"Say" làn điệu chèo ở Đông Triều

Cứ vào chủ nhật hàng tuần, tại nhà ông Nguyễn Văn Quân, 63 tuổi, ở khu Yên Lâm 4 (phường Đức Chính, TX Đông Triều) lại rộn ràng những làn điệu chèo. Những người say mê các làn điệu chèo cổ ở đây không chỉ của phường Đức Chính, mà còn cả ở các xã Hồng Phong, An Sinh và phường Xuân Sơn… Tất cả đều đã ở vào độ trung, cao tuổi, người cao tuổi nhất là bà Nguyễn Thị Môn, ở thôn Bình Lục Thượng, xã Hồng Phong, đã 72 tuổi, là nhân tố “giữ lửa” và ông Quân là người “truyền lửa” cho cả nhóm.

Một buổi luyện hát chèo tại nhà ông Nguyễn Văn Quân, khu Yên Lâm 4 (phường Đức Chính, TX Đông Triều).

Những làn điệu chèo của vùng quê đã ăn sâu vào tâm trí ông Quân từ thủa ấu thơ, nên sau khi nghỉ hưu từ năm 2000, ông đã nung nấu ý tưởng thành lập và duy trì nhóm hát chèo... Đến thăm ông Quân lúc ông đang cùng cả nhóm chèo luyện hát bài chèo cổ Đào liễu, ông hào hứng cho hay, duy trì và phát triển được nhóm hát chèo như hiện nay thực sự là công sức của các thành viên yêu và đam mê hát chèo. Không chỉ bỏ thời gian công sức, mà toàn bộ những nhạc cụ, như đàn tam, nhị, đàn bầu, đàn nguyệt, trống, sáo và cả đàn organ điện tử phục vụ hát chèo đều do ông tự mua sắm để phục vụ cho việc luyện tập, ai có thêm thì khi tập mang theo…

Những ngày đầu mới quy tụ lại, các thành viên người biết thì dạy người chưa biết để cùng làm quen với cách hát sao cho đúng nhịp, phách chèo. Với sự kiên trì tập luyện và tình yêu dành cho hát chèo, sự tận tình chỉ dạy, cùng nhau học những làn điệu chèo cổ trong sách vở, nhóm chèo của ông Quân đã được mời đi phục vụ khi xã và các thôn đón nhận danh hiệu làng văn hoá, rồi phục vụ các sự kiện của Hội Người cao tuổi thị xã; giao lưu với các xã, phường trên địa bàn… Đồng thời, nhóm đã tự dàn dựng một số tiểu phẩm để đi tham gia hội diễn và duy trì những làn điệu chèo trên quê hương.

Bà Nguyễn Thị Kiệm, 69 tuổi, một thành viên trong nhóm, tâm sự: “Dù gia đình không có ai theo nghiệp ca hát nhưng máu văn nghệ trong tôi đã hình thành từ khi còn bé, chính tiếng hát chèo đượm đà đã cuốn hút tôi. Đầu xuân vừa rồi, nhóm dựng vở chèo “Trần Nhân Tông hoá Phật”, nam giới đều là nhạc công, nên tôi đã đảm nhận vào vai vua Trần, khi đi biểu diễn ở CLB người cao tuổi hoặc đến các địa phương khác đều được khán giả cổ vũ, khen ngợi…”. Bà Kiệm còn bảo, trước đây bà từng được học lớp tập huấn về vũ đạo do Phòng Văn hoá - Thông tin huyện tổ chức. Học về bà truyền dạy lại cho chị em để cùng góp phần bảo tồn và phát huy giá trị các điệu chèo truyền thống ở địa phương.

Đầu tháng 7 vừa qua, thị xã tổ chức cho 35 hạt nhân văn nghệ trẻ nòng cốt của các xã, phường trên địa bàn tham gia học 8 làn điệu chèo, những kỹ năng cơ bản về nghệ thuật hát chèo truyền thống, kỹ năng sân khấu… do giảng viên Đoàn nghệ thuật Chèo Quảng Ninh truyền đạt. Các học viên sẽ trở thành những cầu nối tiếp tục mang loại hình nghệ thuật chèo đến với nhân dân và là lực lượng nòng cốt trong xây dựng phong trào của những người yêu nghệ thuật chèo, để các lễ hội truyền thống sẽ có các tiết mục chèo, tạo nên nét độc đáo của Đông Triều, góp phần tạo dựng hình ảnh, thương hiệu du lịch tâm linh trên địa bàn.

Trò chuyện với các thành viên của nhóm về việc duy trì nghệ thuật hát chèo ở địa phương, họ đều có chung sự trăn trở. Đó là phải làm sao cho nhiều người hiểu được chèo, dù không theo nghiệp nhưng cũng nên biết giai điệu chèo truyền thống. Do đó, cần có một tổ chức quản lý và điều hành CLB chèo hoặc hội những người yêu chèo ở Đông Triều để tổ chức hoạt động có hiệu quả hơn. Chứ nếu cứ để tự phát thì nghệ thuật chèo trên quê hương Đệ tứ Chiến khu sẽ bị mai một dần, bởi lớp trẻ ngày nay rất ít người biết, quan tâm đến hát chèo.

Nguyễn Xuân (CTV)