Đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư - Sáng tạo của Quảng Ninh

Theo tính toán của tỉnh Quảng Ninh, khi áp dụng thí điểm triển khai các mô hình đối tác công tư thì ngân sách tỉnh bỏ ra 1 đồng, sẽ thu hút được 10 đồng vốn của doanh nghiệp, tư nhân tham gia đầu tư. Đây chính là hình thức dùng đầu tư công để dẫn dắt đầu tư tư. Từ cách làm này, thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đã rất thành công trong thu hút nhiều nguồn lực đầu tư để phát triển.

Từ những mô hình đầu tiên

Mô hình đối tác công - tư (PPP) là quan hệ hợp đồng dài hạn giữa Nhà nước và tư nhân về thiết kế, xây dựng, tài trợ hoặc vận hành hạ tầng công cộng do đối tác tư nhân đảm nhiệm với các phần chi trả được thực hiện trong suốt thời gian hiệu lực của hợp đồng thông qua phí dịch vụ do người sử dụng chi trả cho bên tư nhân để sử dụng dịch vụ hạ tầng. Ở các nước phát triển hình thức đầu tư này đã được áp dụng từ hàng chục năm nay.

Phối cảnh tổng thể trụ sở Liên cơ quan số 3.

Trong quá trình phát triển hạ tầng đô thị, Quảng Ninh đã nhanh nhạy, năng động và sáng tạo trong thực hiện mô hình đối tác công tư. Một trong những mô hình đầu tiên được triển khai đó là chợ Tiên Yên và Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vĩ (TP Móng Cái) được tỉnh phân cấp cho huyện, thành phố. Theo mô hình “Đầu tư công - Quản lý tư”, từ tháng 4-2014, huyện Tiên Yên đã đấu thầu 3 gói dịch vụ trông giữ xe, vệ sinh và bảo vệ tại chợ Trung tâm huyện Tiên Yên, giao cho tư nhân quản lý. Sau gần 2 năm quản lý theo mô hình mới, doanh thu từ các dịch vụ đều tăng. Tính toán của UBND huyện Tiên Yên cho thấy, sau 1 năm trao quyền quản lý, tổng thu từ 3 dịch vụ này tại chợ Trung tâm huyện sẽ tăng từ 270 triệu đồng lên trên 1,2 tỷ đồng. Đặc biệt, người dân nơi đây nhận định rằng, từ khi giao quyền cho tư nhân quản lý, việc sắp xếp, bố trí các bãi gửi xe khoa học hơn; việc bảo quản tài sản trên xe cho người dân trong quá trình gửi xe được đơn vị nhận thầu thực hiện chuyên nghiệp; công tác vệ sinh chợ được đảm bảo.

Hiệu quả khai thác kém, mất nhiều chi phí quản lý là thực tế của Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vĩ (TP Móng Cái) trước đây. Thế nhưng từ khi TP Móng Cái cấp phép cho Công ty TNHH Trí Lực quản lý, khai thác du lịch Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vĩ theo mô hình “Đầu tư công - Quản lý tư” từ tháng 4-2014, sự đổi thay về hiệu quả là rõ rệt. Ngay khi nhận bàn giao, Công ty đã đầu tư trên 3 tỷ đồng để bổ sung các hạng mục phụ trợ phục vụ công tác quản lý, bảo vệ, vận hành công trình. Qua công tác quản lý của doanh nghiệp đã thu hút du khách sử dụng các dịch vụ tại đây nhiều hơn, doanh thu cao hơn. Không những thế, với việc trao quyền quản lý Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vĩ cho doanh nghiệp, ước tính mỗi năm, ngân sách thành phố sẽ tiết kiệm khoảng 1 tỷ đồng từ công tác quản lý công trình này.

Đến các dự án động lực

Từ hiệu quả của các dự án ban đầu, tỉnh đã tiếp tục triển khai mô hình đối tác công - tư với hàng loạt các công trình mang tính động lực, ở nhiều lĩnh vực theo hình thức “Đầu tư tư - Sử dụng công”. Như dự án Hệ thống truyền hình trực tuyến, tỉnh đã ký hợp đồng thuê hội nghị trực tuyến với Viễn thông Quảng Ninh để phục vụ các hội nghị trực tuyến của tỉnh. Dự án trụ sở liên cơ quan số 3 được xây dựng tại tổ 9, khu 3, phường Hồng Hà, TP Hạ Long với tổng mức đầu tư 498 tỷ đồng do Tập đoàn Đầu tư Quảng Ninh làm chủ đầu tư đáp ứng nhu cầu làm việc cho 16 cơ quan của tỉnh. Dự án trụ sở các Ban xây dựng Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể tỉnh (Trụ sở Liên cơ quan số 4) với tổng mức đầu tư 310 tỷ đồng, tại khu vực Nhà khách tỉnh Quảng Ninh, cơ sở 2 (nhà khách Tỉnh uỷ cũ, phường Hồng Hà, TP Hạ Long) do Công ty CP Tập đoàn Hoàng Hà làm chủ đầu tư đảm bảo đủ diện tích làm việc cho 10 cơ quan của các Ban xây dựng Đảng, Uỷ ban MTTQ và các đoàn thể tỉnh. Thời gian xây dựng 2 công trình này đều thực hiện trong 24 tháng, dự kiến đưa vào sử dụng cuối năm 2016.

