Lễ hội "có một không hai" trên Vịnh Hạ Long

Đến hẹn lại lên, ngày 20 tháng giêng, mặc cho nhiệt độ xuống đến 11oC nhưng đông đảo ngư dân trên Vịnh Hạ Long và Cát Bà vẫn tụ về đền Bà Men trên đảo Đầu Bê để tham gia lễ hội đua thuyền truyền thống.

Như các đền Bà Mối, đền Cậu Vàng, đền Bà Men được ngư dân trên Vịnh xây dựng từ lâu và được coi là rất linh thiêng. Thần chủ của đền tương truyền là một người đàn bà chết đuối, được ngư dân trên Vịnh thương cảm chôn cất, lập đền thờ. Mỗi khi dân chài đi qua vào đền cầu khấn thảy đều linh ứng.

Mặc dù ngư dân tự đứng ra tổ chức nhưng lễ hội đền Bà Men cũng như cuộc đua thuyền chải được tổ chức rất trật tự, hấp dẫn.

Đền Bà Men là thuộc địa phận Quảng Ninh nhưng người thủ nhang kiêm Trưởng ban tổ chức lễ hội lại là người Cát Bà (Hải Phòng). Năm nay 64 tuổi, ông Nguyễn Văn Miên đã có gần 20 năm tiếp quản, gánh vác vai trò thủ nhang và Trưởng ban tổ chức lễ hội đền Bà Men hàng năm từ người cha của mình. Ông Miên tâm sự rằng ông tự gánh vác trách nhiệm trên hoàn toàn bởi tâm đức của mình. Chẳng biết có phải linh ứng không nhưng cuộc sống mưu sinh, bám biển của ông luôn thuận lợi. Hiện ông có 1 khách sạn tại thị trấn Cát Bà và vừa mới đóng 1 con tàu ngót bạc tỷ.

Một điểm độc đáo nữa là lễ hội đền Bà Men hoàn toàn do dân chài tự bảo nhau đứng ra tổ chức và được “điều hành” bởi ông Miên, một người không biết chữ, nhưng vẫn diễn ra đâu vào đấy, trật tự, an toàn và rất hấp dẫn. Mấy năm gần đây, lễ hội luôn nhận được sự quan tâm hỗ trợ của lực lượng CSGT thuỷ Công an tỉnh và Công an TP Hạ Long, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long trong việc đảm bảo an toàn giao thông, an ninh trật tự...

Ngày 19 tháng giêng, các gia đình dân chài trên Vịnh Hạ Long và Cát Bà thay nhau dâng lễ vào đền cầu xin một năm mới an lành, đi biển bình an để dành ngày chính hội hôm sau cho cuộc đua thuyền chải. Thông thường, cuộc đua có 4 đội tham gia, nhưng năm nay, do một số lý do, đội làng chài Cống Đầm xin rút nên chỉ còn 3 đội đua là Hà Nam (gồm các dân chài thuộc Hà Nam, Quảng Yên), Cao Minh và Vạn Bội - Lan Hạ (Cát Bà, Hải Phòng). Mỗi thuyền chải gồm 12 tay chèo và 1 người cầm lái - đều là những ngư dân khoẻ mạnh, được xóm chài chọn ra tham gia cuộc đua. Trước đó hai, ba ngày, các đội đã ém quân luyện tập nên tính ganh đua rất cao.

Sau khi cơm nước, nghỉ ngơi, cuộc đua được tổ chức vào 13 giờ chiều - thời điểm thời tiết thường ấm nhất trong ngày. Điểm xuất phát là trước cửa đền Bà Men đến dãy núi trước mặt, dài khoảng trên 400m; các chải sẽ bơi 2 vòng, chải nào về đích trước sẽ chiến thắng. Các thuyền lớn bé của ngư dân đỗ trật tự hai bên đường đua xem và cổ vũ nhiệt tình cho đội của mình. Trẻ già, trai, gái đổ ra mũi thuyền, họ gõ lên thùng phuy nhựa, mạn thuyền, trống… cổ vũ đội nhà. Tiếng người reo, tiếng của đủ loại âm thanh vui nhộn vang động một vùng biển.

Năm nay, đội Vạn Bội - Lan Hạ đã giành chiến thắng, nhì là đội Hà Nam, ba là đội Cao Minh. Phần thưởng cho đội nhất là 5 triệu đồng được trích từ tiền công đức của đền. Do ông Miên không biết chữ, chỉ biết một vài con số nên có một người làm “thư ký” giúp ông viết số thứ tự lên phong bì để trao cho các đội. Trước cửa đền, đội thắng, đội thua đều vui vẻ bắt tay nhau, chúc nhau sức khoẻ, bình an và cùng hẹn đến mùa hội năm sau...

Đại Dương