Đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý cho trẻ em

Thời gian qua, hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý (TGPL) cho trẻ em đã được quan tâm, góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của nhóm đối tượng này. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn một bộ phận, nhất là người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, trẻ em, người chưa thành niên nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế, ý thức chấp hành pháp luật chưa cao. Tình trạng trẻ em, người chưa thành niên vi phạm pháp luật, bị xâm hại vẫn diễn biến phức tạp.

Thông qua hoạt động TGPL, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em (Trong ảnh: Phiên tòa xét xử hình sự sơ thẩm bị cáo Trần Hữu Thịnh, trú tại thị trấn Cô Tô liên quan tội danh xâm hại tình dục trẻ em)

Cuối tháng 5 vừa qua, TAND tỉnh đã đưa ra xét xử vụ án hình sự tội “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi” và tội “Dâm ô với người dưới 16 tuổi” đối với bị cáo Trần Hữu Thịnh (SN 1979), trú tại thị trấn Cô Tô, huyện Cô Tô. Điều đáng nói, Thịnh là bác rể của 2 bị hại là cháu P.A và cháu N.A. Thời điểm Thịnh thực hiện hành vi đồi bại, cháu P.A mới trên 11 tuổi, cháu N.A trên 3 tuổi. Tham gia bảo vệ quyền lợi cho bị hại là cháu P.A và N.A, trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh đã đưa ra luận điểm, dẫn chứng, đề nghị Hội đồng xét xử cách ly vĩnh viễn đối tượng ra khỏi xã hội. Thịnh đã bị Hội đồng xét xử tuyên phạt tổng hợp 2 tội danh với mức tù chung thân.  

Quá trình tham gia vụ án, trợ giúp viên gặp không ít khó khăn. Không chỉ bất tiện về việc đi lại do bị hại ở ngoài đảo mà việc tiếp cận và khả năng nhận thức, hiểu biết pháp luật về TGPL, về quyền lợi bị xâm hại của người bị hại, người giám hộ còn hạn chế. Bố mẹ các cháu đi biển, ít tiếp xúc với xã hội, nhận thức, trình độ thấp. Ngoài ra, đây là nhóm đối tượng đặc thù, việc dùng các thuật ngữ chuyên ngành để người bị hại hiểu vấn đề cũng hết sức khó.

Chia sẻ với phóng viên, bà Vũ Thị Uyên, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh cho biết: Đối tượng trẻ em là nhóm đối tượng đặc thù, sự hiểu biết, nhận thức pháp luật chưa đầy đủ mà phụ thuộc hoàn toàn vào ý chí của người giám hộ. Đối với trẻ em dân tộc, đa phần không biết chữ, không nói được tiếng kinh dẫn đến việc giao tiếp khó khăn. Nhiều em còn quá nhỏ không nhận thức được việc bị xâm hại. Điều này dẫn đến vướng mắc nếu chính người thân, người giám hộ của các em không hợp tác giải quyết vụ việc.

Cộng tác viên TGPL tư vấn pháp lý cho học sinh trên địa bàn TP Cẩm Phả. Ảnh: Hoàng Quỳnh

Năm 2018, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh tiến hành một cuộc khảo sát về nhu cầu TGPL của trẻ em, người chưa thành niên. Với 8 diện gợi ý trong câu hỏi về những diện trẻ em, người chưa thành niên cần được TGPL, người tham gia khảo sát đã có 5.759 lượt lựa chọn với đa số diện cần được TGPL nhất là trẻ em (58,3% chọn nhu cầu TGPL cao, 30,6% chọn nhu cầu TGPL bình thường). Tiếp đến là diện người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi; người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là bị hại trong vụ án hình sự; trẻ em là nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình... Tuy nhiên, khảo sát cũng cho thấy đa số những người tham gia chương trình khảo sát đều biết về chính sách TGPL cho trẻ em (chiếm 86,6% số khảo sát). Nhưng trong số này vẫn còn 21,1% chỉ nghe nói chứ chưa biết rõ quy định cụ thể về chính sách TGPL dành cho trẻ em. Số người chưa biết về chính sách chiếm 13,4% người tham gia khảo sát.

Từ năm 2018 đến nay, Trung tâm đã thực hiện 20 vụ việc TGPL cho đối tượng trẻ em, trong đó có 3 vụ tư vấn và 17 vụ tham gia tố tụng để bào chữa, bảo vệ cho trẻ em trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, Trung tâm còn tiến hành các hoạt động tuyên truyền, thông tin truyền thông về TGPL cho trẻ em bằng việc lồng ghép với tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho trẻ em, người chưa thành niên tại các trường học, địa bàn vùng sâu, vùng xa trong các đợt TGPL lưu động.

Trần Thanh

[links()]