Đáng chú ý tỉnh đã và đang triển khai một số công trình hợp tác công - tư có quy mô lớn mang tính động lực cho sự phát triển như: Dự án cầu Bạch Đằng, áp dụng hình thức BOT, tổng mức đầu tư 7.388 tỷ đồng; dự án đường dẫn cầu Bắc Luân II, áp dụng hình thức BT, tổng mức đầu tư 930 tỷ đồng; dự án Cảng hàng không Quảng Ninh, mức đầu tư 15.000 tỷ đồng, thực hiện theo hình thức hợp đồng BOT. Điển hình là dự án cầu Bạch Đằng đã có liên danh 8 nhà thầu phối hợp thi công. Với hình thức này, tỉnh không phải bỏ hàng nghìn tỷ đồng cùng lúc để đầu tư hạ tầng mà vẫn có đường đẹp, góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư.

Cùng với các công trình trọng điểm trên thì UBND tỉnh đã giao cho các sở, ban, ngành làm đầu mối để triển khai từng công trình cụ thể như: Bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng trung tâm hành chính của tỉnh; Dự án khu liên hợp xử lý rác thải sinh hoạt công nghiệp cho 3 địa phương Hạ Long, Cẩm Phả, Hoành Bồ; Dự án nhà thi đấu đa năng; Cung quy hoạch, Sân vận động Cẩm Phả… Một số dự án theo hình thức “Lãnh đạo công - Quản trị tư” cũng được áp dụng thực hiện trong ngành Giáo dục. Đồng thời, tỉnh cũng phân cấp về các huyện, thị xã, thành phố quản lý và lựa chọn các mô hình, qua đó góp phần tạo điều kiện cho mô hình “công - tư” được áp dụng rộng rãi. Những dự án công - tư có tính động lực này đã và đang góp phần quan trọng vào sự phát triển ngày càng lớn mạnh của tỉnh.

Phối cảnh tổng thể trụ sở Liên cơ quan số 4.

Tương lai rộng mở

Theo ông Phạm Xuân Đài, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, để mô hình đối tác công - tư được hiệu quả, tỉnh đã tập trung lựa chọn các dự án tiềm năng, ưu tiên các dự án có tính thương mại để thực hiện. Trong quá trình xây dựng kế hoạch, tỉnh đã chủ động ưu tiên bố trí vốn ngân sách cho việc chuẩn bị đầu tư và triển khai dự án đúng cam kết và đúng tiến độ, đặc biệt là phần tham gia của Nhà nước, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng. Đồng thời hỗ trợ khu vực tư nhân thông qua các biện pháp hỗ trợ về tài chính nhằm bù đắp sự thiếu hụt về nguồn vốn, đảm bảo và tăng cường tính khả thi đối với các dự án (hỗ trợ chi phí chuẩn bị đầu tư; xúc tiến các khoản tín dụng trong nước dài hạn với lãi suất thấp…). Đối với các dự án lớn trọng tâm, trọng điểm, tỉnh cam kết bố trí mặt bằng sạch, đầu tư hạ tầng ngoài hàng rào, triển khai các thủ tục hành chính nhanh gọn không để nhà đầu tư phải chờ đợi. Đối với các vướng mắc trong quá trình triển khai, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn vận dụng các cơ chế chính sách hướng dẫn, hỗ trợ trong việc xây dựng cơ chế chính sách hướng dẫn cho từng dự án đảm bảo tính khả thi và quy định của pháp luật.

Qua việc thực hiện các giải pháp, đến nay nhiều dự án đã được thực hiện hiệu quả. Không chỉ giải quyết vấn đề về vốn, cơ chế PPP sẽ giải quyết được cả việc quản lý chất lượng công trình sau đầu tư. Nhà đầu tư tự bỏ tiền ra xây dựng, quản lý chất lượng và bảo dưỡng công trình chứ Nhà nước không làm thay. Bên cạnh đó, cơ chế PPP sẽ giúp Nhà nước nâng cao hiệu quả vốn ngân sách, tránh được những khoản nợ công. Vậy là thay vì phải bỏ một lượng vốn lớn để đầu tư một công trình thì tỉnh có thể dùng nguồn vốn đó để làm cùng lúc nhiều công trình mà vẫn đảm bảo chất lượng. Cuối cùng thì các công trình đầu tư theo cơ thế PPP vẫn là của Nhà nước sau khi các chủ đầu tư tư nhân đã được hoàn vốn.

Nhằm thúc đẩy thực hiện mạnh mẽ PPP trong thời gian tới, tỉnh cũng đã lên danh mục dự án kêu gọi, thu hút đầu tư của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2020 và định hướng đến năm 2030 với 71 dự án ở nhiều lĩnh vực. Trong đó, lĩnh vực giao thông 13 dự án; lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp và đô thị 10 dự án; lĩnh vực văn hoá, dịch vụ, du lịch, thương mại 27 dự án; lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo 7 dự án; lĩnh vực môi trường và cấp nước 6 dự án; lĩnh vực nông nghiệp 8 dự án. Bên cạnh đó, các đơn vị, địa phương cũng đang tập trung nghiên cứu rà soát lại các danh mục, dự án, hạn chế lựa chọn các dự án đầu tư mới, có tính tiềm năng, thương mại cao để thực hiện theo hình thức PPP. Cùng với việc hoàn thiện cơ bản khung pháp lý của Chính phủ về PPP, tỉnh cũng tập trung cải thiện thể chế, đẩy mạnh cải cách hành chính, thu hút đầu tư; bố trí nguồn vốn ngân sách cho các dự án động lực, đặc biệt là phần tham gia của Nhà nước, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng; sử dụng có hiệu quả các nguồn tài trợ… Đặc biệt, đẩy nhanh công tác tăng cường năng lực về PPP cho cán bộ, công chức trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ về dự án PPP.

Thanh Hằng