Công thức kịch tết: Hài, ma, pha châm biếm

Mùa kịch tết là mùa sôi động nhất trong năm của các sân khấu ở TPHCM, nhưng từ năm này sang năm khác, yếu tố câu khách vẫn được đặt lên hàng đầu. Công thức chung của kịch tết quá quen thuộc: Chút hài, chút “ma”, chút tình cảm ướt át…Song năm nay, có một số vở mở màn chính luận nghiêm túc hoặc châm biếm hài hước đã khiến diện mạo kịch tết thay đổi.

Đứng đầu các vở diễn được xem là “mở hàng” mà vẫn giữ được  chất nghệ thuật là “Gương mặt kẻ khác” (tác giả Bích Ngân, đạo diễn Trần Minh Ngọc) trên Nhà hát Sân khấu nhỏ. Nhà văn viết kịch bản dĩ nhiên là  đầy dụng ý, đến bàn tay đạo diễn chỉ cần chuốt cho chín muồi thì thành hay. Song phải nói rất lâu, sân khấu mới có lại được sự kết hợp ăn ý này. Từ chuyện tình tay ba, người ta đi tìm đâu là góc khuất, đâu là bộ mặt thật của con người. Từ việc phẫu thuật một bộ mặt, người ta tìm đến những sự thật ẩn sâu khác.

"Gương mặt kẻ khác" - vở kịch tết mang tính chính kịch được đánh giá cao của Nhà hát Sân khấu nhỏ.

Tiếp theo là “Phía sau tội ác” (tác giả Lê Chí Trung - Vương Huyền Cơ, đạo diễn Chánh Trực) - hiện tại đang nóng dần lên nhờ pha tính hình sự trong vụ án ly kỳ, rùng rợn. Nếu chỉ chăm chăm dựng chính kịch thì khó ăn, ngay cả nơi nhiều kịch thể nghiệm như Nhà hát Sân Khấu nhỏ cũng phải đầu tư vào những kịch bản  mà “xác chết” là phần mào đầu câu chuyện như một yếu tố câu khách buộc phải có trong công thức hàng tết.

Tương tự, sân khấu Kịch Hồng Vân cũng vẫn “tấn công” mạnh vào mảng kịch kinh dị, nhưng chuyển sang kịch mang tính chất hình sự. Trong số 8 vở dựng diễn tết, có 2-3 vở đi theo hướng này. Sân khấu Sao Minh Béo cũng có “Bóng ma nhà họ Mãn” - có bóng ma bay lòng vòng trong nhà hát, nhưng thực chất đó vẫn là chuyện về nàng dâu Việt sang Trung Quốc bị cha con họ Mãn  đày đọa.

Các đạo diễn bắt đầu thấy hù dọa, nhát ma khán giả thì không được lâu, vì chỉ la, hét thôi  thì rất mau hết bài làm người ta sợ. Vì thế, không đi sâu khai thác vào yếu tố mê tín, sợ hãi của người xem nữa, mà chú trọng đến tình tiết gay cấn, hồi hộp, giết người, điều tra một cách có logic. Nói tóm lại, có sự vụ, có kịch tính, có trí tuệ và có chút kinh dị, còn hơn là chỉ dọa ma chay.

Nhìn chung, công thức mới của kịch nói mùa tết  2014 là chuyển từ kinh dị sang hình sự, chuyển từ kịch hài sang kịch châm biếm, từ kịch giải trí sang kịch chính luận. Theo đạo diễn Trần Minh Ngọc, sự thay đổi trên  cho thấy một bộ phận khán giả bắt đầu chuyển hướng, thích chính kịch trở lại.

Tuy nhiên, xu hướng  tốt này vẫn còn mỏng manh. Ông giải thích thêm, lý do mà ông phát hiện ra trong quá trình đi phúc khảo kịch tết, chính là các sân khấu chú ý đi sâu vào mảng giải trí, xem trọng chuyện ăn khách, nên làm hài riết  cũng bão hòa.

Một số sân khấu lớn mà chỉ  dựng những vở sơ sài, dân dã, chủ yếu cậy vào khả năng tung hứng của dàn diễn viên giỏi, chính vì thế không ít vở nhí nhố, không ít vở pha cảnh đồng tính câu khách, kéo dài và quá nhạt, yếu về nghệ thuật, nhưng Hội đồng nghệ thuật vẫn phải cho qua, vì không “phạm húy” gì cả.

Một số sân khấu khác như Idecaf, Hoàng Thái Thanh và mới nhất là Sân khấu Thuần Việt  vẫn theo vệt riêng của mình. Idecaf có “Linh vật hoàng triều” - mượn chuyện người xưa mà chế diễu, đả kích chuyện tham nhũng, ăn đút ở cửa quan ngày nay. Sức mạnh của dàn  diễn viên, mà đứng đầu là NSƯT Thành Lộc, với nhiều mảng miếng linh hoạt, thông minh, hoạt náo,  luôn là yếu tố bảo đảm doanh thu của sân khấu này. Bên cạnh đó là “Trùm lừa” và “Tình gần” của đạo diễn Hùng Lâm, cùng “Chiếc vòng gia bảo” do Đình Toàn dàn dựng.

Kịch Hoàng Thanh  vẫn chủ yếu khai thác tâm lý, tình cảm, éo le, sướt mướt,  với vở “Sông dài” (tác giả: Hoàng Triều - Hoa Phượng, Thành Hội đạo diễn), “Oan tình ai thấu” (Ái Như - Thành Hội). Thế mạnh ở đây là dàn diễn viên trẻ, đẹp sánh vai cùng cặp bài trùng Ái Như - Thành Hội, làm nên hình dáng  đầy đặn của vở kịch. Ngoài vở kịch ma “Lạnh một chút sống lưng”, Kịch Thế giới trẻ cũng vẫn chăm chút  thêm  vở  chính kịch “Cõng mẹ đi chơi” do chính đạo diễn Bùi Quốc Bảo viết kịch bản, vì lý do phải đổi món cho người xem.

Sau thành công với vở nhạc kịch “Chicago”, lần này, đạo diễn trẻ Nguyễn Khắc Duy mang vở “High school musical” ra  rạp Công Nhân từ mùng bốn tết. Ngoài sự mạnh bạo đầu tư vào nhạc kịch, đạo diễn trẻ này còn chịu khó chuyển ngữ lời vở nhạc kịch sang tiếng Việt, và chịu đầu tư tốn kém. Hy vọng, vở diễn sẽ thu hút bạn trẻ như “Chicago” từng làm.

Theo Lao động