Từ trong gia đình lan tỏa tới cộng đồng

Là người vợ, người mẹ trong gia đình, đồng thời người phụ nữ còn tham gia các hoạt động xã hội, cộng đồng. Qua đó cho thấy ý nghĩa, vai trò quan trọng của người phụ nữ trong xây dựng nếp sống văn hóa gia đình cũng như sự đóng góp thiết thực của họ khi tham gia xây dựng đời sống văn hoá khu dân cư.

Gắn với vai trò, thiên chức người phụ nữ trong gia đình

Chị Nguyễn Thị Bính Thìn, Trưởng Ban Tuyên giáo Hội LHPN tỉnh, chia sẻ: Từ góc độ gia đình, người phụ nữ với vai trò người vợ, người mẹ có đóng góp quan trọng trong việc xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc.

Hội Phụ nữ có 1 cuộc vận động rất toàn diện về xây dựng nếp sống văn hoá trong gia đình là xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch” (“5 không” là không đói nghèo, không vi phạm pháp luật và mắc tệ nạn xã hội, không có bạo lực gia đình, không sinh con thứ 3 trở lên, không có trẻ suy dinh dưỡng và bỏ học; và “3 sạch” là sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ).

Muốn vậy trước hết cần sự thay đổi nhận thức của phụ nữ, rồi vận động các thành viên trong gia đình cùng thay đổi nhận thức để thực hiện nếp sống văn hoá trong gia đình...

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tặng Bằng khen cho các gia đình tiêu biểu thực hiện Cuộc vận động Xây dựng gia đình "5 không, 3 sạch" giai đoạn 2017-2018. Ảnh: Hoàng Giang.

Thống kê trong 5 năm qua cho thấy, các cấp Hội trên địa bàn tỉnh đã thành lập và duy trì được 39 CLB “Phụ nữ nuôi, dạy con tốt”, 141 CLB “Phụ nữ xây dựng gia đình hạnh phúc”; 345 chi, tổ, nhóm CLB “Phụ nữ xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, 2 CLB “Nuôi con bằng sữa mẹ”, 4 CLB "Thân thiện" với thành viên là ông, bà, bố, mẹ, người thân của trẻ mồ côi, trẻ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí...

Cùng với đó, tiếp tục duy trì hoạt động của 236 mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng” trên địa bàn toàn tỉnh. Các CLB, mô hình hoạt động hiệu quả đã giúp các ông bố, bà mẹ được tiếp nhận, nâng cao kiến thức, kỹ năng nuôi dạy con phát triển một cách toàn diện, hài hòa, giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng; nâng cao nhận thức của phụ nữ và người dân về bình đẳng giới, ngăn chặn, phòng chống bạo lực từ phía gia đình, giúp củng cố và xây dựng gia đình hòa thuận, đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, hướng đến gia đình bình đẳng, hạnh phúc…

Lan tỏa rộng rãi tới cộng đồng

Qua tìm hiểu được biết, Hội LHPN tỉnh đã tham mưu cho MTTQ và các đoàn thể tỉnh thực hiện chuyên đề “xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn tỉnh. Trong đó, hội LHPN các cấp tích cực vận động cán bộ, hội viên và nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội với các nội dung cụ thể theo Chỉ thị 27-CT/TW và Kết luận 51-KL/TW “về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội”.

Đặc biệt đối với vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Hội phụ nữ cơ sở chi/tổ đến tận nhà các hộ gia đình vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, tang cùng với thực hiện nội dung của tiêu chí “5 không, 3 sạch”.

Hội cũng luôn nêu cao tinh thần, ý thức trách nhiệm trong thực hiện vệ sinh môi trường tại các khu vực tổ chức lễ hội, tuyên truyền tới chị em làm kinh doanh, dịch vụ tại các khu du lịch tâm linh, lễ hội thể hiện văn minh trong giao tiếp ứng xử, tiêu biểu như Hội LHPN TP Hạ Long, TP Cẩm Phả...

Giao lưu thi đấu giữa các CLB bóng chuyền hơi nữ trên địa bàn huyện Cô Tô, nhân dịp kỷ niệm 110 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 và 1980 năm Khởi nghĩa Hai bà Trưng năm nay. Ảnh: Hội LHPN huyện Cô Tô.

