MC Phan Anh có phạm luật khi tự vận động ủng hộ đồng bào lũ lụt?

Một số thông tin cho rằng, MC Phan Anh vận động tiền ủng hộ đồng bào bị lũ lụt ở miền Trung là vi phạm pháp luật. Luật sư đưa ra ý kiến vấn đề này.

Đợt lũ lụt lớn xảy ra tại miền Trung vừa qua, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, MC Phan Anh đã đứng ra ủng hộ từ thiện, đồng thời vận động mọi người đóng góp ủng hộ đồng bào chịu bão lụt.

Sau 1 tuần, số tiền ủng hộ lên tới gần 20 tỷ đồng. Tuy nhiên, có một số quan điểm cho rằng, MC Phan Anh tự ý vận động, quyên góp tiền là vi phạm Nghị định 64/2008/NĐ-CP “về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hoả hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo”.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Thành – Giám đốc Công ty Luật TNHH Huy Thành có bài viết phân tích.

MC Phan Anh đứng ra ủng hộ và huy động được số tiền lớn để hỗ trợ đồng bào lũ lụt.

"Trước hết, chúng ta cần phải hiểu được bản chất pháp lý của việc mọi người gửi tiền vào tài khoản NH của MC Phan Anh.

Trước tình hình bão lụt nghiêm trọng, MC Phan Anh đã có kế hoạch cá nhân về việc ủng hộ đồng bào lũ lụt bằng số tiền của riêng mình trong tài khoản NH.

Sau đó, Phan Anh cho thông tin số tài khoản đó để người hảo tâm có thể ủng hộ thêm, không ép buộc ai phải thực hiện. Số tiền mọi người ủng hộ sau đó khoảng 20 tỷ đồng.

Như vậy, về mặt bản chất việc các cá nhân, tổ chức chuyển tiền vào tài khoản của MC Phan Anh được coi là các hợp đồng tài sản theo Bộ luật Dân sự 2005.

Cụ thể Điều 465 Bộ luật Dân sự 2005 quy định:

Điều 465 quy định: “Hợp đồng tặng, cho tài sản là sự thoả thuận giữa các bên. Theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, còn bên được tặng cho đồng ý nhận”.

Các cá nhân, tổ chức hoàn toàn tự nguyện chuyển tiền vào tài khoản MC Phan Anh mà không yêu cầu MC này hoàn trả lại. MC Phan Anh cũng đồng ý nhận.

Khi tiền được chuyển vào tài khoản của MC Phan Anh thì hợp đồng tặng cho tài sản đã được thực hiện.

Các bên đã thực hiện xong quyền và nghĩa vụ của mình. Do vậy, về mặt bản chất đây là quan hệ giao dịch dân sự tặng cho tài sản giữa nhiều cá nhân, tổ chức khác nhau với MC Phan Anh.

Cần phải hiểu tài khoản cá nhân của MC Phan Anh không phải là “quỹ” theo quy định tại Nghị định 148/2007/NĐ-CP về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện.

Theo khoản 1, Điều 3 Nghị định 148/2007/NĐ-CP quy định: "Quỹ, là tổ chức phi chính phủ có tư cách pháp nhân do một hoặc nhiều cá nhân, tổ chức tự nguyện dành một khoản tài sản nhất định để thành lập hoặc thành lập thông qua hợp đồng, hiến tặng, di chúc, nhằm mục đích hỗ trợ văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục thể thao, khoa học, từ thiện, nhân đạo và các hoạt động vì lợi ích cộng đồng không vì mục đích lợi nhuận, quỹ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập, công nhận Điều lệ”.

Rõ ràng, tài khoản cá nhân của MC Phan Anh không có tư cách pháp nhân nên không thuộc điều chỉnh của Nghị định 148/2007/NĐ-CP.

Sau khi tiền được chuyển giao cho MC Phan Anh, theo quy định của pháp luật dân sự, MC Phan Anh có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt số tiền trên theo ý chí cá nhân và theo các quy định của pháp luật, không ai có quyền can thiệp hay ngăn cản.

Nghị định 64/2008/NĐ-CP quy định về các tổ chức kêu gọi, vận động đóng góp, hàng cứu trợ và các đơn vị tổ chức tiếp nhận phân phối tiền, hàng cứu trợ.

