Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 22:28 (GMT +7)
Đông Triều - Nơi ghi dấu chiến thắng mở màn chiến công hiển hách
Chủ nhật, 25/01/2015 | 16:15:14 [GMT +7] A A
Tại Hội thảo khoa học 725 năm Chiến thắng Bạch Đằng (tháng 3-2013) tại TX Quảng Yên, Giáo sư - Viện sĩ Phan Huy Lê đã nhấn mạnh: Qua nghiên cứu tư liệu cho thấy nhiều điểm mới liên quan đến chiến thắng lịch sử này.
Chẳng hạn như, chiến trận không chỉ giới hạn ở vùng Yên Hưng (cũ) mà mở rộng từ Vạn Kiếp, Bạch Đằng đến Hải Phòng; việc bố trí trận địa đánh giặc là cực kỳ mưu trí, hiểm hóc trên cơ sở tận dụng địa hình sông nước, núi non kết hợp bãi cọc; có sự phối hợp chặt chẽ giữa quân thuỷ, bộ và người dân địa phương… Tất cả đã tạo nên một chiến thắng oanh liệt, có ý nghĩa rất lớn với lịch sử dân tộc. Giáo sư Phan Huy Lê cũng đề xuất là cần tiếp tục nghiên cứu thêm về Chiến thắng Bạch Đằng trên nhiều phương diện, trong đó khảo cổ học đi đầu, phối hợp liên ngành các lĩnh vực khác như địa lý, bảo tồn, bảo tàng v.v.. trên cơ sở mở rộng không gian Chiến trận Bạch Đằng ở những vùng liên quan...
Giáo sư Phan Huy Lê chủ trì hội thảo khoa học “Giá trị khu Di tích quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều”, trung tuần tháng 9-2014. |
Cũng như vậy, trong cuộc Hội thảo khoa học “Giá trị lịch sử khu Di tích quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều” được tổ chức vào dịp đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều và công bố Quyết định công nhận đô thị Đông Triều mở rộng đạt tiêu chuẩn đô thị loại IV vào trung tuần tháng 9-2014, khi bàn về vị thế của Đông Triều trong chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, GSTS Nguyễn Quang Ngọc đã lấy 2 câu thơ của Trương Hán Siêu làm dẫn đề cho bài tham luận của mình: “Thiệp Đại Than khẩu, tố Đông Triều đầu/ Để Bạch Đằng giang, thị phiếm thị phầu. Dịch: Qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều/ Đến sông Bạch Đằng, thuyền bơi một chiều”… để khẳng định và làm rõ thêm vị thế của Đông Triều trong lịch sử, đặc biệt là trong chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. Mặc dù Đông Triều không nằm ở trung tâm vùng chiến trường Bạch Đằng, nhưng quân dân Đông Triều đã có nhiều đóng góp lớn trong kỳ tích anh hùng của dân tộc. Đông Triều có vị thế địa quân sự đặc biệt, bởi con đường bộ chạy qua xã Đông Triều (thời nhà Trần) là con đường bộ cổ nhất và quan trọng nhất nối khu vực Đông Bắc với các trung tâm Cổ Loa, Luy Lâu, Long Biên, Đại La, Thăng Long. Đây cũng là “tuyến đường xâm lược” Việt Nam đầu tiên, lâu dài và chủ yếu nhất của các nhà nước phong kiến phương Bắc. Đoàn quân xâm lược thường được chia làm hai đạo quân thuỷ, bộ và hành quân với phương châm “tuỳ sơn san mộc, duyên hải nhi tiến” (theo núi mở đường, bám đường bờ biển mà tiến), cố gắng bám sát cự ly để có thể sẵn sàng hỗ trợ và tiếp ứng cho nhau lúc cần thiết. Điểm hợp quân đầu tiên có ý nghĩa quyết định thành bại của nhiều cuộc viễn chinh quy mô lớn chính là khu vực xã Đông Triều và Bến Triều...
Và vì thế, từ những năm 40-43, nữ tướng Lê Chân đã xây dựng đồn trại trên đất An Biên để bảo vệ cho tuyến phòng thủ của đại quân Trưng Vương ở Lãng Bạc (khu vực Lục Đầu Giang). Ngô Quyền, Lê Hoàn đều chọn khu vực này để xây dựng tuyến phòng thủ mạnh bảo vệ trung tâm đất nước. Trong cuộc kháng chiến chống Nguyên lần thứ ba, Đông Triều là mảnh đất chiến lược của nhà Trần để huy động các nguồn lực vật chất, tinh thần tại đây cho trận quyết chiến chiến lược trên sông Bạch Đằng cận kề.