Phong trào xây dựng cơ quan, công sở văn hóa luôn được Hội LHPN các cấp quan tâm, đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động luôn duy trì nét đẹp văn hóa nơi công sở. Hàng năm, Hội LHPN tỉnh xây dựng quy chế, tiêu chuẩn đối với cán bộ, công chức trong cơ quan; xây dựng chuẩn mực đạo đức cán bộ hội phụ nữ gắn với "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

100% cán bộ, công chức, viên chức thực hiện tốt nếp sống văn minh nơi công sở, ngoài xã hội và tại địa bàn khu dân cư; nghiêm chỉnh, tự giác trong việc thực hành tiết kiệm; không mắc các tệ nạn xã hội; không sử dụng, tàng trữ, lưu hành văn hóa phẩm độc hại; trang phục gọn gàng, lịch sự khi đến cơ quan làm việc; tích cực tuyên truyền tới người thân, cộng đồng bài trừ mê tín dị đoan và 100% gia đình CBCC,VC đều được bình bầu “Gia đình văn hóa” tại địa bàn dân cư.

Quang cảnh, khuôn viên cơ quan luôn được giữ gìn sạch, đẹp, bài trí trang nhã, đúng quy định; vệ sinh môi trường sạch sẽ, đảm bảo xây dựng hình ảnh cơ quan văn hóa, văn minh.

Bên cạnh đó, không thể không kể đến việc xây dựng các CLB văn nghệ, thể thao do hội phụ nữ đứng ra thành lập. Chị Thìn cho biết, lúc đầu việc triển khai cực kỳ khó khăn, tưởng không làm được vì trong tay không có gì cả, từ kỹ thuật, cơ sở vật chất...

Vì vậy, Hội đã kết nối với các cơ quan chuyên môn để hỗ trợ về mặt kỹ thuật, tham mưu với cấp uỷ địa phương có cơ chế phối hợp với các phòng VHTT tạo điều kiện về sân bãi và tự huy động nguồn lực để thực hiện. Quá trình triển khai đến nay cho thấy, nhiều mô hình hoạt động rất khoẻ như khiêu vũ, bóng bàn, cầu lông, dưỡng sinh...

Một số địa phương có nét văn hoá truyền thống của dân tộc, nhiều chị em đã ý thức trong việc khôi phục, gìn giữ, như là Hoành Bồ (cũ), Tiên Yên với các mô hình thêu thùa, làm các sản phẩm truyền thống của dân tộc, rồi gìn giữ hát Then ở Bình Liêu...

Người dân tham gia nạo vét, dọn dẹp kênh, mương ô nhiễm trong phong trào Ngày chủ nhật xanh trên địa bàn TP Cẩm Phả. Ảnh: Ngọc Huyền.

Đặc biệt, từ năm 2018, tỉnh giao cho Hội Phụ nữ triển khai mô hình CLB Phụ nữ chơi bóng chuyền hơi. Đây là mô hình không mới, trước đó đã xuất hiện nhưng tính phổ biến chưa cao. Vì vậy, khi triển khai nhân rộng mô hình này, Hội đã lên kế hoạch, chỉ tiêu cụ thể.

Đến thời điểm này, 100% các huyện, thị đã có mô hình; 4 địa phương đã thành lập CLB ở 100% các cơ sở Hội. Các thôn/khu đã có 207 CLB Phụ nữ chơi bóng chuyền hơi với 7.434 thành viên tham gia. Năm 2019 đã có 3 địa phương tổ chức được Giải bóng chuyền hơi cấp huyện. Đáng nói là, ở nhiều địa bàn vùng sâu, vùng xa khó khăn lại triển khai rất tốt, như Ba Chẽ, Cô Tô, Móng Cái, Tiên Yên...

Hoạt động này không chỉ phụ nữ mà còn lan rộng trong cộng đồng dân cư. Đây cũng là mô hình được nhiều địa phương lựa chọn là nội dung sinh hoạt văn hóa, thể thao, giao lưu đoàn viên, hội viên trong các dịp lễ hội, kỷ niệm ngày 8/3, 20/10 và ngày Đại đoàn kết toàn dân 18/11. Qua đó giúp gắn kết, tập hợp hội viên, người dân đồng thời góp phần xây dựng nếp sống văn hóa trong cộng đồng dân cư.

Cùng với đó, mô hình Ngày chủ nhật xanh do Hội LHPN các cấp chủ trì lâu nay, đã phát huy vai trò nòng cốt trong việc tổ chức vận động nhân dân ra quân tổng vệ sinh môi trường tại các khu dân cư vào các dịp lễ, tết và duy trì định kỳ vào thứ bảy/chủ nhật hàng tuần.

