Cần có giải pháp để được triển khai đúng tiến độ

Dự án Đầu tư xây dựng và Kinh doanh hạ tầng Khu đô thị mới Tây Ka Long (Dự án Khu đô thị mới Tây Ka Long), Móng Cái được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định (QĐ) 4976, ngày 31-12-2003 có tổng diện tích đất quy hoạch 339.929m2. Ngày 6-7-2004, UBND tỉnh ban hành QĐ số 2230 thu hồi và giao 326.817,6m2 đất cho Công ty TNHH Quang Phát để đầu tư thực hiện dự án tại 2 phường Ka Long và Ninh Dương. Sau đó, năm 2005 tỉnh có QĐ 2746, ngày 9-8-2005, phê duyệt điều chỉnh chủ đầu tư dự án từ Công ty TNHH Quang Phát sang Công ty TNHH Ngọc Hà.

Đồng chí Đỗ Thông, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh (thứ ba, phải sang) trao đổi với các hộ dân chưa chấp nhận phương án bồi thường tại Dự án Khu đô thị mới Tây Ka Long.

Trên cơ sở các quyết định pháp lý của UBND tỉnh phê duyệt để chủ đầu tư thực hiện dự án, UBND TX Móng Cái (nay là TP Móng Cái) đã ban hành quyết định thành lập Tổ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) đối với dự án trên và đã uỷ quyền cho lãnh đạo Công ty TNHH Quang Phát (năm 2004), Công ty TNHH Ngọc Hà (năm 2005) làm tổ trưởng. Trên cơ sở đó, chủ dự án đã tiến hành kiểm đếm, thẩm định phê duyệt phương án đối với các hộ dân. Năm 2007, Ban bồi thường GPMB thành phố (nay là Trung tâm Phát triển quỹ đất) được thành lập, TP Móng Cái chỉ đạo Công ty TNHH Ngọc Hà bàn giao lại toàn bộ hồ sơ liên quan cho Ban bồi thường GPMB tiếp tục thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; tiến hành các bước tuyên truyền phổ biến chính sách và phối hợp với phường Ka Long, Ninh Dương xác định nguồn gốc đất và thời điểm sử dụng đất đối với các hộ dân; thực hiện công tác kiểm đếm, lập và phê duyệt phương án bồi thường GPMB, hỗ trợ và bố trí tái định cư cho các hộ.

Trong quá trình thực hiện đền bù GPMB được chia làm 3 đợt. Đợt 1, 2 do chủ đầu tư thực hiện, đợt 3 do Ban bồi thường GPMB thành phố thực hiện, tổng số có 105 phương án được phê duyệt. Sau đó thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh (tại thông báo số 20, ngày 31-1-2008), thành phố không tiến hành chi trả tiền đền bù và thu hồi đất của 27 hộ nằm ngoài quy hoạch (điều chỉnh). Vì vậy, thực tế chỉ có 77 hộ bị ảnh hưởng GPMB dự án. TP Móng Cái áp dụng chính sách bồi thường như sau: Đơn giá bồi thường đất ở, nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất vườn ao liền kề được áp dụng theo quy định tại Quyết định số 460, ngày 15-2-2008 của UBND tỉnh “quy định giá các loại đất trên địa bàn tỉnh năm 2008”. Đơn giá bồi thường đất nông nghiệp: Đối với đất nông nghiệp trồng cây hằng năm được thoả thuận giữa các hộ dân và chủ dự án (các hộ dân đã nhận tiền của Công ty TNHH Quang Phát năm 2005 và Công ty TNHH Ngọc Hà năm 2007). Chính sách hỗ trợ đất nông nghiệp được thực hiện theo hướng: Những hộ có giấy tờ chứng minh phần đất nông nghiệp (đất vườn ao liền kề đất ở) đang sử dụng là đất có nguồn gốc được UBND xã, phường giao thì được tính hỗ trợ tỷ lệ % theo giá đất ở liền kề đã được áp dụng theo quy định tại Quyết định 1122, ngày 20-4-2005 của UBND tỉnh “quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”; những hộ không có hồ sơ chứng minh được nguồn gốc đất do UBND xã, phường cấp thì được coi là đất khai hoang, chỉ được đền bù là đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, không được tính hỗ trợ đất vườn ao liền kề. Việc giải quyết đất tái định cư (TĐC), ngày 11-9-2009, TP Móng Cái có thông báo với nội dung: Đồng ý cho hộ gia đình lựa chọn 1 trong 2 phương án bố trí đất tái định cư (đối với hộ chính chủ) như sau: Phương án 1 - hộ gia đình được bắt thăm 1 ô đất trong khu TĐC Km3 phường Hải Yên; phương án 2 - nếu gia đình có nhu cầu xin TĐC tại Khu đô thị mới Tây Ka Long (thay thế xuất tái định cư tại khu TĐC Km3 Hải Yên) sẽ được giải quyết cấp 1 ô đất tại vị trí gần kề nơi gia đình đang ở nhưng phải phù hợp với quy hoạch được duyệt. Đối với những hộ không chính chủ đủ điều kiện được bố trí đất TĐC thì được bốc thăm đất TĐC tại khu TĐC Km3 Hải Yên. Tuy nhiên, đến nay các hộ có đơn khiếu nại đề nghị được bố trí TĐC tại các ô đất khác thuộc quỹ đất 20% tỉnh không trưng mua lại của chủ đầu tư vì cho rằng vị trí đẹp hơn và có giá trị cao hơn.

