Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 14:53 (GMT +7)
Chuyện người thợ già giữ nghề đóng thuyền buồm ba vát
Thứ 5, 12/09/2019 | 13:04:30 [GMT +7] A A
Nghệ nhân ưu tú Lê Đức Chắn (phường Phong Hải, TX Quảng Yên) được biết đến là truyền nhân đời thứ 7 của làng nghề đóng tàu, thuyền truyền thống Cống Mương, cũng là người đến nay còn giữ bí quyết nghề đóng thuyền buồm ba vát, có thể đi ngược gió, ngược sóng.
Những mô hình thuyền buồm ba vát của nghệ nhân Lê Đức Chắn. |
Nghệ nhân Lê Đức Chắn chia sẻ: Tôi ơn tổ nghề, trân trọng và tự hào những kỹ thuật đóng tàu, thuyền truyền thống, trong đó có kỹ thuật đóng thuyền buồm ba vát. Thế nhưng, đến giờ thuyền ba vát chỉ là hào quang quá khứ, không mài ra để sống được. Cái mà thế hệ chúng tôi phải làm được để giữ nghề, theo nghề, phát triển nghề là phải hội nhập, cập nhật và sử dụng tốt các kỹ thuật hiện đại, tiên tiến, tất nhiên trên nền tảng, căn cốt là nghề truyền thống, đặc biệt là những kỹ thuật trong làm thuyền buồm ba vát.
Ở tuổi ngoài 70, ông Chắn không còn làm nghề nữa mà giao lại cho 8 người con của mình. Thế nhưng dường như người thợ già này chưa khi nào thôi nhớ, thôi đau đáu với nghề. Những suy tư của ông rất thực tế, vừa mang cái tâm của người con may mắn được kế nghiệp cha ông, vừa mang cái tầm của người thợ hơn nửa thế kỷ lăn lộn, cười khóc với nghề.
Xưởng đóng tàu thuyền của gia đình ông Chắn khá rộng lớn, vươn ra mặt nước sông Chanh. Tàu, thuyền vào đậu đỗ để đóng mới, sửa chữa san sát; 60 tay thợ lành nghề làm việc miệt mài không hết việc. Đây là kết quả của quá trình chuyển đổi phương pháp làm nghề đầy quyết liệt, khó khăn và liên tục của gia đình ông.
Giờ đây, làm sao để đóng được những chiếc tàu sắt hiện đại cũng là mối quan tâm lớn của ông Lê Đức Chắn. |
Ông Chắn cho biết: Khi những con thuyền buồm không còn hữu dụng thì chúng tôi chuyển sang đóng thuyền gắn động cơ. Nhà nước hạn chế khai thác ngư trường ven bờ, ngư dân ít đóng thuyền nhỏ thì chúng tôi chuyển sang đóng những con tàu, thuyền lớn khai thác vùng lộng, vùng khơi. Chúng tôi cũng chuyển từ kỹ thuật đóng tàu, thuyền gỗ chuyển sang kỹ thuật đóng tàu, thuyền sắt... Nền tảng để chúng tôi có thể chuyển hướng được như vậy chính là những kỹ năng nghề truyền thống của cha ông bao đời đã ngấm vào mỗi người thợ làng nghề.
Hiện nay, với độ bền và tính an toàn cao, chi phí thấp, người dân chủ yếu lựa chọn tàu sắt. Số tàu sắt đóng tại xưởng nhà ông Chắn hơn một năm qua chiếm đến trên 60% tổng số đơn hàng đóng mới. Đáp ứng xu thế này, những người thợ đóng tàu ở xưởng của ông Chắn có kỹ năng nghề “cha truyền con nối” đã tự cập nhật kiến thức để có thể thiết kế, đóng mới, lắp đặt nội thất, máy tàu...
Lạ là khi không ít những mẫu thiết kế tàu chuẩn sách vở, giáo trình khi đưa vào vận hành thực tế vẫn bộc lộ bất cập, không được chủ tàu ưng ý thì những thiết kế “nghiệp dư” của xưởng ông Chắn lại có tính khả dụng cao, được chủ tàu tin tưởng lựa chọn. Đây cũng là lý do mà xưởng đóng tàu của nhà ông hiện có uy tín nhất nhì làng nghề đóng tàu, thuyền Cống Mương.
Nghệ nhân ưu tú Lê Đức Chắn chỉ cho cháu trai hình dáng chiếc thuyền buồm ba vát. |
Trở lại với con thuyền buồm ba vát, ông Chắn bày tỏ tâm tư, mong muốn loại thuyền này không chỉ là hào quang quá khứ mà bằng cách nào đó vẫn có giá trị trong đời sống thực tại. Ông tâm sự: Mỗi thời điểm đặt ra yêu cầu về phát triển phương tiện trên biển khác nhau. Đến nay, thuyền buồm nói chung, thuyền buồm ba vát nói riêng đã gần như hết sứ mệnh lịch sử của mình, thay thế bằng những phương tiện hàng hải hiện đại. Thế nhưng, những người làm nghề như tôi vẫn luôn ước nhìn thấy những cánh thuyền buồm đỏ thắm thong dong trên Vịnh Hạ Long, thay vì những chiếc thuyền buồm ba vát mô hình với kích thước thu nhỏ hoặc chiếc thuyền thi thoảng được các đơn vị khoa học đặt đóng để nghiên cứu.
Thực tế, thuyền buồm ba vát trên Vịnh Hạ Long là ý tưởng phát triển du lịch không tồi, nếu đi vào thực hiện, dù chỉ để phục vụ du lịch chứ không vận chuyển hàng hóa hay khai thác thủy sản như thời cha ông thì thuyền buồm ba vát vẫn có tác dụng giữ gìn giá trị văn hóa độc đáo của Vịnh Hạ Long mà thời gian qua đã và đang dần mất đi, đồng thời đa dạng sản phẩm du lịch, đáp ứng nhu cầu của nhóm du khách thích trải nghiệm, nhất là trải nghiệm những giá trị xưa cũ. Có lẽ, cũng vì mong muốn này mà những năm gần đây Nghệ nhân ưu tú Lê Đức Chắn tập trung truyền lại những kỹ năng làm thuyền buồm ba vát cho các con trai và cháu trai, đến nay tất cả đều có thể đóng những con thuyền chạy ngược gió, ngược sóng trên Vịnh Hạ Long.
Việt Hoa
[links()]
Liên kết website
Ý kiến ()