Phát triển HTX gắn với chương trình OCOP

Nghị quyết Đại hội lần thứ V, Liên minh HTX tỉnh (tháng 9-2016)  đề ra mục tiêu đến năm 2021 toàn tỉnh có ít nhất 500 HTX hoạt động theo Luật 2012. Trong đó có từ 65-70% HTX đạt khá, giỏi; có 30-35% HTX đạt trung bình, hạn chế thấp nhất số HTX yếu kém; mỗi xã, phường có ít nhất 2 mô hình kinh tế làm ăn có hiệu quả, để kinh tế tập thể đóng góp vào GDP tỉnh từ 2-3%/năm.

Theo báo cáo của Liên minh HTX, hiện toàn tỉnh có tổng số 370 HTX đang hoạt động, trong đó có 215 HTX nông, lâm, ngư nghiệp; 60 HTX xây dựng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; 30 HTX giao thông vận tải; 60 HTX thương mại, dịch vụ và các lĩnh vực khác. Về quy mô hoạt động của các HTX chủ yếu nhỏ, số lượng ít, tăng trưởng chậm, chưa vững chắc; nguồn vốn cho hoạt động còn hạn chế, các HTX chưa theo kịp với nhu cầu đổi mới. Đa số HTX nông nghiệp hiện hoạt động kém hiệu quả, thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa HTX và thành viên, vốn ít, lợi nhuận và doanh thu thấp. Vai trò của các HTX chưa phát huy được hiệu quả trong các chương trình kinh tế - xã hội, nhất là trong chương trình xây dựng nông thôn mới và chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP). 

HTX Nông trang Vạn Yên (Vân Đồn), xây dựng mô hình HTX sản xuất theo chuỗi đưa sản phẩm cam Vạn Yên trở thành thương hiệu trên thị trường.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Nghi, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Trong năm 2017, chúng tôi xác định nhiệm vụ trọng tâm nhất vẫn là việc thành lập mới HTX, tập trung vào các HTX nông, lâm, ngư nghiệp. Lĩnh vực này chiếm 58% tổng số HTX, có vị trí quan trọng với địa phương và người dân đã có tập quán kinh nghiệm sản xuất truyền thống lâu đời, sản phẩm đa dạng phong phú mang đặc trưng riêng có sức hút người tiêu dùng. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương có sản phẩm truyền thống nhưng sản xuất vẫn chưa đạt quy chuẩn do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, sản lượng ít, chưa áp dụng khoa học công nghệ nên số lượng và chất lượng chưa cao. Do đó, tại các địa phương có sản phẩm truyền thống cần thiết phải thành lập HTX, trong đó thành viên là các hộ sản xuất để cùng làm ra một sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng, sau đó HTX đứng ra bao tiêu sản phẩm cho thành viên. Mô hình kinh tế HTX là phù hợp nhất để phục vụ lợi ích chính đáng của thành viên, mang ý nghĩa cộng đồng sâu sắc, giải quyết công ăn việc làm, góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng nông thôn mới. Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, hiện có tổng số 36 HTX tham gia chương trình OCOP với 105/198 sản phẩm, thu hút 1.220  lao động tham gia sản xuất trực tiếp với số vốn hơn 133 tỷ đồng.

Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, để nâng cao vai trò của thành phần kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX trong giai đoạn 2017-2021, Liên minh HTX tỉnh cùng với Hội Nông dân tỉnh và Ban Xây dựng nông thôn mới tỉnh phối hợp trong việc xây dựng phát triển mới HTX. Theo đó, mỗi năm trên địa bàn toàn tỉnh sẽ thành lập mới từ 40-50 HTX, trong đó Liên minh HTX tỉnh làm đầu mối tổ chức các hoạt động tuyên truyền, xây dựng đề án kế hoạch phát triển HTX...

Thời gian qua, tỉnh cũng đã ban hành nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ các HTX về giao đất, thuê đất như việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất  đối với diện tích không quá 200m2 cho HTX làm trụ sở. Ưu tiên cho các HTX vay vốn hỗ trợ để đầu tư mở rộng cơ sở sản xuất kinh doanh. Tổ chức hỗ trợ quảng bá, giới thiệu sản phẩm của các HTX tại hội chợ thương mại tổ chức hàng năm, đăng ký nhãn hiệu hàng hoá, kết nối HTX tham gia chương trình OCOP với đối tác trong hoạt động sản xuất. Bên cạnh đó, Liên minh HTX phối hợp với các đơn vị trong việc xây dựng chương trình đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho cán bộ quản lý HTX, tập trung vào các nội dung chuyên đề quản lý HTX, lập kế hoạch phương án sản xuất kinh doanh, xây dựng chiến lược kinh doanh... Đặc biệt, Liên minh HTX tỉnh cùng sở, ngành, địa phương xây dựng phát triển các mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với HTX và nông dân để sản xuất theo chuỗi gắn với chế biến và tiêu thụ nông sản. Khuyến khích các HTX xây dựng vùng chuyên canh làm đầu mối tiêu thụ cho các hộ thành viên để cung cấp cơ sở chế biến trong và ngoài tỉnh, hướng đến thị trường xuất khẩu.

Theo ông Nguyễn Văn Nghi, để các mô hình HTX phát huy được hiệu quả, bền vững lâu dài, cần tập trung công tác tuyên truyền về mô hình HTX kiểu mới. Đồng thời xây dựng mô hình HTX theo chuỗi gắn chặt với sản phẩm OCOP từng địa phương, xây dựng liên hiệp HTX góp phần nâng cao vai trò của kinh tế tập thể đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội V, Liên minh HTX tỉnh đề ra.

Dương Trường