Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 05:59 (GMT +7)
Lễ hội đầu năm - Nét đẹp và chưa đẹp
Chủ nhật, 05/02/2012 | 06:47:54 [GMT +7] A A
Mùa xuân là mùa của lễ hội với những sinh hoạt cộng đồng hấp dẫn, thu hút đông đảo mọi tầng lớp nhân dân tham gia. Lễ hội đã trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt văn hoá, tâm linh của mỗi người. Hàng năm, cứ mỗi độ xuân về, ăn Tết Nguyên đán xong, người dân lại nô nức đi lễ hội, chùa, đền, để thể hiện lòng thành tâm, cầu mong một năm bình an, may mắn đến với bản thân, gia đình và người thân. Đồng thời cũng là dịp để được hoà mình vào những nghi lễ đậm sắc văn hoá của đất nước...
Quảng Ninh vốn là mảnh đất có bề dày văn hoá và truyền thống lịch sử; từ cửa ngõ Đông Triều trải dài tận Móng Cái, dịp xuân này, nơi đâu cũng có lễ hội. Theo số liệu thống kê của Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 58 lễ hội truyền thống diễn ra trong năm. Tuy nhiên, hầu hết các lễ hội đều diễn ra vào mùa xuân, bắt đầu từ tháng giêng cho đến tháng 3 âm lịch. Trong đó, đậm đặc nhất là vào tháng giêng, như: Lễ hội Cầu Ngư, lễ hội Tiên Công, lễ hội Yên Tử, lễ hội đình Đầm Hà, lễ hội Làng Dạ v.v.. Hoạt động lễ hội đã và đang trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của nhân dân. Cùng với các chính sách khuyến khích bảo tồn các lễ hội truyền thống của Đảng, Nhà nước, một số lễ hội được nghiên cứu, phục dựng lại trong thời gian qua càng làm phong phú thêm cho hoạt động lễ hội tại Quảng Ninh. Thông qua các lễ hội mà nhiều phong tục, tập quán, nhiều nét văn hoá của địa phương tưởng chừng đã bị mai một, thất lạc thì nay được tái hiện lại một cách sinh động, có cơ hội được phục hồi và lưu truyền cho những thế hệ mai sau. Mặc dù, quy mô tổ chức, đặc trưng, phạm vi tác động của mỗi lễ hội có sự khác nhau nhưng các lễ hội truyền thống đều nhằm hướng tới mục tiêu giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc. Một điều rất đáng ghi nhận, trong những năm gần đây, phần lớn các điểm di tích trên địa bàn tỉnh, nơi tổ chức lễ hội đều diễn ra trang trọng, lành mạnh; các lễ hội đều được xã hội hoá bằng sự tham gia đóng góp sức người, sức của và nguồn thu công đức của nhân dân là chủ yếu. Các địa phương đều đầu tư kinh phí, cử người tham gia luyện tập các nghi thức tế lễ truyền thống.
Yên Tử những ngày đầu xuân Nhâm Thìn. |
Trong lễ hội, các hoạt động văn hoá, thể thao truyền thống như: Bơi thuyền, bịt mắt, đập niêu, hát dân ca, kéo co... đã tạo ra những nét văn hoá lành mạnh thu hút đông đảo bà con địa phương, du khách trong và ngoài nước tới dự. Ông Hoàng Quốc Thái, Phó Giám đốc Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch, cho biết, so với những năm trước đây, năm nay, các lễ hội đầu xuân của Quảng Ninh, đặc biệt là những lễ hội lớn như: Yên Tử, đền Cửa Ông v.v.. đều có nhiều đổi mới trong khâu tổ chức, nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân du xuân đầu năm an toàn và thoải mái. Các điểm diễn ra lễ hội đều được tu sửa, tôn tạo khang trang, sạch đẹp. Bên cạnh đó, nhiều hạng mục công trình, các tuyến đường giao thông tại các khu di tích, danh thắng cũng được nâng cấp, đảm bảo an toàn cho du khách trẩy hội. Cùng với việc tăng cường cơ sở vật chất, quảng bá, giới thiệu các di tích, công tác an ninh trật tự, ATGT, vệ sinh môi trường, VSATTP đã được UBND các địa phương, Ban tổ chức lễ hội đặc biệt quan tâm. Để tránh những hiện tượng tiêu cực thường xảy ra trong lễ hội, lực lượng chức năng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kiên quyết xử lý những tệ nạn “ăn theo” lễ hội, như cờ bạc, ép giá, mê tín dị đoan... Ngành Văn hoá tỉnh cũng đã thành lập các đoàn đi kiểm tra thực tế các điểm diễn ra lễ hội từ trước và trong thời gian diễn ra lễ hội. Đặc biệt, các lễ hội lớn như Yên Tử, lực lượng tham gia làm công tác dịch vụ như: bán hàng, gánh thuê, chụp ảnh v.v.. đều được tập huấn như một nhân viên thực thụ. Đội ngũ những người làm dịch vụ này còn là những hạt nhân tuyên truyền, giữ gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi ở một số lễ hội diễn ra dịp đầu tháng giêng, tình trạng lạm dụng, đặt quá nhiều hòm công đức, nhiều khay, đĩa nhằm “thúc giục” khách đi lễ cung tiến tiền v.v.. vẫn còn phổ biến, làm suy giảm yếu tố tâm linh, coi nặng giá trị vật