Chống khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, đá, sỏi trái phép: Cần chế tài mạnh hơn

Thời gian gần đây, tại các tuyến đường thuỷ nội địa ở một số địa phương trên địa bàn, như: Hạ Long, Hoành Bồ, Quảng Yên… lại tiếp tục tái diễn tình trạng khai thác, vận chuyển vật liệu cát, sỏi… trái phép, dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường, sạt lở, sai lệch dòng chảy, bồi lắng luồng lạch và ảnh hưởng đến việc canh tác, nuôi trồng thuỷ hải sản của người dân địa phương cũng như gây mất ANTT trên địa bàn. Chỉ tính riêng từ ngày 1-3 đến 21-5-2015, Công an tỉnh đã phát hiện và xử phạt trên 500 triệu đồng đối với 48 tàu khai thác cát trái phép bằng hình thức bơm, hút tại sông Trới, sông Bang (Hoành Bồ), sông Hốt (Quảng Yên), khu vực Hòn Hai, Hòn Gạc, sông Cửa Lục (TP Hạ Long)…

Phòng Cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh bắt giữ phương tiện khai thác cát trái phép tại sông Cửa Lục ngày 11-5.

Đại diện Phòng cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh cho biết: Hiện trên địa bàn tỉnh có 11 doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát, sỏi để làm vật liệu san lấp; vật liệu xây dựng và khai thác cát thuỷ tinh xuất khẩu… Trong số này, 10 doanh nghiệp do UBND tỉnh cấp phép và 1 doanh nghiệp do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép; có 68 bến bãi hoạt động kinh doanh cát, sỏi (trong đó 18 bến có giấy phép, 13 bến, bãi giấy phép hết hạn, 37 bến bãi không có giấy phép). Cùng với đó trên địa bàn thường xuyên có khoảng 450 phương tiện thuỷ hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trên tuyến đường thuỷ nội địa. Để đấu tranh ngăn chặn, kiểm soát tình trạng khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép có hiệu quả, những năm qua, Phòng Cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh, kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các vi phạm về hoạt động này. Đồng thời chủ động phối hợp với các phòng nghiệp vụ Công an tỉnh, Công an các địa phương và các ngành chức năng trên địa bàn tổ chức tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân nâng cao nhận thức, tích cực cùng vào cuộc tố giác, đấu tranh với các hành vi thăm dò, khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trái phép. Tổ chức ký cam kết với các doanh nghiệp, chủ phương tiện, các hộ dân có nhiều nguy cơ tiềm ẩn tham gia hoạt động tái khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép. Huy động tối đa lực lượng, phương tiện tổ chức chốt, chặn ở các tuyến đường thuỷ nội địa trọng tâm, trọng điểm trên địa bàn, nhằm ngăn chặn, phát hiện, xử lý kịp thời các vi phạm. Trong 3 năm qua (từ 2012 đến 2014) Phòng Cảnh sát đường thuỷ đã kiểm tra, xử lý 704 trường hợp, phương tiện, bến bãi vi phạm khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trái phép, thu trên 3.200m3 cát, đá, sỏi các loại; phát mại hàng hoá và xử phạt hành chính trên 1 tỷ đồng. Qua đó đã phần nào ngăn chặn, kiểm soát được tình trạng vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, đá, sỏi trái phép ở địa phương.

Tuy nhiên, 5 tháng đầu năm 2015, trên địa bàn lại tái xuất hiện tình trạng một số hộ dân và người dân ở tỉnh ngoài đến địa phương tổ chức khai thác, vận chuyển cát, sỏi trái phép theo lối thủ công, gây ô nhiễm môi trường. Chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm 2015, Phòng Cảnh sát đường thuỷ đã phát hiện, kiểm tra, xử lý 148 trường hợp khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trái phép; tạm giữ 17 phương tiện; thu giữ trên 1.000m3 cát, đá, sỏi các loại; phạt vi phạm hành chính trên 216 triệu đồng.  

Đại tá Đặng Văn Thịnh, Trưởng Phòng Cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh cho biết: Thực tế cho thấy quá trình đấu tranh ngăn chặn các vi phạm về khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trái phép lực lượng chức năng vẫn “vấp” phải nhiều “rào cản”. Đó là hệ thống văn bản pháp luật về xử phạt trong khoáng sản nói chung còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ, thống nhất. Đặc biệt Nghị định 142 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước, khoáng sản, không đề cập đến hành vi mua bán, vận chuyển, tiêu thụ và tàng trữ khoáng sản không rõ nguồn gốc, gây khó khăn, lúng túng trong công tác xử lý của cơ quan chức năng. Hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trên tuyến đường thuỷ nội địa hay tại các lòng sông đang thực hiện ở nhiều địa bàn, trên diện rộng. Thêm vào đó, đối tượng khai thác thường lén lút, tranh thủ những khi thời tiết không thuận lợi, ở những vùng sâu, vùng xa trung tâm để hoạt động trong khi lực lượng chức năng thực thi nhiệm vụ này quá mỏng; công tác phối hợp trao đổi thông tin về tình hình vi phạm trong lĩnh vực này giữa các lực lượng chưa được thường xuyên; bến bãi tạm giữ các phương tiện vi phạm không có…

Để khắc phục tình trạng này, bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, xử lý của lực lượng chức năng, rất cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn nữa của các ngành liên quan, cấp uỷ, chính quyền địa phương. Đặc biệt cấp thẩm quyền, cần rà soát, bổ sung các văn bản pháp quy, chế tài xử lý các hành vi vi phạm về lĩnh vực này một cách thống nhất, đủ mạnh, sát với thực tế…

Tuấn Hương[links()]