Tránh được xung đột quân sự với Iran, ông Trump có thực sự là kẻ thắng?

Tránh được xung đột với Iran song vẫn kiên định với chính sách “cây gậy” gây sức ép tối đa, ông Trump có thực sự thắng sau những căng thẳng với Tehran?

Cuộc tấn công tên lửa đạn đạo của Iran vào 2 căn cứ quân sự của Mỹ ở Iraq là một "con dao 2 lưỡi". Cuộc tấn công này vừa mang tính khiêu khích, vừa là một động thái có tính toán. Nói là khiêu khích bởi cuộc không kích này là cuộc tấn công trực tiếp vào các cơ sở của Mỹ từ lãnh thổ Iran. Tuy nhiên, trong nước cờ này, Iran đã tính toán trước bởi cuộc tấn công dường như cố ý né tránh các khu vực có quân Mỹ đang đồn trú. Một số bài báo nhận định rằng các quan chức Iran đã cảnh báo chính phủ Iraq về cuộc tấn công trước khi sự việc này diễn ra và Baghdad đã thông báo với các lực lượng của Mỹ. Đây là minh chứng rõ nhất cho thấy Iran muốn hạn chế tổn thất.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Khi Iran tiến hành không kích Mỹ, thế giới đã nín thở chờ đợi và thấp thỏm về một viễn cảnh tồi tệ nhất. Đó là tình huống cuộc không kích của Iran khiến quân Mỹ chết hoặc bị thương và sau đó Tổng thống Trump sẽ "trút giận" lên Tehran bằng những động thái quân sự cứng rắn, chẳng hạn như không kích các trung tâm chỉ huy và kiểm soát của Iran, tấn công các cơ sở sản xuất tên lửa, nhằm vào hệ thống phòng thủ bờ biển và có lẽ nhắm trực tiếp vào các nhà lãnh đạo Iran. Tuy nhiên, điều tồi tệ này đã không xảy ra khi Lầu Năm Góc xác nhận rằng không có lính Mỹ nào thiệt mạng hay bị thương.

Ngay sau khi không kích căn cứ Mỹ, không khó để nhận ra ý định giảm leo thang căng thẳng với Washington của Tehran. Ngoại trưởng Javad Zarif tweet rằng: "Chúng tôi không tìm cách leo thang căng thẳng hay gây chiến mà chỉ tự vệ trước những hành động hung hăng". Về phần mình, Tổng thống Trump dường như cũng có những dấu hiệu như vậy. Trong bài phát biểu ngày 8/1 (giờ địa phương) trước toàn thể nước Mỹ, ông Trump đã bình luận rằng: "Iran dường như đang xuống thang, đó là một tín hiệu tốt cho Mỹ và thế giới".

Rõ ràng một cuộc chiến tranh toàn diện giữa Mỹ và Iran nếu xảy ra sẽ không chỉ giới hạn trong phạm vi của Iran mà sẽ lan rộng sang nhiều nước ở Trung Đông, khiến toàn bộ khu vực này rơi vào một "địa ngục" nóng rẫy bởi những cuộc chiến tranh. Một cuộc xung đột như vậy cũng gây nên những hậu quả chính trị nặng nề cho ông Trump giữa bối cảnh cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 đang cận kề, nhất là khi Tổng thống Mỹ từng tuyên bố ông sẽ đưa quân đội Mỹ rời khỏi "thùng cát đẫm máu" Trung Đông.

Giảm leo thang căng thẳng là một con đường mà cả Mỹ và Iran đều hướng tới. Iran không có lợi ích gì khi khiêu chiến với Mỹ, trong khi “mất” chắc chắn nhiều hơn “được”. Giống như hầu hết các chính phủ khác, ưu tiên hàng đầu của Iran là bảo toàn lực lượng. Trong khi đó, Washington cũng không có lợi ích gì khi tự đưa mình "vào rọ" trong một cuộc chiến hao người tốn của trong khu vực này giữa bối cảnh bài học về chiến tranh Iraq vẫn hiện hữu.

Tuy nhiên, cần phải nói rằng để giảm căng thẳng leo thang cần có sự tự nguyện và ý chí sẵn sàng tìm kiếm giải pháp ngoại giao từ cả 2 bên. Tổng thống Trump đã có quyết định khôn ngoan khi không đáp trả quân sự nhằm vào Iran nhưng bài phát biểu ngắn của ông tại Nhà Trắng đã cho thấy ông không sẵn sàng từ bỏ chiến lược gây sức ép tối đa - nguồn cơn khiến căng thẳng Iran không thể hạ nhiệt.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục đánh giá các lựa chọn để đáp lại hành động hung hăng của Iran. Mỹ sẽ ngay lập tức áp các lệnh trừng phạt kinh tế bổ sung với chính phủ nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Những lệnh trừng phạt này vẫn tiếp tục được duy trì cho tới khi Iran thay đổi hành vi", ông Trump khẳng định.

Rõ ràng, dùng "cây gậy" thay vì "củ cà rốt" vẫn là một đặc điểm ăn sâu trong chiến lược của Mỹ với Iran và do đó, nếu điều này tiếp tục diễn ra, căng thẳng Mỹ-Iran sẽ cần một thời gian dài nữa để giải quyết trước khi nói về bất kỳ tiến triển nào.

Theo VOV