Mẫu trinh sát cơ Nga nghi bị bắn rơi ngoài khơi Syria

Chiếc Il-20 bị mất tích là một trong những mẫu máy bay trinh sát điện tử hiện đại nhất của Nga, được triển khai thường trực tại Syria.

"Bộ phận kiểm soát không lưu tại căn cứ không quân Hmeymim ở Syria mất liên lạc với phi hành đoàn máy bay Il-20 vào tối 17/9, trong lúc 4 tiêm kích F-16 của Israel tấn công các mục tiêu tỉnh Latatkia. Chiếc máy bay mất tích khi cách bờ biển Syria 35 km", RT hôm qua dẫn tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga.

Một trinh sát cơ Il-20 hạ cánh tại Nga hồi năm 2016. Video: Konstantin Khmelik.

Nga và Syria đang triển khai lực lượng tìm kiếm cứu nạn chiếc phi cơ chở 14 người này, trong khi nguyên nhân sự việc chưa được làm rõ. Các quan chức quân sự Mỹ cho rằng phòng không Syria đã vô tình bắn rơi chiếc trinh sát cơ Nga trong lúc khai hỏa chống lại một cuộc không kích của Israel.

Bộ Quốc phòng Nga trong khi đó khẳng định chiếc IL-20 gặp nạn khi 4 tiêm kích Israel đang phóng tên lửa tấn công tỉnh Latakia của Syria, đồng thời ghi nhận hoạt động phóng tên lửa từ một tàu khu trục Pháp trên Địa Trung Hải.

Dù nguyên nhân chiếc trinh sát cơ gặp nạn là như thế nào, đây vẫn được coi là một tổn thất nặng nề với quân đội Nga khi tham chiến ở Syria. Chiếc phi cơ Il-20 không chỉ chở tới 14 quân nhân Nga mà còn là một trong những mẫu máy bay hiện đại nhất được nước này triển khai tới Syria.

Il-20 là máy bay trinh sát và tình báo điện tử (ELINT) được phát triển từ nền tảng phi cơ dân dụng Illyushin Il-18 dưới thời Liên Xô. Trinh sát cơ này được trang bị hàng loạt hệ thống cảm biến hiện đại, cho phép các lực lượng tác chiến Nga giám sát và chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực.

Nguyên mẫu Il-20 đầu tiên cất cánh vào ngày 21/3/1968, quá trình thử nghiệm kết thúc sau đó một năm. Tổng cộng 20 chiếc Il-20 đã được xuất xưởng và đưa vào biên chế không quân Liên Xô, trước khi chuyển sang cho không quân Nga sau khi Liên Xô tan rã. Dù đã ra đời hơn 40 năm, những chiếc Il-20 vẫn liên tục được nâng cấp, giúp chúng duy trì khả năng trinh sát trong môi trường tác chiến hiện đại.

Điểm nổi bật nhất của Il-20 là radar mảng pha nhìn ngang (SLAR) Igla-1 nằm dưới thân máy bay, cùng các máy quay A-87P LOROP và tổ hợp tình báo tín hiệu (SIGINT) Romb-4. Trên lưng máy bay được gắn hai cụm ăng ten cho hệ thống thu thập dữ liệu tình báo liên lạc Vishnaya.

Một chiếc Il-20 với tổ hợp radar Igla-1 dưới bụng. Ảnh: Topwar.

Thông số của các hệ thống cảm biến không được Nga công bố, nhưng Il-20 có thể thực hiện nhiệm vụ trinh sát địa hình bằng radar với độ phân giải cao. Nó có thể xác định vị trí, phân biệt nhiều loại công trình như cầu, đập nước và các đối tượng cần chụp ảnh. Hệ thống thu thập dữ liệu vô tuyến cũng giúp Il-20 nghe trộm các cuộc liên lạc của đối phương từ khoảng cách xa.

Phi hành đoàn trong mỗi nhiệm vụ thường có 13-14 người, bao gồm 5 thành viên tổ lái và 8-9 sĩ quan vận hành hệ thống trinh sát điện tử. Máy bay dài 36m, sải cánh 37,5m và cao 10m, khối lượng cất cánh thông thường khoảng 64 tấn.

Il-20 được trang bị 4 động cơ turbine cánh quạt AI-20 với tổng công suất 17.000 mã lực, cho phép phi cơ đạt tốc độ tối đa 685 km/h, trần bay 10 km và tầm bay 4.300 km. Phiên bản nâng cấp Il-20M được trang bị động cơ mạnh hơn, khối lượng cất cánh nhỏ hơn, trong khi tầm bay được nâng lên tới 5.400 km.

Một chiếc Il-20 hoạt động trên bầu trời châu Âu năm 2015. Ảnh: FAF.

Trinh sát cơ gặp nạn nhiều khả năng là chiếc Il-20 duy nhất được Nga triển khai thường trực tại căn cứ Hmeymim để thu thập dữ liệu tình báo và xây dựng bản đồ chiến trường. Các hệ thống điện tử hiện đại cho phép Il-20 nghe trộm liên lạc vô tuyến của lực lượng nổi dậy Syria và phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, từ đó xác định vị trí mục tiêu để tiến hành các cuộc không kích.

Theo Vũ Anh/VnExpress