Chủ động phòng, chống tội phạm mua bán người

Quảng Ninh có đường biên giới đất liền và 191km đường phân định trên biển tiếp giáp với Trung Quốc. Trên đất liền có hệ thống cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu phụ và nhiều điểm thông quan, đường mòn qua lại biên giới. Bên cạnh những mặt thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, cũng phát sinh hoạt động của các loại tội phạm, trong đó có tội phạm mua bán người.

CBCS Đồn Biên phòng Trà Cổ tuần tra khu vực biển Trà Cổ (TP Móng Cái).

Theo số liệu thống kê của cơ quan chức năng, giai đoạn 2016-2020, tình hình tội phạm mua bán người giảm nhiều về số vụ, nhưng vẫn tiềm ẩn diễn biến phức tạp, chủ yếu diễn ra trên truyến biên giới Móng Cái. Nơi đây được xác định là địa bàn trung chuyển nạn nhân bị mua bán từ các tỉnh, thành nội địa qua biên giới sang Trung Quốc. Phương thức thủ đoạn cơ bản được thực hiện qua việc lợi dụng mối quan hệ sẵn có với nạn nhân hoặc thông qua các mối quan hệ bắc cầu; tạo các trang cá nhân trên mạng xã hội để dụ dỗ, lừa, đưa nạn nhân đi chơi, tham quan, du lịch, tìm việc làm với mức lương cao... Khi đến khu vực biên giới, đối tượng lừa bán cấu kết với một số đối tượng cư trú tại địa bàn, thông thuộc địa hình, lợi dụng sơ hở trong tuần tra, bảo vệ biên giới để đưa nạn nhân xuất cảnh trái phép qua biên giới. Có một số trường hợp, đối tượng sử dụng giấy tờ tùy thân của nạn nhân làm sổ thông hành để xuất cảnh qua cửa khẩu. Quá trình thực hiện hành vi có sự câu kết, móc nối chặt chẽ giữa các đối tượng trong và ngoài biên giới...

Nạn nhân bị lừa bán chủ yếu là phụ nữ, hạn chế về ngoại hình, lỡ thì, hoặc phụ nữ trẻ có tính ham chơi, không có việc làm ổn định. Phần lớn nạn nhân sinh sống tại nông thôn, vùng núi ở các địa phương, như: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bắc Giang, Yên Bái... Với nhiều thủ đoạn tinh vi, trong quá trình đấu tranh, ngăn chặn, phòng chống tội phạm, lực lượng chức năng đã gặp không ít khó khăn, trong đó có cả sự không hợp tác của những người được coi là nạn nhân bị mua bán.

Quyết liệt đấu tranh với tội phạm này, thời gian qua cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh luôn quan tâm, chỉ đạo triển khai quyết liệt các giải pháp phòng, chống tội phạm mua bán người; huy động sự vào cuộc tích cực của các ban, ngành, đoàn thể và đông đảo người dân. Cùng với đó, đến nay hai bên biên giới đã ký kết 8 cặp kết nghĩa (7 cặp bản - bản; 1 cặp xã - trấn). Thông qua hoạt động kết nghĩa, nhân dân hai bên thường xuyên cung cấp thông tin và trao đổi với các cơ quan chức năng của hai địa phương về tình hình có liên quan trực tiếp đến an ninh, trật tự khu vực biên giới, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh trái phép; giao lưu phát triển kinh tế, trao đổi thương mại, hàng hóa, trao đổi những kinh nghiệm quý trong các lĩnh vực kinh tế - văn hóa - xã hội… cùng nhau xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định và phát triển. 

Với vai trò nòng cốt trong công tác đấu tranh, lực lượng công an, biên phòng đã tăng cường phối hợp trong trao đổi thông tin, triển khai các biện pháp nghiệp vụ, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật tới người dân nhằm nâng cao nhận thức, tinh thần cảnh giác để không trở thành nạn nhân bị buôn bán. Trên cơ sở quy định của pháp luật và các Hiệp định, thỏa thuận, biên bản ghi nhớ... Bộ đội Biên phòng tỉnh cũng chủ động phối hợp với lực lượng chức năng Trung Quốc để tiếp nhận, kiểm tra, phân tích, đánh giá thông tin về nạn nhân bị mua bán để triển khai các biện pháp giải cứu. Đồng thời, phối hợp với các lực lượng như Công an TP Móng Cái và Trạm Quản lý xuất nhập cảnh làm tốt công tác quản lý xuất nhập cảnh, quản lý người nước ngoài, đăng ký quản lý tạm trú, tạm vắng, nhằm phát hiện đối tượng có dấu hiệu nghi vấn liên quan đến tội phạm mua bán người.

Lực lượng chức năng Việt Nam áp giải đối tượng phạm tội mua bán người qua biên giới. Ảnh: Nguyễn Khánh (Công an tỉnh)

Theo thống kê của cơ quan chức năng, từ năm 2016 đến nay, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh và các đồn biên phòng đã trao đổi với phía Trung Quốc và đề nghị điều tra, xác minh thông tin liên quan đến giải cứu, trao trả nạn nhân; phối hợp làm thủ tục tiếp nhận 89 nạn nhân đều là phụ nữ bị lừa bán sang Trung Quốc. BĐBP Quảng Ninh cũng  phối hợp với BĐBP Nghệ An điều tra, đấu tranh giải cứu nạn nhân bị lừa bán sang trung Quốc tại địa bàn xã Thông Thụ, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An; tổ chức giải cứu 3 phụ nữ bị lừa bán và giao cho BĐBP Nghệ An xử lý; phối hợp với BĐBP tỉnh Lạng Sơn tiếp nhận 1 nạn nhân bị mua bán do Trung Quốc trao trả tại Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị...

Sau khi giải cứu nạn nhân, các lực lượng chức năng của tỉnh đều tiến hành phối hợp với cơ quan chức năng để hỗ trợ tâm lý, động viên tinh thần nạn nhân; tư vấn pháp luật để phòng ngừa bị mua bán trở lại; đồng thời chủ động trợ giúp pháp lý, như: Cấp giấy chứng nhận nạn nhân bị mua bán, tham gia tố tụng và hướng dẫn nạn nhân thực hiện các thủ tục pháp lý khác có liên quan đến vụ mua bán người...

Thực tế công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người vẫn được xác định là nhiệm vụ khó. Bởi hiện nay với sự phát triển của mạng xã hội, các chính sách thông thoáng trong thủ tục xuất, nhập cảnh đã khiến loại tội phạm này có thêm điều kiện để thực hiện các thủ đoạn tinh vi, khó lường.

Để ngăn chặn kịp thời, đấu tranh hiệu quả tội phạm mua bán người, cần sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của cả cộng đồng trong nêu cao cảnh giác, chủ động đấu tranh, tố giác hành vi của tội phạm buôn bán người.

Liên Hương