Tất cả chuyên mục
Thứ Năm, 28/03/2024 16:00 (GMT +7)
Nghệ thuật nhiếp ảnh về đề tài thợ mỏ - Nhìn từ một cuộc thi
Chủ nhật, 13/11/2016 | 05:56:38 [GMT +7] A A
Có thể nói, cuộc thi “TKV - Khơi dậy tiềm năng đất nước” là một hoạt động bổ ích và có chiều sâu trong lĩnh vực ảnh nghệ thuật nhằm hướng tới kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống công nhân Vùng mỏ - Truyền thống ngành Than 12-11 (1936-2016).
Bộ ảnh “Băng tải hoá” của NSNA Dương Phượng Đại. |
Được phát động vào cuối tháng 3-2016, đến hết ngày 10-10-2016, Ban tổ chức đã nhận được gần 1.000 tác phẩm của 60 tác giả trên cả nước gửi đến tham dự, trong đó có 706 ảnh đơn và 28 bộ ảnh (tổng cộng 215 ảnh). Theo đánh giá của Ban Giám khảo, nhìn chung, các tác phẩm đã khắc hoạ chân thực, sinh động và toàn diện hoạt động của các đơn vị thành viên của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam trên cả nước; đồng thời phản ánh những thành tựu của ngành Than những năm qua; cũng như tiềm năng to lớn đang được tập thể CBCNVC-LĐ ngành Than chung sức khơi dậy và nâng lên một tầm cao mới.
Sau khi chấm ảnh online trên phần mềm riêng biệt, Ban Giám khảo đã lựa chọn được 80 tác phẩm (tương ứng với 80 năm ngày truyền thống), bao gồm 73 ảnh đơn và 7 bộ ảnh có chất lượng tốt phục vụ cho triển lãm, trưng bày. Trong đó 11 tác phẩm (7 tác phẩm ảnh đơn và 4 tác phẩm ảnh bộ) được trao giải, bao gồm: 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba và 5 giải khuyến khích. Giải nhất đã thuộc về NSNA Vũ Quang Ngọc với tác phẩm “Trước gương than”. Bên cạnh đó, còn có hàng loạt tác phẩm vào giải cũng gây được chú ý như bộ ảnh “Băng tải hoá” của NSNA Dương Phượng Đại đoạt giải nhì, ảnh đơn “Chờ tiếng còi phá hoả” của NSNA Phạm Cường đoạt giải ba, hay bộ ảnh “Cứu hộ vụ sập hầm Đạ Dâng” của NSNA Hùng Hải đoạt giải ba v.v..
Tuy nhiên, ngoài những điều đáng biểu dương, khích lệ, cuộc thi này cũng bộc lộ một số hạn chế cần rút kinh nghiệm như: Một số tác phẩm còn nặng về ghi chép, thiếu sự tìm tòi tư duy để nâng cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Trong khi đó, ngay từ thập kỷ 70 của thế kỷ trước, nhiếp ảnh Quảng Ninh đã có những tay máy đi vào khai thác đề tài người thợ và hàng loạt những bức ảnh đã được nhiều người biết đến như: “Bác Hồ nâng hòn than” của NSNA Công Vượng, “Suối than” của NSNA Công Chác, “Công trường vỉa 16 than Hà Tu” của NSNA Đỗ Kha, “Nắng xóm thợ” của NSNA Đoàn Đức v.v.. Có những bức ảnh còn phản ánh được cả sự chuyển động như “Cơn mưa ập tới” của NSNA Dương Văn Ban (giành giải ba tại triển lãm ảnh nghệ thuật quốc tế tại Bifota, CHDC Đức, năm 1975, huy chương vàng Triển lãm ảnh nghệ thuật toàn quốc năm 1982).
Một số tác phẩm ảnh bộ không được chọn vào giải lần này vì còn đơn điệu, chưa nêu bật được ý đồ cũng như nội dung của tác phẩm, thiếu thông tin cần thiết cho mỗi tác phẩm trong bộ ảnh. Trong khi đó, ảnh nghệ thuật Quảng Ninh những năm qua đã có nhiều tác phẩm xuất sắc với ý tưởng rất nổi bật như: 2 tác phẩm “Mùa than” và “Trở về từ lòng đất” của NSNA Phạm Mạnh Hùng khắc hoạ người thợ mỏ ở thời điểm thử thách cam go nhất, với nụ cười hồn hậu nhưng rất kiên cường; tác phẩm “Nhộn nhịp mỏ than” của NSNA Nguyễn Khắc Đạm lại miêu tả hình ảnh người thợ trên khai trường từ cái nhìn toàn bằng những nét vẽ mềm mại, tinh tế.
Cùng với đó, một số ảnh gửi tham gia cuộc thi lần này lại có nội dung trùng lặp, giống nhau khi thể hiện. Nguyên nhân là do tác giả đi thực tế theo nhóm, theo đoàn nhưng chưa có sự tìm tòi nhằm tạo nên sự khác biệt khi thể hiện tác phẩm. Cuộc thi này vẫn còn có những bức ảnh na ná các tác phẩm “Trước gương than” của NSNA Đỗ Khánh (đã đoạt giải ba tại triển lãm ảnh toàn quốc năm 1996) hay bức “Nắng sớm mỏ than” của NSNA Dương Phượng Đại (đoạt huy chương đồng tại Liên hoan ảnh nghệ thuật Đồng bằng sông Hồng năm 2011).
Đây cũng là hạn chế chung của các tác phẩm ảnh nghệ thuật về thợ mỏ trong thời gian vừa qua. Bởi vì, thực tế đề tài thợ mỏ đã quá quen thuộc của các NSNA Quảng Ninh. Không ít thì nhiều, đã là NSNA sống ở Quảng Ninh, ai cũng lấy người thợ mỏ làm nhân vật trung tâm trong tác phẩm của mình. Khai trường, mỏ than, chân dung người thợ hay nỗi nhọc nhằn trong công việc... là những lối khai thác đã rất quen thuộc của các tay máy. Bởi thế, nếu đi cùng nhau, cùng chụp một bối cảnh, chung một đối tượng thì nhất định ảnh sẽ có nhiều nét giống nhau. Nhiếp ảnh Quảng Ninh có lẽ đang có một sự chững lại nhất định cần một cú hích để bước tiếp mạnh mẽ hơn. Cái mà nhiếp ảnh nghệ thuật Quảng Ninh cần nhất bây giờ khi thể hiện đề tài thợ mỏ là một sự đổi mới, đột phá về tư duy nghệ thuật để cho ra đời những tác phẩm xuất sắc, mới mẻ.
Phạm Học
Liên kết website
Ý kiến ()