"Yên Tử dưới ngàn mây trắng" của Ngô Mai Phong

Quen biết anh khoảng nửa thế kỷ nhưng đến bây giờ, tôi vẫn chưa phân định nổi, bản thân mình “sợ" thơ hay “sợ" báo của Ngô Mai Phong. Khi cầm trên tay tập phóng sự “Yên Tử dưới ngàn mây trắng” của Ngô Mai Phong do NXB Trẻ ấn hành, tôi nể phục những bài báo viết ở Vùng than của anh.

Trong bài báo “Hiểm họa treo trên đầu thợ mỏ”, nhà báo Ngô Mai Phong vạch rõ những trái khoáy ở vùng khai thác than Mông Dương. Công ty Thiên Nam với chiêu bài “sản xuất kinh doanh chế biến và nuôi trồng nông - lâm - thủy sản”, ban đầu đề nghị ngành Than cho khai thác than. Không được sự đồng ý, Thiên Nam “đi vòng”, bằng mọi cách tranh thủ sự đồng ý của chính quyền nên có kết quả “trồng rừng nuôi thủy sản” ra đời. Công ty này đào khoét mặt tầng lấy than, chuyển từ “tận thu” sang khai thác tập trung quy mô lớn. Đúng như lời than thở của người bảo vệ “có trời mà hiểu được, có thứ nông lâm thổ sản nào sống nổi trên cái mặt tầng cao 123m toàn đất đá kia!".

Và Ngô Mai Phong vạch rõ sự nguy hiểm đến tính mạng công nhân lò Mông Dương. Mỗi ngày có từ 800 đến 1.000 công nhân đang làm việc mỗi ca dưới “mặt tầng” mà Thiên Nam đang đào khoét bên trên là một sai lầm tệ hại, khi cách đó không lâu, một tai nạn hầm lò đã làm 3 công nhân Mông Dương thiệt mạng. Một thời gian ngắn, Thiên Nam đã dùng thiết bị cơ giới “vạc” sâu dưới bình độ 95m, ảnh hưởng nghiêm trọng đường lò bên dưới của Công ty Than Mông Dương.

Hay như bài báo “Than thổ phỉ - Anh là ai?", Ngô Mai Phong công khai thông tin có hơn 100 con tàu chở “than chui” đến cảng Vạn Gia nhằm xuất bán. Để tìm hiểu nắm bắt thực trạng than thổ phỉ xuất dương, Ngô Mai Phong phải ngồi trên chiếc xuồng nông choẹt, quần áo ướt sũng vì sóng biển táp. Anh đi dọc theo các đảo Cái Chiên, Vĩnh Thực để áp sát nơi tập kết than thổ phỉ tại cảng Vạn Gia. Ngô Mai Phong cho biết, cảng Vạn Gia là cửa ải cuối cùng trong buôn bán than tiểu ngạch sang bên kia hải giới. Sản lượng than xuất bán qua đây “đạt” 14,8 triệu tấn với tổng mức thuế 439 tỷ đồng. Nhưng đó là những con số chính thống, còn bằng tiền “làm luật” trung bình 25 triệu đồng cho một tàu trọng tải 1.000 tấn, rải suốt hành trình cho các lực lượng tuần tra, kiểm soát… Chung cuộc là không dưới 10 triệu tấn than không rõ nguồn gốc đã ra đi êm ru. Chỉ một buổi sáng, bất ngờ thanh lọc trên 100 tàu than “xuất dương”, thì 70% là tàu chở than bất hợp pháp. Một tỷ lệ đáng sợ. Đã quen với tình trạng Vùng than, Ngô Mai Phong hạ bút: “Liệu cú “ra đòn” lần này có thay đổi được gì không, hay cũng chỉ như một cơn mưa bóng mây?".

Bài "Thổ phỉ” đã thành liên minh thần thánh” vạch trần một vụ cướp than trắng trợn, kéo dài suốt 7 đêm trong dịp Tết ở khai trường Công ty Than Mạo Khê. Quy mô vụ cướp than được bài báo mô tả chi tiết, việc ngăn chặn cướp than thì “mỏ bất lực, chính quyền tê liệt”. Điều nguy hiểm nhất là một khi chính quyền không chứng minh được quyền lực của mình, thì đương nhiên, các thế lực xấu sẽ không bỏ lỡ dịp để chứng minh quyền lực của họ. Ngô Mai Phong chỉ rõ, địa danh “một Mạo Khê” với 15 điểm than thổ phỉ “trong dân” đang đào khoét. Tình trạng cướp than không chỉ có ở Mạo Khê, mà còn ở mặt bằng các công ty trên địa bàn Đông Triều nhức nhối.

Với mảng phóng sự điều tra về những bất cập trong lĩnh vực khai thác, buôn bán than ở địa bàn Quảng Ninh, nhà báo Ngô Mai Phong đã được trao 2 giải nhất Giải Báo chí quốc gia. "Yên Tử dưới ngàn mây trắng" là cuốn sách tập hợp nhiều phóng sự hay của Ngô Mai Phong.

  Trọng Khang (CTV)