Trên cơ sở những cứ liệu mới, các nghiên cứu khoa học cho rằng: Hai vua Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông đặt sở chỉ huy hay đại bản doanh ở khu vực núi Thiên Liêu (nay thuộc thôn Đức Sơn, xã Yên Đức, huyện Đông Triều) để trực tiếp chỉ huy các lực lượng tác chiến ở thượng lưu, trung lưu phía tả ngạn sông Đá Bạc, sông Bạch Đằng. Khi đoàn thuyền của Ô Mã Nhi đã lọt hẳn vào trận địa mai phục thì đạo quân của hai vua theo sông Đá Bạc tiến xuống phối hợp với đại quân của Trần Hưng Đạo ở hữu ngạn và khu vực trận địa cọc ở hạ lưu sông Bạch Đằng và cửa sông Chanh để đồng loạt tấn công.
Đông Triều có thành cao, hào sâu chống lại đoàn quân xâm lược đang hùng hổ tiến vào từ ngoài cửa biển, từ biên giới đông bắc. Đông Triều - bến Đông Triều lại là “bức màn” che giữ cho Bộ Chỉ huy và quân dân nhà Trần cùng với hệ thống trận địa mai phục ở phía trước khi chúng rút quân.
Đóng góp quan trọng của quân, dân Đông Triều vào chiến thắng Bạch Đằng được nêu lên tại hội thảo là việc đánh bại âm mưu phối hợp hai đạo thuỷ bộ của quân Nguyên trong kế hoạch rút quân, bảo đảm chắc thắng cho trận quyết chiến chiến lược trên sông Bạch Đằng. Chủ tướng Nguyên là Thoát Hoan, sau những cố gắng đến mức cao nhất mà không đạt được mục tiêu đã quyết định thu quân về Vạn Kiếp, chia thành hai đường rút về nước để tránh nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn. Để bảo đảm thêm an toàn, Thoát Hoan điều một đội kỵ binh mạnh do Trình Bằng Phi và Đạt Truật chỉ huy theo con đường bộ truyền thống bám sát hộ tống đoàn thuyền 600 chiếc hành quân trên sông. Nếu hai cánh quân này phối hợp hiệu quả với nhau, cùng vượt ra khỏi biên giới an toàn thì nguy cơ một cuộc chiến tranh xâm lược mới, nguy hiểm và ác liệt hơn, với Đại Việt vẫn còn hiện hữu. Điểm chốt để chúng có thể hội quân phối hợp với nhau là chính khu vực từ thị trấn Đông Triều cho đến xã Yên Đức, trong đó điểm quan trọng nhất là địa đầu xã Đông Triều - bến Đông Triều.
Đối phó với âm mưu của địch, quân dân Đại Việt dưới sự chỉ huy của Quốc công tiết chế Trần Hưng Đạo cùng vua Trần Nhân Tông và Thượng hoàng Trần Thánh Tông, đã phá huỷ cầu đường, mai phục ở những nơi hiểm yếu, chặn đánh không cho các đạo quân thuỷ bộ có thể tiếp ứng cho nhau, buộc đội kỵ binh hùng mạnh phải tìm đường tháo chạy theo đường bộ cùng với Thoát Hoan mà không thể bảo vệ, hỗ trợ cánh quân rút lui theo đường thuỷ... Sử sách hiện vẫn còn nhắc nhiều đến việc vua Trần Nhân Tông chỉ huy đánh quân Nguyên trên sông Bạch Đằng đã từng đóng đại bản doanh trên núi Dương Nham, dãy núi nằm dọc sông ở phía nam của Đông Triều.
Từ đó, GSTS Nguyễn Quang Ngọc khẳng định: “Hoàn toàn có đủ cơ sở để coi chiến thắng Đông Triều là chiến thắng mở màn cho trận Bạch Đằng lịch sử; Đông Triều đã cản phá và đập tan mưu đồ phối hợp hai đạo quân thuỷ bộ của quân Nguyên, tạo điều kiện cho quân dân nhà Trần chủ động đối phó và dẫn dắt đoàn binh thuyền của chúng vào trận địa mai phục của ta đúng như dự kiến”…
Xuân Quảng
Liên kết website
Ý kiến ()