Nữ họa sĩ già chạy đua với thời gian

Một ngày đầu tháng 7 - tháng đền ơn đáp nghĩa của dân tộc, chúng tôi gặp họa sĩ Đặng Ái Việt tại TX Đông Triều. Cùng trò chuyện, nữ họa sĩ cho biết: Chuyến “phượt” ra phương Bắc lần này, điểm đầu tiên tôi đến là tỉnh Lào Cai, rồi xuống Tuyên Quang, xong mới về Quảng Ninh…

Chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Huệ, phường Mạo Khê (TX Đông Triều).

Hành trình của bà trên chiếc xe Honda Cup 81 mang biển kiểm soát 52LA-2819 với đầy đủ cả gương, đèn đã được nữ họa sĩ gia cố có đầy đủ những dụng cụ, đồ dùng cần thiết, đồ sửa xe, thùng đựng các tác phẩm đã hoàn thành, áo mưa… Tất cả đảm bảo phục vụ cho cuộc hành trình của nữ họa sĩ trong mọi điều kiện thời tiết trên cả nước.

Khoe với chúng tôi tấm bản đồ hành chính tỉnh Quảng Ninh đánh dấu các điểm đã đến trong những ngày vừa qua, họa sĩ kể: Chuyến này, tôi đến Quảng Ninh vẽ chân dung 26 Mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng theo Nghị định 56 của Chính phủ. Vừa rồi, tôi đã lên Bình Liêu vẽ xong chân dung Mẹ Hoàng Thị Sinh ở xã Vô Ngại, rồi xuống vẽ chân dung Mẹ Phạm Thị Thạch ở Đầm Hà, về Cẩm Phả vẽ chân dung Mẹ Vũ Thị Nhúng, rồi Hạ Long, Quảng Yên và Uông Bí, tôi cũng đã hoàn thành công việc của mình. Đường lên Bình Liêu bây giờ đẹp hơn xưa rất nhiều...

Họa sĩ Đặng Ái Việt năm nay đã 72 tuổi nhưng nhìn vẫn rắn rỏi trong bộ quần áo mềm và cái áo khoác ký giả màu xanh, tóc búi cao vấn khăn rằn quanh đầu gọn ghẽ, làn da rám nắng, ánh mắt tinh anh và đặc biệt giọng nói tràn đầy năng lượng. Khi đến các xã, phường ở TX Đông Triều, được Phòng LĐ-TB&XH liên hệ trước, nữ họa sĩ đề nghị công chức địa phương bố trí đưa ngay đến tận gia đình các Mẹ để phác họa chân dung. Sau đó, bà mang về trụ sở UBND xã, phường mới tô màu, hoàn thiện bức vẽ ngay trong ngày và đề nghị chính quyền địa phương xác nhận. Theo nữ họa sĩ thì sợ nhất là thời gian của các Mẹ không còn, bởi các Mẹ đều ngót trăm tuổi cả rồi, nếu một ngày không đến kịp sẽ phải ân hận cả đời không thể gặp lại…

Đông Triều là địa phương cuối cùng có 13 Mẹ, nhưng khi về đến Đông Triều, nữ họa sĩ rất buồn vì có Mẹ Nguyễn Thị Rảnh ở phường Hưng Đạo lại đang phải đi điều trị tại bệnh viện, không gặp được để vẽ. Bà cũng cho biết, khi xong việc ở Quảng Ninh, sẽ lên thủ đô Hà Nội rồi mới lại “phượt” về phương Nam. Kinh nghiệm của bà trong thời điểm này thì phải tính đúng thời gian để khi đi qua khu vực miền Trung tránh được thiên tai mưa, bão…

Nữ họa sĩ phác họa chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Ngọc, sinh năm 1920, trú tại khu Vĩnh Trung, phường Mạo Khê (TX Đông Triều).

Đã hơn 9 năm qua trên chiếc xe gắn máy nhỏ Chaly, bà rong ruổi khắp mọi miền đất nước, đến tận gia đình để vẽ chân dung gần 2.000 Mẹ Việt Nam Anh hùng. Họa sĩ kể, đợt trước khi đến Quảng Ninh vẽ chân dung các Mẹ được phong tặng danh hiệu cao quý theo Pháp lệnh năm 1994, bà sử dụng chiếc xe gắn máy Chaly. Nay bà đi xe Honda Cup 81, bởi chiếc xe Chaly trước đây bà đã dành tặng cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam trưng bày.

Bắt đầu thực hiện dự án “Nét vẽ tri ân” từ năm 2010, nữ họa sĩ Đặng Ái Việt đã rong ruổi khắp mọi miền Tổ quốc để khắc họa chân dung các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, nhằm tri ân những anh hùng liệt sĩ, những Mẹ Việt Nam Anh hùng đã không tiếc máu xương cống hiến, hy sinh cho độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Các tác phẩm mỹ thuật về chân dung các Mẹ tại các triển lãm đã truyền đến người xem thông điệp về ân tình sâu nặng, trách nhiệm của thế hệ hôm nay và mai sau đối với các liệt sĩ nói chung và Bà mẹ Việt Nam Anh hùng nói riêng.

Nữ họa sĩ Đặng Ái Việt cùng chiếc Honda Cup 81 rong ruổi khắp mọi miền đất nước.

Nữ họa sĩ Đặng Ái Việt, người con quê hương Tiền Giang, nguyên là phóng viên Báo Phụ nữ Giải phóng trong kháng chiến chống Mỹ, nguyên giảng viên Trường ĐH Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh. Trong tâm khảm, bà luôn đau đáu nỗi niềm muốn làm một điều gì đó tri ân cho những người Mẹ của Tổ quốc này. Cho đến hôm nay, khuôn mặt các Mẹ Việt Nam Anh hùng đã được họa sĩ Đặng Ái Việt tạc lên trang giấy với cả sự ngưỡng vọng, thành kính. Gia tài của nữ họa sĩ già đến nay là gần 2.000 bức chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng.

Nguyễn Xuân