Đến thời điểm này phần lớn các hộ dân trong vùng dự án đều đồng ý với phương án bồi thường GPMB, đã nhận tiền bồi thường và di dời bàn giao mặt bằng. Tuy nhiên, vẫn còn 11 hộ dân thuộc hai phường Ka Long, Ninh Dương không chấp nhận phương án bồi thường và tiếp tục khiếu nại, chủ yếu về các vấn đề như: Đơn giá đền bù đất ở, đất nông nghiệp, cây trồng, vật nuôi, công trình kiến trúc thấp; bố trí tái định cư chưa đúng vị trí; yêu cầu được hỗ trợ đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư, đất vườn ao liền kề đất ở; một số hộ dân sau khi nhận quyết định cưỡng chế thu hồi đất của thành phố đã có đơn khiếu nại về trình tự thủ tục ra quyết định cưỡng chế của thành phố.

Qua tìm hiểu được biết, việc xác định nguồn gốc và quá trình sử dụng đất để lập phương án bồi thường GPMB của dự án Đầu tư xây dựng và Kinh doanh hạ tầng Khu đô thị mới Tây Ka Long gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do sự buông lỏng quản lý của cấp chính quyền trong một thời gian dài qua các thời kỳ, các hộ dân đã tự ý sử dụng vượt diện tích được thuê, tự ý xây dựng nhà, có những hộ đã tự chuyển nhượng cho nhau không được chính quyền cho phép; một số hộ bị mất hết toàn bộ giấy tờ về đất. Vì vậy, mặc dù TP Móng Cái đã rất nỗ lực trong việc giải quyết bồi thường GPMB, hỗ trợ và tái định cư của các hộ dân liên quan đến vùng dự án đúng quy trình, quy định hiện hành, đảm bảo các quyền lợi hợp pháp của hộ dân liên quan nhưng một số hộ dân vẫn không chấp nhận, dẫn đến khiếu kiện kéo dài, làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Thiết nghĩ, để đảm bảo tiến độ của dự án, TP Móng Cái cần huy động các lực lượng cùng vào cuộc tuyên truyền, vận động các hộ dân còn lại hợp tác nhận tiền bồi thường, hỗ trợ bàn giao mặt bằng. Các cơ quan chức năng cần giải quyết triệt để những khiếu nại của nhân dân trên cơ sở đúng pháp luật và đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người dân. Nếu phương án đền bù GPMB đã thực hiện theo đúng chính sách, chế độ thì cần kiên quyết thực hiện để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Thu Hằng - Thái Cảnh