nhưng, tình yêu âm nhạc và sự quan tâm với mảnh đất và con người Quảng Ninh thì vẫn luôn đau đáu trong trái tim ông.

Huỳnh Đăng

[links()]