Nét mới lễ hội đền An Sinh năm 2012

Đã thành truyền thống, cứ mỗi dịp cuối thu là đền An Sinh (xã An Sinh, Đông Triều) lại tưng bừng mở hội, thu hút đông đảo du khách gần xa tìm về nơi quê gốc của nhà Trần. Năm nay cũng vậy, suốt chặng đường dài là rực rỡ cờ hội như hân hoan chào đón du khách. Mùa thu, nắng nhẹ, những thảm lúa vàng trĩu bông khiến con đường trải bê tông dẫn vào đền An Sinh được mở rộng thênh thang như đẹp và thoáng đãng hơn.

Tưng bừng lễ hội

Vào cuối năm 2000, đền An Sinh, nơi thờ bát vị hoàng đế nhà Trần, nằm trong hệ thống Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều, đã được nhà nước xếp hạng là di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia đợt đầu tiên năm 1962 đã được phục dựng lại từ phế tích cũ. Kể từ đó, lễ hội đền vốn mai một lâu nay đã trở thành lễ hội truyền thống của huyện, năm nào cũng thu hút đông đảo du khách về dự hội. Năm nay cũng vậy, ngày khai hội, nườm nượp người xe về với đền An Sinh. Dọc đường, các bà, các chị ở các xã xa thong thả đi bộ từ sớm. Góp mặt vào lễ hội lần này còn có khá đông các em học sinh ở các trường học trên địa bàn, các chiến sĩ lực lượng vũ trang cũng góp màu áo xanh đặc trưng vào lễ hội…

Đông đảo du khách xếp hàng vào xem trưng bày “Di sản văn hoá nhà Trần ở Đông Triều” tại lễ khai hội.

Lễ hội đền An Sinh là lễ hội duy nhất do huyện trực tiếp đứng ra tổ chức, có quy mô lớn với nhiều hoạt động thuộc cả phần lễ và phần hội. Như năm nay, ngày khai hội có nhiều hoạt động chào mừng sinh động như: Múa rồng; trống hội; diễn hoạt cảnh “Tam Tổ Trúc Lâm giáng hạ” giới thiệu về 3 vị tổ của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử; phần lễ có lễ dâng hương tưởng niệm các vua Trần và cầu nguyện quốc thái, dân an; dâng hương tại lăng mộ các vua Trần và hành hương lên di tích am - chùa Ngoạ Vân. Bên cạnh đó, phần hội năm nay kéo dài hơn 3 ngày, trong đó chung kết Liên hoan văn nghệ các làng, khu phố trong toàn huyện kéo dài suốt 4 đêm với 27 làng, khu phố được lựa chọn từ hội diễn cơ sở tham gia biểu diễn. Rải rác trong các ngày còn lại là sôi động phần thi thể thao với các môn thi như: Bóng chuyền, cờ tướng, đẩy gậy, kéo co, đập niêu...

Quảng bá nét văn hoá riêng

Trưng bày hiện vật ở các di tích lăng mộ nhà Trần - nét mới tại lễ hội đền Sinh năm nay.