Hiện toàn tỉnh có 186/186 cơ sở Hội và 1.629/1.629 chi hội duy trì thực hiện Ngày chủ nhật xanh đi vào nền nếp. Lực lượng tham gia nòng cốt là chị em phụ nữ (trên 80%), cùng với đông đảo đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội và người dân trên địa bàn.

Gắn với Ngày chủ nhật xanh, trong năm 2019, các cơ sở Hội đã tổ chức được hơn 7.000 cuộc ra quân vệ sinh môi trường với hơn 464 nghìn lượt người tham gia. Qua đó đã tổng vệ sinh gần 7.400 lượt công trình, 15.576km đường; thu gom 3.841 tấn rác thải; trồng và chăm sóc trên 39.000 cây xanh các loại, 425 tuyến đường hoa, đường tranh bích họa.

Qua đây đã thể hiện tác động tích cực, sức lan tỏa về ý thức, trách nhiệm xã hội của người dân trong việc vệ sinh môi trường tại địa bàn dân cư, góp phần xây dựng NTM, đô thị văn minh và xây dựng nếp sống văn hóa tại gia đình và cộng đồng.

Phan Hằng

Ý kiến người trong cuộc

* Bà Phạm Thị Hiền, Phó Chủ tịch Hội LHPN TP Hạ Long: "Tăng cường các giải pháp, hỗ trợ tốt nhất phụ nữ phát huy vai trò"

Thời gian qua, Hội Phụ nữ TP Hạ Long đã thực hiện hiệu quả việc xây dựng đời sống văn hóa bằng nhiều hoạt động, mô hình cụ thể. Tiêu biểu là mô hình “Phân loại rác thải tại hộ gia đình”, "Biến rác thành tiền” cho thấy sự phù hợp và hiệu quả trong xây dựng đô thị văn minh.

Chương trình “Toàn dân làm vệ sinh môi trường vì một Hạ Long xanh” được tuyên truyền rộng, tổ chức thường xuyên, có hiệu quả...

Không chỉ là nòng cốt, phụ nữ còn là lực lượng tiên phong, đi đầu, động lực chính vận động, tuyên truyền, thúc đẩy các lực lượng để phong trào được lan rộng, chung tay của nhiều người, tầng lớp.

Để mô hình đạt hiệu quả, sau khi xây dựng, nhân rộng thì Hội cử cán bộ đi kiểm tra giám sát xem việc thực hiện mô hình có đúng không, áp dụng có hiệu quả, phù hợp không. Việc đánh giá sơ, tổng kết cũng thường xuyên hơn, theo quý, nửa năm rồi 1 năm rút kinh nghiệm, triển khai liên tục sao cho hiệu quả.

Nhờ đó, phong trào "5 không 3 sạch", "Chủ nhật xanh" đã triển khai tốt ở các phường, 100% cơ sở, nhiều hoạt động đẹp như hiến đất làm đường ở Cao Thắng, Bãi Cháy...

Thấy được hiệu quả, thời gian tới chúng tôi tiếp tục triển khai, thực hiện tốt các mô hình tới tận các hộ gia đình, khu dân cư để phong trào lan tỏa rộng, nâng cao hiệu quả mô hình bảo vệ môi trường tại khu dân cư; thực hiện các mô hình làm gạch sinh thái, đường hoa...

* Ông Nguyễn Thành Sang, Chủ tịch UBND xã Đông Xá (Vân Đồn): "Việc làm thiết thực, cụ thể của phụ nữ góp phần ổn định, xây dựng đời sống văn hóa ở địa phương"

Thời gian qua, Hội và các chi hội phụ nữ của xã Đông Xá đã tiên phong, làm nòng cốt trong các hoạt động xây dựng đời sống văn hóa, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp ở địa phương.

Từ lâu, phụ nữ luôn làm nòng cốt trong thực hiện phong trào gia đình "5 không 3 sạch", "Giữ gìn vệ sinh môi trường", nhắc nhở nhau nâng cao ý thức chung. Đặc biệt là phong trào "Chủ nhật xanh" đã trở thành thường kỳ giúp đường phố, thôn xóm sạch đẹp, vệ sinh.

Ngoài tuyên truyền vận động các tầng lớp, phụ nữ xã cũng đi tiên phong và làm gương trong xây dựng gia đình văn hóa.

Đặc biệt, bằng các việc làm thực tế, phụ nữ cũng thực hiện tuyên truyền, lập các nhóm cùng nhau bảo vệ các nguồn lợi thủy sản, nguồn lợi sá sùng, ngăn cản việc khai thác cạn kiệt nguồn lợi.

