Hợp tác xã - Nhân tố quan trọng trong xây dựng NTM

Các HTX trong tỉnh hoạt động hiệu quả đã và đang là động lực quan trọng trong việc hình thành các vùng sản xuất tập trung, nâng cao thu nhập cho người dân, giảm nghèo, xây dựng NTM.

Tính đến hết tháng 5-2016, toàn tỉnh có 380 HTX, trong đó có 234 HTX nông, lâm, ngư và diêm nghiệp; 29 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; 35 HTX thương mại dịch vụ; 12 HTX vận tải và 70 HTX hoạt động trong lĩnh vực khác. Các HTX có vai trò quan trọng, không chỉ góp phần thúc đẩy sản xuất, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, mà còn xây dựng mối liên kết giữa các hộ sản xuất, tổ chức, cá nhân. Điển hình như HTX Tứ Đại (huyện Hoành Bồ). Để mở rộng diện tích trồng các loại cây ăn quả có múi, các thành viên của HTX đã thuê thêm đất, góp vốn, đầu tư gần 1,5 tỷ đồng trồng hơn 6ha cam (cam Đường Canh hơn 5.000 gốc, cam Vinh hơn 4.000 gốc). Nếu thuận lợi, vườn cam sẽ đạt năng suất từ 10-20kg quả/cây/vụ đầu (khoảng 5-7 tấn quả/ha) và 50-60kg quả/cây từ năm thứ 2 trở đi.

Các sản phẩm của HTX Phát triển Xanh (huyện Bình Liêu) được giới thiệu, bày bán tại Lễ hội Trà hoa vàng huyện Ba Chẽ, tháng 1-2016.

Các HTX còn góp phần hình thành chuỗi sản xuất từ sản phẩm dịch vụ đầu vào, ra, trong đó người dân được làm chủ thể của cả 3 công đoạn, thực sự trở thành chủ thể trong xây dựng NTM. HTX Sản xuất và Dịch vụ công nghiệp Phú Hải (TX Đông Triều), là một trong những mô hình HTX có liên kết chặt chẽ chuỗi giá trị từ khâu đầu vào đến đầu ra. Toàn bộ khâu đầu vào làm ra sản phẩm cây hương xuất khẩu đều do hội viên HTX thu mua trực tiếp từ các cơ sở chế biến, các tổ hợp tác có nguyên liệu (bột gỗ, bột than) trên địa bàn tỉnh. Trong sản xuất, nông dân trở thành những công nhân làm chủ khoa học, kỹ thuật, thiết bị máy móc và các công đoạn sản xuất ra cây hương. Đối với đầu ra, HTX thực hiện hợp đồng liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm với một số doanh nghiệp, bạn hàng uy tín và thực hiện chiến lược xúc tiến, quảng bá thương hiệu sản phẩm của mình ra thế giới. Trung bình một năm, HTX xuất khẩu gần 1.000 tấn hương, doanh thu hơn 10 tỷ đồng.

Một trong vai trò quan trọng mà các HTX đã làm được là trở thành cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng. Đơn cử như HTX Phát triển Xanh (huyện Bình Liêu) không chỉ có công phục hồi nghề sản xuất rượu men lá, mở rộng diện tích trồng dược liệu, mà còn kết nối các hội viên là các hộ sản xuất cùng tham gia nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ các sản phẩm rượu men lá, miến dong, dầu sở, trứng vịt bản… HTX còn bao tiêu sản phẩm mật ong, củ cải, lá tắm… cho người dân để phát triển nông sản. HTX Thương mại dịch vụ và Sản xuất nông - lâm - thuỷ sản Tuấn Hùng (huyện Đầm Hà) bao tiêu các sản phẩm gạo bao thai Dực Yên, lạc Đầm Hà, tương xanh Đầm Hà… Để mở rộng sản xuất kinh doanh, bao tiêu nông sản cho người dân, HTX đã đầu tư lắp đặt dây chuyền chế biến lương thực công nghệ hiện đại, bao gồm các công đoạn: Máy xay, bóc vỏ, xát trắng và lau bóng gạo; máy bóc vỏ, sấy, phân loại lạc, đậu tương. Hiện mỗi ngày HTX chế biến được 10 tấn sản phẩm các loại.

Các HTX đã phát huy tốt vai trò trong việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật. Từ đó, tăng cường hiệu quả diện tích đất canh tác, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. HTX Nông trang Vạn Yên (huyện Vân Đồn) là một trong những điển hình trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật phát triển cây cam Vạn Yên, nâng cao giá trị sử dụng đất, đem lại hiệu quả kinh tế cho nông dân. HTX áp dụng trồng cam theo mô hình chuẩn VietGAP. Những cây cam hàng chục năm tuổi sẽ được cắt tỉa, cải tạo chăm sóc theo quy trình để cho mầm cây phát triển mới. Kết hợp với việc trồng mới, cam giống được chọn lựa cẩn thận, chăm sóc cây theo quy trình, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp. Mỗi công đoạn đều được cán bộ HTX theo dõi và giám sát chặt chẽ. Sau mỗi vụ thu hoạch, HTX tiến hành vệ sinh cây, phát quang cỏ xung quanh gốc cam để phòng tránh dịch bệnh. Bên cạnh những giống cam truyền thống như cam giấy, cam đường, cam sen, HTX còn nghiên cứu đưa vào trồng thử nghiệm những loại cam mới có chất lượng cao, phù hợp với thổ nhưỡng địa phương. Năm 2015, HTX đạt sản lượng gần 200 tấn, doanh thu trên 5 tỷ đồng; dự kiến năm 2016, sản lượng khoảng 200 tấn, doanh thu 6 tỷ đồng.

Với kết quả trên, các HTX trong tỉnh đều phát huy tốt vai trò trong việc phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới.

CAO QUỲNH