Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 17:12 (GMT +7)
Hoàng Công Luận - Người họa sĩ nặng lòng với Vùng than
Chủ nhật, 16/02/2020 | 14:04:37 [GMT +7] A A
PGS.TS Nguyễn Du Chi viết trong Địa chí Quảng Ninh: “Người gắn bó lâu dài nhất ngót 20 năm, vừa là người thầy, vừa là người bạn tận tâm với Vùng mỏ từ thuở ban đầu, đồng thời là người nêu gương sáng, cần mẫn sáng tác là họa sĩ Hoàng Công Luận”.
Họa sĩ Hoàng Công Luận. |
Cả cuộc đời gắn bó với mỹ thuật, ông đã sáng tác rất nhiều tác phẩm về những con người, về phong cảnh, về cuộc sống quanh mình, trong đó có những dấu ấn đậm nét về con người và cuộc sống ở vùng than Quảng Ninh. Xem cuốn sách Họa sĩ Hoàng Công Luận do NXB Mỹ thuật vừa ấn hành năm 2019 vừa qua càng thấy rõ hơn điều đó. Thiết nghĩ, về lẽ thường là vì ông có thời gian dài sống và làm việc ở vùng than nhưng cũng là điều thật đáng trân trọng, vì sự tự nguyện dấn thân đi thực tế Vùng mỏ của ông từ thời thanh niên sôi nổi, ngay sau khi tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Việt Nam khóa Tô Ngọc Vân 1955-1957 một năm sau đó. Ông cùng một nhóm họa sĩ đã tình nguyện ra khu mỏ Hồng Quảng đẩy xe goòng, xúc than rồi vẽ tranh tường và mở lớp dạy vẽ cho công nhân. Thế rồi, ông ở lại vùng than tới 19 năm, đây cũng là giai đoạn hòa bình mới lập lại ở miền Bắc, Vùng mỏ sau giải phóng hăng hái bước vào công cuộc vừa lao động sản xuất, chi viện cho miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ, đồng thời vừa chống lại những cuộc bắn phá của giặc Mỹ.
Sống và làm việc tại Vùng mỏ, ông đã có nhiều tác phẩm phản ánh về hoạt động của công nhân mỏ, sinh hoạt của Vùng mỏ bằng nhiều chất liệu sơn dầu, bút sắt, lụa, bột màu, phấn màu... Nhiều tác phẩm trong số đó đã tham gia các triển lãm mỹ thuật toàn quốc, triển lãm do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức và triển lãm tại khu mỏ. Đặc biệt được nhiều người nhớ tới là bức tranh tường “Khu mỏ xưa và nay” (còn gọi là bức tranh “Hai chế độ”) được ông cùng nhóm tác giả họa sĩ đến Vùng mỏ khi ấy (gồm Nguyễn Anh Thường, Lưu Yên, Nguyễn Yên, Bùi Quang Ngọc, Vũ Duy Nghĩa) vẽ trên bức tường của Tổng kho vật tư Cẩm Phả. Bức tranh rộng 2m, dài tới 40m vẽ rất sinh động về cuộc sống khốn khổ, bị bóc lột tàn tệ của thợ mỏ thời Pháp và khí thế của người công nhân khi có ánh sáng của Đảng soi đường, dẫn lối…Bức tranh sau này bị bom Mỹ phá hoại nhưng các họa sĩ trong nhóm đã vẽ lại bằng bột màu trên lụa với khổ nhỏ hơn và được trao Huy chương Đồng tại Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1960, hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Đây cũng là một trong số nhiều bức tranh tường mà ông sáng tác trong thời gian ở tại Quảng Ninh, có thể kể đến như tác phẩm “Chiến thắng Bạch Đằng” (2x18m) vẽ tại bến phà Rừng (Quảng Yên), rồi tác phẩm “Dây chuyền sàng tuyển than”, tranh “Công ty cảng than Cẩm Phả”…
"Công nhân luyện thép" - tranh sơn dầu của họa sĩ Hoàng Công Luận. |
Ông được nhiều thế hệ họa sĩ ở Vùng mỏ nhớ đến và yêu quý còn bởi quá trình làm việc, sáng tác ở Quảng Ninh đã góp phần xây dựng phong trào mỹ thuật địa phương thành nơi có phong trào mỹ thuật mạnh của miền Bắc khi ấy. Nhiều công nhân mỏ, nông dân, kỹ sư, bác sĩ, học sinh từ các lớp vẽ phong trào do ông tham gia đứng lớp đã trở thành họa sĩ với những tác phẩm nổi bật, được tham gia và đoạt giải tại các triển lãm mỹ thuật của trung ương và địa phương. Tiêu biểu có thể kể đến như: Ngô Phương Cúc, Ngô Văn Túc, Nguyễn Hoàng, Bùi Đình Lan, Phạm Phi Châu, Tống Giang Minh, Đặng Đình Liên, Vũ Tư Khang, Lê Chuyền, Trần Ngọc Hải, Vũ Quý, Ngô Văn Túc, Hoàng Ngọc Châu…
Con người, cuộc sống Vùng mỏ vẫn còn theo ông vào các sáng tác mỹ thuật nhiều năm sau khi ông trở về Hà Nội vào năm 1977 qua các bức sơn dầu, sơn khắc, các ký họa phong cảnh và chân dung với bút pháp phóng khoáng và giàu cảm xúc. Nổi bật có thể kể đến các tranh sơn dầu “Công nhân luyện thép” (được chọn in trong Tuyển tập Mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, do Bộ VHTT xuất bản năm 2003), “Công nhân hầm lò”, “Khai thác lộ thiên”, “Thợ mỏ Mạo Khê”… Ông vẫn giữ mối liên hệ, thường xuyên đi, về với anh em họa sĩ Quảng Ninh trong nhiều năm sau đó. Chỉ khi sức khỏe yếu, việc đi lại khó khăn hơn thì ông mới thôi. Nhưng tình cảm, sự quan tâm của ông vẫn hướng về Quảng Ninh và ngược lại, các họa sĩ nơi đây luôn dành sự yêu mến, trân trọng cho ông, một người thầy luôn nặng lòng với mỹ thuật vùng than.
Nhà phê bình mỹ thuật Quang Việt, trong cuốn sách mới của ông đã nhận định: “Hội hoạ Hoàng Công Luận trên nhiều phương diện – là một cuốn sử biên niên về vùng đất mỏ Quảng Ninh, đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Người vẽ không chỉ là một chứng nhân, mà còn trực tiếp tham gia vào lịch sử ấy. Những bức tranh thấm đẫm mồ hôi, nắng gió, khói bụi của một thời kỳ gian khổ hào hùng nay đã lùi xa, chỉ riêng giá trị lịch sử của chúng đã cần được chúng ta lưu giữ và trân trọng.”
Ngọc Mai
Liên kết website
Ý kiến ()