"Nghệ thuật xiếc đã tạo cho du khách những cảm nhận luôn mới về du lịch Hạ Long"

Liên hoan Xiếc Thế giới – Hạ Long 2019 vừa khép lại với những đánh giá khá tích cực về chất lượng nghệ thuật cũng như hiệu ứng lan tỏa, tạo đột phá và mở ra những cơ hội mới cho du lịch Quảng Ninh. Ngay sau đêm bế mạc, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã có cuộc trao đổi với Nghệ sĩ Nhân dân Tống Toàn Thắng, Đạo diễn Liên hoan.
 

Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Tống Toàn Thắng.

-Thưa đạo diễn, đây là lần đầu tiên một liên hoan xiếc tầm cỡ quốc tế được tổ chức tại Quảng Ninh. Nhìn lại Liên hoan, anh có đánh giá như thế nào?

+Với tư cách là đạo diễn, tôi rất hạnh phúc vì những ý tưởng của mình đã được thể hiện tốt từ lúc đưa dự án đến kịch bản đưa xiếc về Hạ Long, Quảng Ninh, được trực tiếp đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh chấp nhận và coi đó là một sự khởi đầu cho sự kiện sau này sẽ mang tầm quốc tế. Và chỉ trong vòng 2 tháng chuẩn bị sự kiện đó đã được diễn ra. Lần đầu tiên tổ chức mà đã được như vậy thì theo tôi là một sự thành công rất lớn rồi. Sự thành công này không thể không kể đến vai trò của tỉnh đã ủng hộ chúng tôi một cách quyết liệt để chúng tôi chớp thời cơ, tạo ra một thương hiệu mới cho Hạ Long.

Nhiều bạn bè quốc tế của tôi khi đến đây đều hỏi chúng tôi đã chuẩn bị được bao lâu rồi. Khi tôi nói chỉ có hai tháng thôi ai cũng ngạc nhiên thán phục. Không ai nghĩ một sự kiện tầm quốc tế với 20 nước tham gia lại chỉ có 2 tháng chuẩn bị. Lẽ ra, nếu các bạn quốc tế không vướng lịch khác mà bố trí được thì chúng ta đã có 24 nước tham gia. Điều này, cũng nói lên sự hấp dẫn của hình ảnh du lịch Việt Nam, của Quảng Ninh và của di sản Vịnh Hạ Long, kỳ quan thiên nhiên thế giới. Trong ý tưởng của tôi, tôi nhận định rằng điểm đầu tiên và thuận lợi nhất để tổ chức sự kiện này là chúng ta có được sự hấp dẫn của Vịnh Hạ Long. Chúng ta hoàn toàn có thể dựa vào kỳ quan Vịnh Hạ Long, dựa vào di sản văn hóa mình có để tạo ra một thương hiệu. Thương hiệu này không chỉ là thương hiệu nghệ thuật truyền thống mà là nghệ thuật mang tầm quốc tế bởi vì ngôn ngữ xiếc không cần phải nói ra nhưng ai xem cũng hiểu được. Ngôn ngữ quốc tế này được thể hiện qua tài năng của các nghệ sĩ xiếc. Chính vì vậy lần đầu tiên tổ chức một liên hoan tầm quốc tế như thế này đã rất thành công.

Các nghệ sĩ tham gia Liên hoan diễu hành trên đường phố Hạ Long.

-Anh vừa nói đến sức hấp dẫn của Vịnh Hạ Long. Phải chăng vì thế anh đã gửi gắm điều đó vào tiết mục mở màn rất đặc sắc?

+Tôi muốn gửi gắm vào tiết mục mở màn ý tưởng có từ truyền thuyết dân gian. Hạ Long nghĩa là rồng xuống. Lại còn đôi rồng đi từ khán giả, từ trên khán đài xuống sân khấu từ người dân Hạ Long xuống rồi xuất hiện đàn con, xuất hiện cặp đôi nghệ sĩ với trang phục Lạc Long-Âu Cơ. Những cây tre thể hiện sự bền vững của Việt nam vượt qua bão giông. Cuối cùng là sự biểu dương sức mạnh của người Việt ngọn tre chụm lại thành ngọn tháp. Trên đó đôi nam nữ thể hiện sức mạnh của tình yêu của nòi giống Việt Nam. Tất cả mỗi một chi tiết trên sân khấu đều có ý nghĩa riêng. Thông điệp mà chúng tôi muốn gửi gắm đến khán giả trong chương trình là “Chương mới cho một kỳ quan”.

-Anh thấy người dân và du khách Hạ Long đón nhận loại hình nghệ thuật xiếc như thế nào?

+Tôi hạnh phúc vì chứng kiến cảnh khán giả đến chật kín Cung Quy hoạch, Hội chợ, Triển lãm tỉnh. Có đêm khán giả vào không còn chỗ ngồi, ghế mang kê thêm hành lang vẫn chật kín, họ ngồi cả xuống sàn nhà thậm chí là đứng để xem. Vì vậy, có đêm thậm chí chúng tôi còn chỉ đạo không cho nghỉ giải lao giữa giờ và đóng chặt cửa ra nếu không sẽ vỡ trận. Người dân và du khách đón nhận xiếc một cách nhiệt tình là nguồn động viên lớn động lực cho những nghệ sĩ chúng tôi ra sức rèn luyện để cống hiến cho khán giả những tiết mục hay hơn nữa. Là người làm nghề, chúng tôi luôn tự hào vì được khán giả yêu mến.

-Các sở ngành của tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp hỗ trợ các anh như thế nào để có được thành công của Liên hoan xiếc này?

