Đưa Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình vào trường học

Trường Tiểu học Vạn Ninh (TP Móng Cái) vừa tổ chức hoạt động ngoại khóa với chủ đề: “Tìm hiểu để bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình, di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia”. Đây là hoạt động rất bổ ích nhằm đưa di sản đến gần hơn với lớp trẻ.

Các nghệ nhân múa hương trong lễ hội đình Vạn Ninh (TP Móng Cái). Ảnh: Phạm Học

Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình là một biến thể của ca trù Việt Nam, đã tồn tại hàng nghìn năm, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của cư dân các làng, xã ven biển, hải đảo Quảng Ninh. Không gian tồn tại của Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình kéo dài từ huyện Vân Đồn đến Đầm Hà, Hải Hà, Móng Cái. Đây là một loại hình sinh hoạt văn hoá dân gian cộng đồng hiện vẫn được lớp người cao tuổi nắm giữ và lưu truyền trong dân gian.

Với những giá trị độc đáo, năm 2015, Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Trong đó, xã Vạn Ninh, TP Móng Cái, cũng đã được lựa chọn là một trong những vùng đất tiêu biểu để khảo sát, sưu tầm, nghiên cứu làm hồ sơ xin công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đối với Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình.

Tuy nhiên, Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình ở Quảng Ninh đang đứng trước nguy cơ mai một do lớp nghệ nhân ngày càng cao tuổi và thưa vắng, giới trẻ thì ít biết và thờ ơ với loại hình này. Bởi thế, việc Trường Tiểu học Vạn Ninh tổ chức ngoại khóa giới thiệu với học sinh về Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình là cách làm hay, giúp ích cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa này.

Các nghệ nhân biểu diễn múa bông trong buổi ngoại khóa tại Trường Tiểu học Vạn Ninh. (Ảnh do Trường Tiểu học Vạn Ninh cung cấp)

Trong buổi ngoại khóa, hơn 500 học sinh nhà trường đã được các nghệ nhân trong CLB Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình xã Vạn Ninh trình diễn, giao lưu và giới thiệu về nét đẹp, đặc điểm và giá trị của loại hình trình diễn dân gian này. Em Bùi Ngọc Mai, học sinh lớp 4C, Trường Tiểu học Vạn Ninh, cho biết: Ban đầu chúng cháu rất tò mò và hơi bỡ ngỡ khi được nghe các bà, các bác hát. Nhưng sau đó, chúng cháu lại thấy rất thú vị, rất thích. Một số bạn đã có mong muốn được học những bài hát này.

Cô giáo Đỗ Thị Thu Hiền, Tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh Trường Tiểu học Vạn Ninh, chia sẻ: Việc đưa di sản đến học sinh nhằm giúp các em thêm yêu, thêm tự hào về quê hương mình, bồi đắp tâm hồn trong sáng, nhân văn và tình yêu văn hóa dân tộc cho lớp trẻ. Trong thời gian tới, chúng tôi không làm tại trường nữa mà tổ chức cho học sinh đi trải nghiệm, tham quan các di tích lịch sử văn hóa, nhất là các ngôi đình có hoạt động diễn xướng tâm linh này.

Học sinh Trường Tiểu học Vạn Ninh tìm hiểu tri thức văn hóa trong buổi ngoại khóa. (Ảnh do Trường Tiểu học Vạn Ninh cung cấp)

Bà Lê Thị Lộc, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình xã Vạn Ninh, cho biết: Sau buổi ngoại khóa, 15 học sinh có năng khiếu của xã Vạn Ninh đã được CLB nhận truyền dạy Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình. Hầu hết các cháu đều hăng hái, nhiệt tình tham gia, tập luyện các bài hát, múa. Trước đó mấy năm, CLB chúng tôi đã chủ động và tự nguyện truyền dạy Hát nhà tơ - Hát, múa cửa đình cho các cháu, với mong muốn những làn điệu này không bị mai một trên chính quê hương của mình.

Tuy nhiên, về công tác truyền dạy hiện nay, bà Lộc vẫn còn nhiều trăn trở: Các cháu theo học đều là nữ, không có cháu nam nào. Mà nếu có học trò nam cũng không còn người dạy bởi kép chính biết chơi đàn đáy duy nhất ở Móng Cái cũng đã qua đời. Hiện nay, địa phương chưa tìm được ai chơi được nhạc cụ dân gian này cho đội hát. Thêm nữa, các cháu học sinh rất bận học văn hóa nên chủ yếu học hát, múa vào hè. Mong rằng, các trường tổ chức nhiều buổi ngoại khóa để các cháu học được trong năm và các nghệ nhân cũng không còn chật vật lo kinh phí tổ chức truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể này.

Phạm Học

[links()]