Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 01:33 (GMT +7)
"Các giá trị văn hóa truyền thống là chất liệu tuyệt vời để xây dựng sản phẩm du lịch"
Thứ 7, 09/06/2018 | 14:18:06 [GMT +7] A A
Tại Liên hoan nghệ thuật hát then, đàn tính toàn quốc các dân tộc Tày - Nùng - Thái lần thứ VI tổ chức tại Hà Giang vào tháng 5/2018 vừa qua, đoàn Quảng Ninh đã giành được 2 giải A, 2 giải B, 1 giải C cho các tiết mục. Điều đặc biệt, các thành viên trong đoàn đều là các nghệ nhân then hoặc thành viên các CLB hát then ở huyện Bình Liêu.
Phóng viên Báo Quảng Ninh Cuối tuần đã trò chuyện với anh Tô Đình Hiệu, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông và Văn hoá huyện Bình Liêu, người đóng vai trò là Phó đoàn Quảng Ninh vừa tham gia Liên hoan nghệ thuật hát then, đàn tính toàn quốc các dân tộc Tày - Nùng - Thái lần thứ VI, về bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng thành sản phẩm du lịch.
- Xin chúc mừng đoàn Quảng Ninh đã đạt được kết quả cao ở Liên hoan nghệ thuật hát then, đàn tính toàn quốc các dân tộc Tày - Nùng - Thái tại Hà Giang. Anh có thể chia sẻ một chút về những nét đặc sắc mà các nghệ nhân đã mang tới Liên hoan?
+ Liên hoan lần này tập trung vào những làn điệu, nghi lễ then cổ, chúng tôi nghĩ ngay tới việc đưa những trích đoạn then cổ đang rất thịnh hành trong cộng đồng người Tày ở Bình Liêu đi tham gia. Hơn nữa, then cổ có từ lâu đời rồi, trường tồn cùng với lịch sử dân tộc Tày, có cách hát khác nhất so với các đường then khác.
Có thể coi Bình Liêu - Quảng Ninh là một vùng then riêng. Nhờ được quan tâm, vốn hát then của người Tày Bình Liêu được lưu giữ lại khá phong phú. Nhiều chất liệu đã được bảo tồn khá nguyên vẹn cả về nội dung và hình thức diễn xướng các nghi lễ then cổ. Nhờ thế, các trích đoạn diễn xướng nghi lễ then cổ đặc sắc đã được dày công sưu tập và đưa đi biểu diễn tại Liên hoan. Có thể kể đến các trích đoạn như: "Khủa tu mụ" do nghệ nhân dân gian Việt Nam Hoàng Thị Viên cung cấp nội dung lời hát, hình thức diễn xướng; "Cái lảu khẩn vua" (dâng lễ vật lên vua) là trích đoạn diễn xướng rất đặc sắc bởi hội tụ đủ thành tố nghệ thuật trong then như ca, múa, nhạc, trò diễn, trang trí, biểu tượng…
Tôi nghĩ, điều đặc sắc và gây ấn tượng tại Liên hoan chính là những giá trị nguyên gốc đó, một giá trị bền chặt của hát then.
Biểu diễn hát then phục vụ du khách trong Gala Sắc màu Bình Liêu giới thiệu tới các đơn vị lữ hành CLB Du lịch cộng đồng CTC (Tổng cục Du lịch) tháng 10/2017. |
- Thành công này là một động lực lớn đối với những người làm công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Liệu then cũng như các giá trị văn hóa truyền thống khác có thể trở thành sản phẩm du lịch không, thưa anh?