Năm nay, không khí lễ hội dường như đặc biệt trang trọng hơn. Dọc con đường từ cổng tam quan vào sân đền là những tấm biển trang trí hoa văn truyền thống nêu tóm tắt những giá trị tiêu biểu nhất của các di tích nhà Trần tại Đông Triều. Và trong khuôn viên sân cũng trưng bày nhiều tấm ảnh lớn có giá trị nghệ thuật giới thiệu về cảnh quan các điểm di tích nơi đây. Cũng với ý nghĩa tương tự, dịp này, huyện đã mời một số nhà khoa học có uy tín để đánh giá về các giá trị văn hoá độc đáo của nhà Trần trên đất Đông Triều. Đây chủ yếu là những bản tham luận rút ra từ hội thảo khoa học “Đông Triều với lịch sử nhà Trần” - có những khẳng định quan trọng về giá trị đặc biệt của khu di tích nhà Trần tại Đông Triều với ý nghĩa là trung tâm văn hoá tâm linh của thời Trần. Và lần đầu tiên, huyện đã đầu tư một gian trưng bày “Di sản văn hoá nhà Trần ở Đông Triều” với gần 90 hiện vật theo 2 chủ đề chính. Ở chủ đề di sản kiến trúc thời Trần, gian trưng bày giới thiệu hình ảnh hệ thống di tích kiến trúc (lăng mộ, đền, miếu, chùa tháp) và trưng bày các loại hình di vật vật liệu kiến trúc tìm thấy tại lăng tẩm các vua Trần như: Mảnh mái tháp, đế tháp bằng đất nung, các viên ngói úp nóc, ngói đầu đao lợp góc mái, ngói lợp diềm mái có gắn lá đề, trang trí hình rồng bằng đất nung, tượng đầu rồng bằng đất nung, bia ký bằng đá... Qua đây đã phản ánh phần nào diện mạo, quy mô và nghệ thuật kiến trúc lăng tẩm các hoàng đế nhà Trần mà theo đánh giá của giới chuyên môn là “mang dáng vẻ hoa lệ như kiến trúc cung điện trong hoàng cung Thăng Long đương thời”. Thứ hai là đời sống văn hoá thời Trần giới thiệu các loại vật dụng trong nghi lễ tôn giáo và trong sinh hoạt, bao gồm các loại hình đồ gốm sứ Việt Nam tìm thấy tại các di tích lăng mộ, đền, miếu ở Đông Triều. Trong đó, đặc sắc nhất là chiếc chậu gốm hoa nâu có kích thước lớn, trên thân trang trí hình rồng và hoa văn dây lá là đồ dùng dành riêng cho vua và chiếc hộp hình hoa sen bằng vàng mới phát hiện được tại An Sinh, được giới khoa học đánh giá là đồ quý hiếm, xứng đáng được xếp vào Bảo vật quốc gia.

Xin nói thêm là chiếc hộp vàng này mới được tìm thấy vào tháng 6 vừa qua, nhân dịp này, nhà sư Thích Quảng Hiển (người nhặt được chiếc hộp) đã trao lại cho huyện. Cũng như vậy, Trung tâm nghiên cứu kinh thành (Viện KHXH Việt Nam) đã trao tặng huyện phiên bản bức tranh nổi tiếng “Trúc lâm đại sĩ xuất sơn chi đồ” do hoạ sư đời Nguyên Trần Giám Như vẽ năm 1363 để trưng bày tại đây. Bức tranh rất sống động với hình ảnh Phật hoàng Trần Nhân Tông ngồi võng cùng các chư tăng từ động Vũ Lâm xuất du xuống núi sau khi giác ngộ với gương mặt thanh thoát của nhà Phật. Bức tranh này là Bảo vật quốc gia của Trung Quốc; còn với Việt Nam thì đây là bức hoạ quý giá khắc hoạ một sự kiện lịch sử đồng thời cũng hé lộ một chân dung hiếm hoi về hình ảnh Trần Nhân Tông và con trai ông, vua Trần Anh Tông trong di sản nghệ thuật còn bảo tồn được ở nước ta. Thực tế cho thấy hiệu quả khá rõ nét là nô nức du khách xếp hàng để vào xem gian trưng bày, đặc biệt gây sự chú ý là chiếc hộp vàng được đặt trang trọng trong tủ kính lớn, tâm điểm gian trưng bày cùng với chậu gốm hoa nâu vẽ rồng…

Như vậy, với cách làm này, lễ hội truyền thống đền An Sinh năm nay rõ ràng mang một tinh thần rất khác, cho thấy Đông Triều đang thể hiện một tư duy mới với xu hướng quảng bá rộng rãi và mạnh mẽ những giá trị lịch sử, văn hoá đặc trưng riêng của địa phương tới mỗi người dân địa phương cũng như du khách phương xa.

Ngọc Mai