Tất cả chuyên mục
Thứ Năm, 28/03/2024 23:57 (GMT +7)
Tìm lại "Bài hát đi chơi Vịnh Hạ Long" khắc trên núi Bài Thơ
Thứ 3, 22/08/2017 | 08:23:59 [GMT +7] A A
Năm 1992, Hội thảo khoa học về cụm di tích lịch sử, văn hóa núi Bài Thơ (TX Hòn Gai- nay là TP Hạ Long) do tỉnh Quảng Ninh phối hợp với Viện Văn học tổ chức đã cơ bản thực hiện được công tác khôi phục và phiên âm dịch nghĩa những bài thơ hiện còn trên núi Bài Thơ.
Cận cảnh bài thơ của bà Đào Thị Kim Thoa (phần trắng là do nước mưa làm đá vôi phong hoá chảy xuống). |
Những tham luận Hội thảo được in trong cuốn “Núi Bài Thơ – lịch sử và danh thắng” ngay sau đó. Tại sách này, trong bài viết “Từ bài thơ của Lê Thánh Tông đến lời hưởng ứng của các thi nhân”, PGS.TS Trần Thị Băng Thanh (Viện Văn học) đã nghiên cứu và giới thiệu những bài thơ khác của anh em ông án Vũ Tuân, Vũ Đại cùng hai người bạn là Thái thú Dương Tự Nhụ, xử sĩ Đào Hữu Linh và vợ ông Vũ Đại là bà Đào Kim Thị Thoa.
Bài thơ của bà Đào Thị Kim Thoa có tựa đề “Bài hát đi chơi trên Vịnh Hạ Long”, thật may mắn là còn nguyên trên vách núi Bài Thơ. Bài thơ gồm có 108 chữ, 15 câu, viết và khắc bằng chữ quốc ngữ. Dòng lạc khoản đề bên dưới bài thơ là “Le 4 Avil 1924- nghĩa là ngày 4-4-1924”.
Một chi tiết khá thú vị là chỉ sau đó 16 ngày, tức ngày 20-4-1924, Đông Châu Nguyễn Hữu Tiến (một nhà nghiên cứu về lịch sử, địa lý, phong tục…) cũng đến Vịnh Hạ Long, thăm núi Bài Thơ cùng với chủ bút Tạp chí Nam Phong là Phạm Quỳnh và những người bạn của ông như Ngô Vi Liễn, Ngô Vi Lan, Đỗ Đình Đắc. Sau chuyến đi này, Nguyễn Hữu Tiến đã công bố bài du ký “Chơi Vịnh Hạ Long” trên Tạp chí Nam Phong số 168 năm 1924. Đây là bài kí rất nổi tiếng về Vịnh Hạ Long vào thời điểm đó. (Tiếc thay, mấy năm trước khi biên soạn bộ Du ký Việt Nam, 3 tập, giới thiệu những bài du ký in trên Tạp chí Nam Phong (1917-1934), PGS Nguyễn Hữu Sơn đã bỏ sót bài du ký này- TG). Như vậy, bài thơ của Đào Thị Kim Thoa ra đời đã cách chúng ta gần 100 năm.
Bài thơ của bà Đào Thị Kim Thoa (bên phải), bên cạnh hai bài thơ của anh em ông Vũ Tuân, Vũ Đại. |
Phần giới thiệu của PGS.TS Trần Thị Băng Thanh chép tiêu đề bài thơ là “Bài ca chơi Vịnh Hạ Long” nhưng thực tế là “Bài hát đi chơi Vịnh Hạ Long”, tên tác giả là Đào Kim Thoa bị thiếu chữ “thị”. Một số chữ trong bài chép nhầm hoặc chưa đúng so với nguyên bản. Chẳng hạn: “Con ngò ngư phủ” chép thành “Con thuyền ngư phủ”, “Gồm nước biếc” chép thành “Gom nước biếc”, “Cảnh non bồng” chép thành “Cảnh non sông”. Câu “Trông ra bóng tà gương vừa gác núi” được PGS. Trần Thị Băng Thanh chú thích: “giương: chữ nguyên bản, đúng ra phải viết Dương (ánh mặt trời)”. Thật ra, tác giả Đào Thị Kim Thoa viết là Gương (ánh gương). Bản chép của PGS Trần Thị Băng Thanh cũng đã biên tập một số chữ cho phù hợp với chính tả hiện nay.
Để chép lại đúng nguyên tác và thấy được đúng tinh thần chữ quốc ngữ năm 1924 qua một bài thơ được lưu khắc trên núi Bài Thơ, chúng tôi xin chép lại nguyên bản (những chỗ mở ngoặc đơn là chữ chúng tôi thêm vào để hiểu theo chính tả hiện đại).
Bài hát đi chơi Vịnh Hạ Long
Nhác trông phong cảnh lạ lùng
Bể mênh mông rộng non trùng điệp cao
Thuyền lan (nan) quanh lối động đào
Con ngò ngư phủ ra vào đâu đây
Đăng sơn lãm thủy
Cảnh non bồng ngắm kỹ lại càng sinh (xinh)
Xóng (sóng) nhấp nhô bóng hạc lẩn tăm kình
Gồm nước biếc với non sanh (xanh) vào bức họa
Trong động tường vân năm sắc đá
Ngoài sông Lục thủy một mầu gương
Mải vui chân hỏi lối tìm đường
Trông ra bóng tà gương vừa gác núi
Chèo nhè nhẹ một con thuyền len lỏi
Chốn đào nguyên quanh lối lại tìm ra
Sinh (xinh) thay hỡi thú yên hà
Le 4 Avil 1924,
Madame Vũ Đại – Đào Thị Kim Thoa.
Nguyễn Văn Học (CTV)
Liên kết website
Ý kiến ()