Nguyễn Châu - Từ nhà giáo đến nhà thơ

Nhà thơ Nguyễn Châu, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, nguyên là Phó Tổng Biên tập Báo Văn nghệ Hạ Long, là người làm thơ thiếu nhi được đông đảo bạn đọc trong và ngoài tỉnh yêu mến. 

Nhà thơ Nguyễn Châu thời trẻ. Ảnh tư liệu

Năm 1971, mới 22 tuổi thầy giáo Nguyễn Thanh Châu tốt nghiệp Trường Trung cấp Sư phạm Quảng Ninh. Anh được điều về dạy tại Bình Liêu - một huyện vùng núi của Quảng Ninh.

Niềm đam mê văn chương của Nguyễn Châu có từ thuở nhỏ. Ngay từ hồi còn là học sinh THPT, anh đã có thơ in trên các báo Trung ương và địa phương. Đi dạy học năm trước, năm sau anh được giải thưởng cuộc thi Viết về thầy giáo và nhà trường do báo Người giáo viên nhân dân (nay là báo Giáo dục và Thời đại) tổ chức với bài thơ Vượt dốc.

Sau này, nhà thơ Nguyễn Châu viết cho thiếu nhi nhiều hơn. Đến nay, Nguyễn Châu đã in gần 10 ấn phẩm thơ và truyện cho trẻ em. Năm 1974 trên báo Văn nghệ có đăng bài thơ “Ông mặt trời”, như sau:

Ông mặt trời bên bé
Cả lúc học, lúc chơi
Bố lại bảo mặt trời
Cày đồng cao với bố
Mẹ bảo ông cùng mẹ
Xới đất ngoài vườn rau
Bà bảo ông hong cau
Khô cong trong nong nhỏ
Vậy cô ơi tất cả
Bao nhiêu ông mặt trời?

Bài thơ đưa ra cái nhìn ngộ nghĩnh của em bé mỗi sớm mai thấy xuất hiện ở phía Đông không chỉ có một ông mặt trời mà nhiều ông mặt trời, ở mọi lúc, mọi nơi trên đồng ruộng, cây cành, hoa lá... Sự thật là như thế, nhưng khổ nỗi vì dưới bài thơ, tác giả lại ký tên là Thanh Châu (Tác giả tập truyện ngắn "Hoa ti gôn" in năm 1937, tên thật là Ngô Hoan, sinh năm 1912, quê ở Diễn Châu, Nghệ An). Năm 1957, Thanh Châu tham gia làm Báo văn, có viết một số bài phản ánh hiện tượng tiêu cực nên "có vấn đề". Bài thơ "Ông mặt trời" lại in cùng trang với truyện ngắn "Cây táo ông Lành" của Hoàng Cát, bị nghi ngờ ám chỉ một nhà thơ cách mạng, cán bộ cao cấp của Nhà nước đương nhiệm. Vậy nên ngay sau khi báo phát hành, có ý kiến của cấp trên nên Tổng Biên tập báo Văn nghệ lúc đó là nhà văn Vũ Tú Nam đã điện về Hội Văn học nghệ thuật Quảng Ninh gặp nhà thơ Trần Nhuận Minh và nhà thơ Tống Khắc Hài để hỏi xem Thanh Châu - tác giả bài "Ông mặt trời" là ai? Có phải là ông Thanh Châu đã từng làm ở báo Văn không?

Nhà thơ Nguyễn Châu là tác giả thân thiết với thiếu nhi. Ảnh: Phạm Học

Nhà thơ Trần Nhuận Minh trả lời không phải, Thanh Châu làm ở Báo văn, Thanh Châu này còn rất trẻ, là một thầy giáo mới ra trường... Chuyện này đến tai nhà thơ trẻ Thanh Châu, anh liền lấy lại tên theo đúng giấy khai sinh của mình là Nguyễn Thanh Châu. Được một thời gian, anh lại bỏ chữ đệm “Thanh” nên chỉ còn họ và tên là “Nguyễn Châu”.

Đến nay, bạn đọc Quảng Ninh, nhất là bạn đọc nhỏ tuổi chỉ còn biết đến bút danh Nguyễn Châu mà thôi. Nhà thơ Nguyễn Châu đã từng giành nhiều giải thưởng các cuộc thi viết cho trẻ em và có bốn lần nhận giải thưởng Văn nghệ Hạ Long.

Lê Hồng Thiện (CTV)