+Chúng tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo tỉnh và các sở ngành đã hỗ trợ Liên đoàn Xiếc Việt Nam rất nhiều trong những ngày qua. Sự ủng hộ của tỉnh đã giúp chúng tôi có cơ hội được thể hiện những tiết mục tốt nhất; đưa được xiếc Việt Nam nâng tầm, lan tỏa ra thế giới và đưa được các bạn thế giới về với chúng ta. Các nghệ sĩ Việt Nam đã có nhiều cơ hội hơn để giao lưu học hỏi cùng với các nghệ sĩ trên thế giới phát triển ngành xiếc. Cảm ơn Quảng Ninh vì tất cả.

Tiết mục thể hiện đậm nét văn hóa Hạ Long.

-Theo anh, chúng ta cần phải rút kinh nghiệm những điểm gì để tổ chức liên hoan lần sau được thành công hơn nữa?

+Cũng còn nhiều khâu chúng ta còn muốn thành công hơn nữa. Vì thế chúng ta cần tiếp tục học hỏi các bạn bè trên thế giới. Đây chính là lý do để tôi đưa ra ý tưởng tổ chức cuộc tọa đàm “Nghệ thuật xiếc với phát triển du lịch”. Hiện nay, có nhiều nước đã xây dựng được mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa du lịch và nghệ thuật. Nói cụ thể là những show diễn mang tính nghệ thuật đã tạo ra sự hấp dẫn thu hút khán giả là khách du lịch đến để tìm hiểu văn hóa, nghĩa là tìm cái khác biệt mà ở đất nước người ta không có.

Thực tế chúng ta đã lựa chọn được những gì tinh túy nhất, để tạo ra những sản phẩm của riêng chúng ta mà không lai căng. Chúng ta tạo ra một nghệ thuật xiếc của Việt Nam, chứ không phải người Việt Nam làm xiếc. Nếu người Việt mà làm xiếc thế giới kiểu của bạn bè thế giới thì sẽ rất tốn kém. Nhưng không phải vì khó khăn tốn kém mà ta không làm. Trong khó khăn đó chúng ta vẫn tìm ra những cách tiếp cận đặc thù của Việt Nam mà không nơi nào có được. Đó cũng là điều mà tôi rất tự hào bởi vì người Việt Nam chúng ta đã làm cho bạn bè quốc tế thán phục.  Nghệ sĩ diễn viên chúng ta không được đầu tư hỗ trợ nhiều để tạo ra tài năng tầm cỡ thế giới ấy vậy mà chúng ta vẫn có được những tiết mục hay mang vóc dáng của người Việt theo sức của người Việt. Những tiết mục như thế khi mang đi thi ở nước ngoài chúng ta đã từng đoạt được giải vàng, giải bạc tầm cỡ thế giới.

Vì vậy, chúng ta cần rút kinh nghiệm phải lên kế hoạch sớm. Cần điều chỉnh thời gian tổ chức Liên hoan. Chúng tôi sẽ dựa trên lịch diễn của các tổ chức Festival quốc tế. Nghĩa là người ta có từng chặng một. Tháng 9 Festival ở Nga, tháng 10 ở Trung Quốc rồi sang Pháp. Như thế, ta sẽ tổ chức tầm tuần thứ 2 của tháng 11 hoặc là cuối tuần thứ 3 của tháng 11 để chúng ta có thể đón được những nghệ sĩ diễn viên vừa kết thúc các Festival lớn của thế giới về với Hạ Long nhiều hơn. Do đó, các nghệ sĩ sẽ được cọ xát học hỏi những tiết mục đoạt giải có trình độ đỉnh cao. Điều này không chỉ tạo cơ hội giao lưu học hỏi trao đổi kinh nghiệm cho các nghệ sĩ xiếc trong nước mà cả các nghệ sĩ quốc tế. Thông qua đó, họ tìm ra hướng phát triển riêng tạo ra những tiết mục hấp dẫn hơn đặc sắc hơn. Với quan sát của tôi thì chúng ta hoàn toàn có thể mang những tiết mục xiếc Got Talent quốc tế về với Hạ Long. Đó sẽ là liên hoan mang đậm tính chất quốc tế.

Đạo diễn Tống Toàn Thắng và một nghệ sĩ nước ngoài tại Liên hoan.

-Lùi thời gian như anh nói cũng là cách chúng ta hướng đến dòng khách Âu đến Hạ Long vào mùa đông, thưa anh?

+Đúng vậy. Thực ra cũng có ý kiến rằng tại sao không tổ chức vào mùa hè. Mùa hè là mùa du lịch, rõ ràng việc tổ chức sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Nhưng Quảng Ninh tổ chức sự kiện này là để đón khách vào mùa đông. Thực ra, du khách Châu Âu và nhiều nước trên thế giới họ lại cần sự ấm áp vào mùa đông. Họ cần không gian biển như của Hạ Long không phải để tắm mà cần cảnh quan, cần những sản phẩm nghệ thuật, cần những show diễn, được thỏa sức chiêm ngưỡng tài năng của các nghệ sĩ. Chúng ta đang hướng đến một Festival giống như ở Huế hay lễ hội pháo hoa ở Đà Nẵng. Ở đó du lịch và nghệ thuật đặc biệt là nghệ thuật xiếc hòa quyện với nhau, cùng nhau phát triển. Du lịch mang khán giả đến cho nghệ thuật. Và nghệ thuật lại thu hút khách đến cho du lịch theo hướng phát triển bền vững. Nếu có được những sản phẩm nghệ thuật tốt chắc chắn sẽ đáp ứng được thị hiếu của khán giả Châu Âu, khán giả khó tính hơn. Đó sẽ là những sản phẩm mang đến cho du khách nước ngoài cảm nhận rằng Liên hoan xiếc thế giới tại Hạ Long luôn luôn mới lạ.

-Trân trọng cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này!

Phạm Học (Thực hiện)