Một cuốn nhật ký dài về vùng đất Cẩm Phả

Vẫn tiếp tục mạch viết cho các em thiếu nhi, trong tập truyện mới có tên “Khuyển đế”, nhà văn Trần Tâm cho chúng ta hình dung về một miền trẻ thơ trong sáng. Tập truyện như một cuốn nhật ký dài về một lứa tuổi thơ lấm láp với ruộng đồng, làng biển, với núi non thiên nhiên và hoa lá ngập tràn.

Ở tập “Khuyển đế” này, các em thiếu nhi sẽ được tiếp nhận những chân dung về người bà, người mẹ, về lứa tuổi thơ không có công nghệ thông tin. Và tràn ngập ở đó là những không gian sống còn bộn bề khó khăn nhưng vô vàn những yêu thương của các em với các bậc sinh thành và ngược lại. Những câu chuyện dí dỏm về công việc đồng áng, đi bắt con còng, con cáy, bắt con hà, con cua... Đi qua suốt miền tuổi thơ lam lũ, lấm láp này, các em thiếu nhi thời hiện đại có thêm được những miền thương yêu giờ chỉ còn trong ký ức để trân trọng hơn cuộc sống vật chất khá dư thừa thời hiện đại mà các em đang được hưởng. Chúng ta hãy đọc những truyện như: “Bà tôi”, “Bà Nhàng”, “Cái áo của bà Thung” v.v.. mà chỉ nghe tên thôi đã thấy muôn vàn quê kiểng mà tràn ngập nhớ thương...

Trong truyện ngắn “Bà tôi”, tác giả viết: “Bước chân lên xe, ngoái nhìn lại, tôi vẫn thấy bà chống gậy, vịn vào hàng tre trước ngõ. Tóc trắng bông, lưng còng xuống, yên lặng nhìn tôi đi trong rào rào tiếng nhắn nhe, gửi gắm, hẹn hò. Những bàn tay vẫy, vẫy đến rối mắt. Xe đi. Tôi lúng túng đưa tay vào túi, bắt gặp hộp cao bà trao cho tôi. Tôi ngoái lại nhìn. Bà đứng đó. Nắng vàng như mật chảy, lênh láng cả bờ tre”. Đoạn văn ngắn đã cho ta hình dung về một ngôi làng nghèo cổ kính, tình yêu được đan xen dưới trời mưa nắng của rơm rạ, lúa ngô và tre trúc... Tôi thích những truyện ngắn viết về trẻ thơ như thế này. Nó gửi thông điệp tới các em thiếu nhi những khúc thức trong trẻo về một thời tuổi thơ khác, đã từng hiện hữu mà giờ thì như là chuyện cổ tích.

Nhà văn đã dành trọn tâm huyết đi cùng 32 truyện ngắn với nhiều trạng huống khác nhau nhưng đều viết về vùng đất mỏ Cẩm Phả mà ông đã sinh ra, trưởng thành và gắn bó máu thịt với quê hương mình. Một vùng đất hiện lên xanh ngát màu biển, màu ruộng, đậm đà tình yêu của trẻ. Hãy nghe nhà văn mô tả trong truyện ngắn “Một lần đón trăng thu”: “Mãi đến năm mười ba tuổi, tôi cũng chưa biết đón trung thu ra sao. Xóm làng nghèo, tối tối nhà nhà đóng cửa. Ánh trăng tươi, ngời sáng đồng bãi, chảy tràn trề từng lối ngõ quanh co. Nhà tôi kín, trăng vẫn lọt qua cửa sổ, sáng xuống nền từng vũng. Bà tôi giục đi ngủ. Trăng vàng rực, lững thững một mình trong đêm đi qua làng chẳng biết có buồn không....”. Có thể hơi buồn một chút nhưng tôi thích nhà văn mô tả về ký ức tuổi thơ của mình và đồng trang lứa với mình ngày ấy bằng những trang văn hồn hậu này.

Những trang văn kể về cách đi bắt con hà ở biển, về tình cảm của những con chó luôn trung thành với chủ nhiều ẩn ức (“Con vện”, “Khuyển đế”). Tập truyện kể nhiều về những địa danh của đất mỏ Cẩm Phả xa xưa như: Làng Cẩm Bình, Lò Vôi, Lạch Tàu, Bãi Muối, Bến Do, Ba Cửa v.v.. Mỗi địa danh đều gắn với người dân, đặc biệt là với ký ức về những năm tháng ấu thơ mà nhà văn đã sống. Đọc những trang văn này, ta có phép so sánh giữa ngày chưa xa ấy với một đô thị mới phát triển không ngừng ngày hôm nay. Có thể nói tập truyện “Khuyển đế” của nhà văn Trần Tâm như một cuốn nhật ký dày dặn lưu giữ khá đầy đủ về hình ảnh một Cẩm Phả xưa trong vùng non sông cẩm tú miền Đông Bắc của Tổ quốc thật đẹp trong mắt trẻ thơ.
Tập truyện viết cho thiếu nhi nhưng cũng là viết cho người lớn đọc. Nhà văn Trần Tâm đã tâm huyết cả đời cùng những trang viết để khắc hoạ rõ nét về miền quê yêu dấu không chỉ của riêng ông. Thành phố bây giờ và thị xã ngày xưa đan xen nhau để nhà văn có cơ hội lùi xa, giãi bày cùng bạn đọc trẻ bây giờ về quê hương của mình để yêu thêm miền đất mỏ bên bờ Vịnh Bái Tử Long hùng vĩ.

Những trang sách thấm đẫm những day dứt về một thời ấu thơ còn khó khăn... Các truyện ngắn trong tập được nhà văn viết bằng một vốn sống phong phú, gắn bó với vùng đất ông sinh sống và cũng là miền quê sáng tác của ông. Là người cả đời gắn bó với vùng đất Cẩm Phả thân thương, nhà văn Trần Tâm đã dùng hết tâm huyết đời mình cho các tác phẩm về vùng đất ấy như là định mệnh. Vì thế, những tác phẩm của ông đều xoay quanh những thăng trầm của vùng đất mỏ nói chung ấy. Tuy nhiên, có truyện ông lại quá sa vào tư liệu khiến trẻ em sẽ rất khó cảm nhận và tiếp nhận..

Nhà văn Vũ Thảo Ngọc