chất, gây phản cảm trong sinh hoạt xã hội. Mặc dầu được biết, trước Tết, ngành Văn hoá tỉnh cũng có công văn yêu cầu Ban quản lý các khu di tích bố trí đặt hòm công đức, khay đĩa, đặt tiền giọt dầu sao cho hợp lý, tuyệt đối các hòm công đức phải tối màu, không để tình trạng hòm công đức làm bằng kính trong suốt như những năm trước... Ngoài ra, ở một vài lễ hội vẫn còn xảy ra hiện tượng rút thẻ, bán sách, tướng số, tử vi... Một số lễ hội còn nặng về hình thức đã làm giảm đi tính tôn nghiêm và những nét đẹp văn hoá trong hoạt động lễ hội. Việc quản lý và tổ chức lễ hội truyền thống ở một số địa phương vẫn chỉ chú trọng đến phần “lễ”, xem nhẹ phần “hội”, chưa thực sự quan tâm tới việc khai thác, bảo lưu những giá trị văn hoá đặc sắc của quê hương từ các diễn xướng, trò chơi dân gian. Ở một số khu di tích vẫn còn tình trạng đốt vàng mã tràn lan, không chỉ gây lãng phí về tiền bạc mà còn ảnh hưởng đến môi trường. Thêm nữa, không thể không kể đến ý thức của một số người khi đi lễ. Mặc dù các đền, chùa đều có biển ghi rõ không thắp hương, không chen lấn, xô đẩy khi vào lễ... nhưng những hành vi, lời nói không được “phải phép” cho lắm cứ thản nhiên xuất hiện ở nơi vốn được coi là chốn tôn nghiêm. Cùng với đó, hiện tượng cúng bái quá mức, hành động phi văn hoá cũng vẫn còn xuất hiện nhiều ở tại các lễ hội, khu di tích.
Lễ hội là một nét sinh hoạt văn hoá cộng đồng, không thể thiếu trong đời sống của người dân và ngày càng thu hút đông đảo các tầng lớp tham gia.
Không những thế, việc tổ chức lễ hội còn tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người dân bản địa từ các hoạt động dịch vụ như: vận chuyển khách, trông giữ xe, bán hàng hoá, đồ lưu niệm, dịch vụ ăn uống v.v.. Thêm nữa, nó còn góp phần quảng bá những hình ảnh về văn hoá, đời sống mọi mặt của người dân địa phương, là yếu tố thúc đẩy du lịch tỉnh nhà phát triển. Chính vì vậy, việc đổi mới cách tổ chức và quản lý lễ hội nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc phù hợp với nhu cầu phát triển là vấn đề rất quan trọng.
Thu Nguyên
Ý KIẾN NGƯỜI TRONG CUỘC Đại Đức Thích Bản Tường, Trụ trì chùa Lôi Âm, xã Đại Yên, TP Hạ Long: “Đi lễ, đi chùa đầu xuân là để cho lòng thanh tịnh...” Từ ngay sau Tết, lượng khách hành hương đến với chùa Lôi Âm đã rất đông, mặc dù chưa vào chính Lễ giỗ tổ. Chắc chắn ở những đền, chùa khác, dịp này cũng có đông phật tử, du khách về hành hương lễ bái. Và tôi nghĩ, trong không khí lễ hội, điều quan trọng nhất là làm sao giữ được cho mình ý thức, để tâm đến những điều phải, điều lành theo giáo lý của nhà Phật. Mùa lễ hội xuân tại Yên Tử đã chính thức bắt đầu. Theo thống kê của Ban Quản lý thì từ ngay sau Tết, trung bình mỗi ngày có khoảng gần 30.000 lượt du khách hành hương về đây. Với lượng du khách đông như vậy, chắc chắn công tác quản lý, bảo vệ, giữ gìn an ninh trật tự sẽ rất khó khăn nếu như không có sự ý thức, tự giác của mỗi người khi đến Yên Tử tham quan, thưởng ngoạn và hành hương lễ Phật. Điều quan trọng nhất để đánh giá thành công của một lễ hội, theo tôi là số lượng du khách đến tham gia và ấn tượng, tình cảm của du khách dành cho lễ hội đó. Như Lễ hội Tiên Công năm nay, do số lượng các cụ thượng thọ tăng hơn mọi năm, lại thêm Lễ hội trùng vào ngày chủ nhật, do vậy lượng khách thập phương và người dân vùng đảo Hà Nam đi làm ăn xa ở các nơi cũng về tham gia lễ hội rất đông. Lễ hội năm nay thu hút khoảng hơn một vạn lượt người. Có thể nói, tuy chỉ là “lễ hội làng” nhưng ngày càng có nhiều du khách thập phương biết đến Lễ hội Tiên Công, bởi nét độc đáo mang tính đặc thù của lễ hội này. Văn hoá là nền tảng tinh thần vô cùng quan trọng trong đời sống của mỗi người. Những lễ hội xuân ở bất kỳ đâu cũng đều lưu giữ những nét đẹp, nét tinh hoa trong văn hoá của dân tộc. Quảng Ninh đang trên con đường phát triển theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Càng công nghiệp, càng hiện đại càng có khả năng làm mai một dần những giá trị văn hoá chính thống trong các lễ hội xuân. Vì vậy, cần có những phương hướng phát triển cụ thể để vừa giữ gìn, bảo tồn, vừa phát huy được những giá trị truyền thống của lễ hội xuân ở Quảng Ninh. Gắn lễ hội xuân với những nét đẹp truyền thống vào phát triển du lịch cũng là một phương thức nên thực hiện. PV |
Liên kết website
Ý kiến ()