MC Phan Anh là một cá nhân độc lập nên không chịu sự điều chỉnh của Nghị định này. Như phân tích trên, MC Phan Anh dùng tiền cá nhân, tiền được tặng, cho để trực tiếp thực hiện cứu trợ.

Đây là việc làm mang ý chí cá nhân, thuộc quyền định đoạt của MC Phan Anh nên không cần phải thông qua các cơ quan, tổ chức theo Nghị đinh 64/2008/NĐ-CP.

Bên cạnh đó, Điều 3, Nghị định 64/2008/NĐ-CP quy định các hành vi bị nghiêm cấm: Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động cứu trợ nhân đạo; Báo cáo sai sự thật, gian lận, chiếm đoạt, sử dụng trái phép tiền, hàng do các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước ủng hộ, đóng góp; Lợi dụng hoạt động cứu trợ để vụ lợi.

Về nguyên tắc pháp luật, công dân được được phép làm những gì pháp luật không cấm, miễn là tuân thủ các quy định của pháp luật điều chỉnh liên quan.

Rõ ràng, ai trong chúng ta cũng nhận thấy việc làm của MC Phan Anh hoàn toàn không vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm nêu trên.

Do vậy về nguyên tắc MC Phan Anh được quyền sử dụng số tiền từ tài khoản cá nhân của mình để thực hiện việc ủng hộ đồng bào lũ lụt. Do vậy MC Phan Anh không vi phạm các quy định của Nghị định 64/2008/NĐ-CP.

"Soi" hành vi của MC Phan Anh

Việc làm của MC Phan Anh đến thời điểm này không có bất kỳ một dấu hiệu phạm pháp hình sự nào.

Cụ thể, MC Phan Anh không có hành vi gian dối, cung cấp thông tin sai sự thật để chiếm đoạt tài sản người khác.

Việc bão lụt ở miền Trung là hoàn toàn có thật. Việc MC Phan Anh dùng tiền để đi cứu trợ cũng hoàn toàn có thật.

Hơn nữa MC Phan Anh cũng không chiếm đoạt tiền của ai, các cá nhân hoàn toàn biết rõ việc làm của MC Phan Anh và tự nguyện chuyển tiền vào tài khoản NH mà không yêu cầu hoàn trả lại.

Còn nếu cho rằng MC Phan Anh có dấu hiệu của hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 140 Bộ luật hình sự thì cũng không có căn cứ.

Bởi lẽ, như đã phân tích thì việc bên tặng cho tự nguyện tặng cho tài sản cho bên nhận mà không có điều kiện hoặc yêu cầu đền bù. Do vậy, không thể nói MC Phan Anh chiếm đoạt tiền của người khác.

Hơn nữa, cũng không có việc MC Phan Anh sau khi được nhận tiền thì dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tiền; cũng không có việc MC Phan Anh dùng số tiền trên để dùng vào mục đích bất hợp pháp.

Mặt khác, đến thời điểm hiện tại cũng không bất kỳ một cá nhân, tổ chức nào đã gửi tiền cho MC Phan Anh có đơn tố cáo MC Phan Anh vi phạm pháp luật hay chiếm đoạt tiền của họ.

Nếu các cá nhân, tổ chức nêu trên không có ý kiến gì về việc làm của MC Phan Anh thì việc làm của MC Phan Anh nếu giả sử bị xác định có dấu hiệu hình sự thì cũng không xác định được “bị hại” là ai; trong khi các tội quy định tại Điều 139, Điều 140 bắt buộc phải xác định có bị hại thì mới có thể xử lý được.

Nói tóm lại, việc làm của MC Phan Anh không vi phạm pháp luật hình sự hiện hành.

Như đã phân tích thì việc các cá nhân, tổ chức tặng cho tài sản cho MC Phan Anh là hoàn toàn phù hợp với các quy định của pháp luật nên các hợp đồng này sẽ không bị vô hiệu theo quy định của pháp luật dân sự.

Do vậy, MC Phan Anh hoàn toàn có quyền sử dụng, định đoạt số tiền này theo quy định của pháp luật".

Theo ​Luật sư Nguyễn Văn Thành/VOV.VN