Phụ nữ cũng tiên phong trong các hoạt động văn hóa văn nghệ, TDTT ở cơ sở như: Thành lập các CLB văn hóa văn nghệ, CLB bóng chuyền hơi... Tất cả hoạt động đó tạo "tiếng nói chung", tinh thần đoàn kết làng xóm, lành mạnh hóa, ổn định hoạt động văn hóa xã hội, trật tự của địa phương, góp phần vào công tác quản lý điều hành của chính quyền.

* Ông Lê Đình Khắc, Trưởng khu 3, phường Cao Thắng (TP Hạ Long): "Động lực thúc đẩy phong trào, sự đoàn kết trong khu dân cư"

Nhìn chung chúng tôi nhận thấy vai  trò quan trọng của phụ nữ trong các phần việc của địa phương. Ở khu chúng tôi, phụ nữ có nhiều phong trào thiết như: "Chủ nhật xanh", "Vệ sinh môi trường, biến rác thành tiền", tham gia tích cực quản lý các đoạn đường khu phố, xây dựng đời sống văn hóa.

Còn nhớ, những năm trước khu phố có không ít các "điểm nóng" về rác thải nhựa, những bãi rác di động, dòng kênh đầy vỏ lon, chai nhựa... Để giải quyết vấn đề đó, các chi hội phụ nữ ở khu đã vào cuộc.

Trước hết họ làm gương thực hiện phân loại rác thải ngay từ trong nhà mình; vận động các thành viên gia đình tham gia phong trào dọn vệ sinh chung, sạch đường, đẹp nhà...

Các loại chai nhựa, vỏ lon, túi nylon trước kia vốn bị vứt bừa bãi nay được thu gom, phân loại riêng. Sự đoàn kết của các thành viên chi hội, sự tham gia của nhiều chi hội trong khu đã tạo được phong trào rộng lớn, giảm thải lượng rác thải nhựa, vỏ lon ra môi trường.

Những phong trào thiết thực tạo diện mạo sạch đẹp, đem lại nguồn thu giúp đỡ các hội viên... Từ đó tinh thần đoàn kết, tình làng nghĩa xóm như được kết nối, gần gũi hơn. 

* Bà Nguyễn Thị Hoa, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển Xanh (GreenHub): "Phát huy vai trò trụ cột trong giảm thải rác thải nguy hại, làm sạch môi trường"

Năm 2016 trong khi thực hiện một dự án vệ sinh môi trường bờ biển Hạ Long, chúng tôi thấy có thể phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) xây dựng chương trình giảm thiểu, quản lý rác thải đô thị. Hạ Long là một trong những lựa chọn.

Qua khảo sát, nghiên cứu hơn 70% rác thải trên biển có nguồn gốc từ đất liền. Vì thế, dự án hướng tới kiểm toán rác thải tại một số hộ gia đình và tàu du lịch trên vịnh Hạ Long; thực hiện chiến dịch làm sạch bờ biển...

Có ý nghĩa thiết thực với đời sống và tài nguyên du lịch, dự án được sự hỗ trợ của đông đảo các cơ quan, các đoàn thể. Nhưng điều làm chúng tôi ấn tượng là sự nhiệt tình, cách làm của các hội viên Hội Liên hiệp phụ nữ TP Hạ Long.

Trong thời gian thực hiện dự án, tôi nhận thấy việc phát động của các cấp Hội tới các chi hội phường xã, thôn khu rất hiệu quả và linh hoạt. Vì sao vậy...? Bởi họ đã kiên trì, linh hoạt trong phân loại, thu gom rác thải đặc biệt rác thải nhựa ngay từ nguồn - trong mỗi gia đình và các nguồn này được tập trung gom rác lại theo chu kỳ ngắn, 1 hoặc 2 tuần, hạn chế được lượng phát thải lớn ra môi trường

Điểm hay đáng ghi nhận là các loại rác thải này đã được biến thành tài nguyên, để bán lấy kinh phí cho các hoạt động cộng đồng ý nghĩa, hoạt động hội hoặc quay lại hỗ trợ chính hội viên của họ. Từ hiệu quả này, họ còn làm ra các sản phẩm tái chế, làm gạch sinh thái, làm bồn trồng hoa...

Việc tuyên truyền thay đổi nhận thức đã tự nó được thực hiện thiết thực, "ngấm" hơn, từ đó tạo chuyển biến trong nhận thức, tạo phong trào rộng khắp trong bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống, nét văn hóa riêng.

Tạ Quân