+ Vâng, vấn đề này đã và đang được huyện Bình Liêu chú trọng thực hiện với mục tiêu đưa nghệ thuật hát then trở thành sản phẩm du lịch độc đáo trong chuỗi du lịch, trải nghiệm văn hóa ở Bình Liêu. Theo đó, huyện đã mở các lớp dạy hát then, đàn tính trong trường học để giới trẻ tiếp cận sâu hơn, thêm yêu hơn nghệ thuật truyền thống này. Đặc biệt, hiện nay huyện đang xây dựng Đề án bảo tồn và phát huy giá trị hát then nhằm phát huy giá trị then cổ, nâng tầm lên thành nghệ thuật; dàn dựng các trích đoạn then cổ để đưa lên sân khấu; sáng tác những bài then mới dựa trên nền làn điệu then cổ… Thông qua đề án này sẽ giúp Bình Liêu tạo nên một sản phẩm du lịch đặc sắc riêng có, mang đặc trưng của mảnh đất, con người nơi đây.
Cùng với hát then, chúng tôi cũng xây dựng mục tiêu phát triển các giá trị văn hóa đặc sắc khác như hát Sán cố (của người Dao), hát Soóng cọ (người Sán Chỉ) và một số lễ hội văn hoá khác.
- Nhiều người ấn tượng khi được nghe hát then, tấu đàn tính hoặc tham quan các bản văn hóa ở Bình Liêu. Cho tới nay, Bình Liêu đã xây dựng được các sản phẩm du lịch văn hoá đặc sắc nào?
+ Những năm gần đây, chúng tôi đã xây dựng chương trình du lịch lồng ghép các giá trị văn hóa, nói khác hơn là chương trình du lịch trải nghiệm văn hóa. Đến Bình Liêu, ngoài được tham quan cảnh đẹp, du khách còn được thưởng thức các tiết mục hát then của các nghệ nhân tại Nhà văn hóa xã Lục Hồn hoặc được chính hướng dẫn viên điểm du lịch sẽ hát phục vụ. Ở bản văn hóa du lịch Đồng Thanh (xã Hoành Mô), sản phẩm có sự hiện diện rõ nhất của các yếu tố văn hóa, du khách còn có thể tìm hiểu về nhà ở, trang phục, ẩm thực và các nét văn hóa đặc trưng của người Tày. Sản phẩm này hiện đang trong giai đoạn hoàn thiện.
Biểu diễn hát then, đàn tính phục vụ du khách trong tour tham quan biên giới Bình Liêu ở cột mốc 1297. |
Một sản phẩm du lịch sống động không phải chỉ để trưng bày, giới thiệu mà sản phẩm đó phải được tương tác với du khách. Chúng tôi đang xây dựng, thử nghiệm, hoàn thiện các sản phẩm du lịch văn hóa để du khách được trải nghiệm thực sự. Đó là nghi lễ lảu then mà du khách được đắm chìm trong màu sắc huyền bí; lễ mừng cơm mới du khách được trực tiếp làm các món ăn và thưởng thức; thậm chí là một cuộc hát then mà du khách được học gảy đàn, học luyến láy từng câu then...
- Được biết, trước khi làm công tác chuyên môn, anh là thầy giáo ở bản. Phải chăng gắn bó với đồng bào, với then và giá trị văn hóa của bà con đã "khơi nguồn" cảm hứng cho công việc của anh?
+ Điều anh nói cũng là một phần để khơi nguồn cảm hứng cho công việc, ý tưởng của tôi. Tuy nhiên, điều sâu xa nhất là việc tôi và nhiều đồng sự nhận thức được giá trị to lớn của văn hóa dân tộc là nền tảng bền vững cho sự phát triển xã hội. Xã hội càng phát triển thì xu hướng tìm về các giá trị văn hoá cội nguồn càng lớn.
Bằng công sức nhỏ bé của mình, chúng tôi hi vọng được cùng mọi người gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp mà tổ tiên đã dày công vun đắp. Gìn giữ không phải để nguyên ở đó mà cần phát huy để giá trị đó ngày càng nâng tầm và quay trở lại phục vụ tốt cho người dân.
- Xin cám ơn anh!
Tạ Quân (Thực hiện)
Liên kết website
Ý kiến ()